Biểu giá điện giải quyết vấn đề gì?

Vì sao ra con số trong biểu giá điện và các con số đó giải quyết vấn đề gì – đó là ý kiến của ông Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM).

Sáng 22.9, Tập đoàn Điện lực Việt Nam ( EVN) tổ chức hội thảo “Đề án cải tiến cơ cấu biểu giá bán bán lẻ điện” với sự tham gia của lãnh đạo Cục Điều tiết Điện lực (Bộ Công thương), lãnh đạo EVN và các chuyên gia kinh tế, đại diện người tiêu dùng và các cơ quan báo chí.

“Nếu đứng dưới góc độ nhà sản xuất tôi bán đủ chi phí là được rồi nhưng EVN không phải sản xuất bình thường về điện mà còn chịu trách nhiệm trước Chính phủ về cung cấp điện cho toàn ngành kinh tế”, ông Đinh Quang Tri – Phó tổng giám đốc EVN cho biết.

Trước đó, ngày 16.9, EVN đã công bố đề án trên với 3 phương án: Giữ nguyên biểu giá với 6 bậc thang như hiện tại, áp dụng đồng giá 1.747 đồng/kWh và phương án 3 là rút gọn bậc thang còn 3-4 bậc với 5 kịch bản khác nhau.

Theo ông Nguyễn Tiến Thoả, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) phân tích, phương án tính đồng giá áp lực tiết kiệm điện có nhưng không cao bằng phương án tính bậc thang trong khi phương án 3 khắc phục được các hạn chế của phương án 1 và 2.

Theo ông Thoả, căn cứ vào thực tế sử dụng điện đã điều tra, tính toán và căn cứ vào tỷ trọng số điện từng bậc thang đã tiêu thụ, dồn bậc thang có tỷ trọng hộ dùng điện bình quân thấp vào 1 bậc, bậc thang có sản lượng trung bình gắn với mức giá trung bình vào 1 bậc, còn lại bậc thang có sản lượng cao gắn với mức giá cao vào 1 bậc.

“EVN vẫn chưa nghiêng về phương án nào, phương án được chọn phải thoả mãn các yêu cầu khuyến khích sử dụng tiết kiệm điện, tạo điều kiện quản lý kiểm tra giám sát, ít nhược điểm nhất, làm tăng giá đến đối tượng bị tác động nhiều”, ông Thoả nói.

Tranh cãi về chức năng EVN

Góp ý tại cuộc hội thảo, ông Nguyễn Đình Cung thừa nhận chính ông cũng không hiểu vì sao ra con số trong biểu giá điện và các con số đó giải quyết vấn đề gì.

Ông Cung cho biết, thị trường điện cạnh tranh có nhiều giai đoạn cần 2 khía cạnh phải xử lý là thể chế và kỹ thuật song cả 2 khía cạnh trên không thấy cách giải quyết, ông cũng không tin tới đây có thị trường điện cạnh tranh.

“Tôi hơi ngạc nhiên hội thảo hôm nay EVN lại đứng ra tổ chức. EVN không nên làm mà đây phải là việc của Bộ Công Thương. Xã hội sẽ hiểu nhầm về anh, công việc của anh không phải làm giá điện cho nhà nước, anh làm giá điện cho anh”, ông Cung nói thẳng.

Theo quan điểm của ông Cung, giá điện nhà nước bao gồm chi phí của EVN và chi phí khác và việc của EVN là giảm chi phí.

Ngắt lời Viện trưởng CIEM, ông Nguyễn Tuấn Anh, Cục Điều tiết Điện lực cho biết, EVN tổ chức hội thảo trên cơ sở thực trạng, xem xét biểu giá điện mới và sẽ thực hiện đầy đủ các bước có ý kiến bộ, ngành.

Ông Cung nói tiếp: “EVN không phải ngành điện, cần phân biệt rõ chức năng và thẩm quyền nếu không người ta nghĩ rằng EVN là đại diện cho nhà nước trong khi mặt quản lý nhà nước EVN chỉ kinh doanh”.

Cũng theo ông Cung, giá điện cần phân chi phí và chính sách trong đó, chi phí có 4 loại giá: Sản xuất, truyền tải, phân phối và cuối cùng là giá bán lẻ. Cần phản ánh cơ cấu 4 giá trong chuỗi từ sản xuất đến tiêu dùng.

Trong vấn đề tiêu dùng nhiều điện, theo ông Cung có thể tăng hiệu quả sử dụng điện tiết kiệm tài nguyên bằng cách đánh thuế tài nguyên và không phân biệt giàu nghèo.

“Chính sách giá phân biệt giàu nghèo là không ổn. Việc trợ cấp cho người nghèo là việc của nhà nước, không phải việc của ông Tri (Phó tổng giám đốc EVN-PV)”, ông Cung nhấn mạnh.

Theo đó, ông Cung cho biết giá điện sẽ minh bạch và đâu vào đấy và nếu EVN kiểu như thế này là gánh hết dư luận và không công bằng đối với EVN.

Trong khi đó, ông Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban kinh tế Quốc hội cho biết, Nhà nước thành lập EVN có quy chế, điều lệ quy định chức năng, nhiệm vụ của EVN do đó bức xúc điều chỉnh cơ chế thay đổi không thể nói mình EVN.

“EVN trong 2015 tỷ lệ mua điện của Trung Quốc và nước ngoài chiếm tỷ trọng nhỏ nhưng trước đó tỷ trọng mua theo giá thoả thuận lên đến trên 10% tổng sản lượng điện. Trừ than, giá đầu vào kể cả khí đã tiệm cận giá thị trường nhưng giá bán theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ”, ông Kiên phân tích.

Cũng theo ông Kiên, điện vừa là ngành kinh tế vừa gắn chính trị và an sinh xã hội, giá điện chia như thế nào cũng phải đảm bảo quyền lợi số đông.

Ông Kiên dẫn số liệu, sản lượng điện tiêu dùng của hộ nghèo, cận nghèo ở 150kWh/tháng chiếm khoảng 60% tổng số hộ gia đình còn hộ dân dùng trên 400kWh chiếm 4,7% và báo chí thời gian qua đang “kêu hộ người giàu”.

Phản hồi về những ý kiến góp ý trên, ông Đinh Quang Tri, Phó tổng giám đốc EVN cho biết, nếu đứng dưới góc độ nhà sản xuất EVN “bán đủ chi phí là ok rồi” nhưng EVN không phải sản xuất bình thường về điện mà còn chịu trách nhiệm trước Chính phủ về cung cấp điện cho toàn ngành kinh tế.

“Nếu như không sản xuất được phải mua, nếu trong nước không đủ phải đàm phán nhập khẩu. Thậm chí, phía bên BOT triển khai chậm EVN bị giao làm gấp. Vai trò EVN Chính phủ giao phải làm, không phải muốn nhận hay không nhận”, ông Tri nhấn mạnh.

Theo LDO