Biến thể Omicron có thể có nguồn gốc từ chuột
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã đặt tên cho biến thể B.1.1.529 của virus SARS-CoV-2 là Omicron vào tháng 11/2021 và xác định đây là “biến thể đáng lo ngại” (VOC) thứ 5 kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát.
Với sự lây lan mạnh của Omicron và nhanh chóng trở thành biến thể chủ đạo tại nhiều quốc gia trên thế giới, các nhà khoa học đã bắt tay vào tìm hiểu về biến thể này, cũng như nguồn gốc của nó.
Trong khi các nhà khoa học có thể xác định rằng biến thể Omicron phát triển từ một biến thể đã lưu hành từ giữa năm 2020, nhưng họ lại chưa thể tìm thấy vật chủ trung gian mà Omicron tiến hóa thành biến thể như hiện nay. Có ý kiến cho rằng biến thể này đã lây cho một loài động vật và các đột biến xuất hiện khi biến thể lây lan ở loài động vật này trước khi lây ngược trở lại cho con người.
Một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí “Journal of Biosafety and Biosecurity” gần đây dường như đã ủng hộ ý kiến trên. Nghiên cứu do Giáo sư Jianguo Xu thuộc Viện Phòng ngừa và Kiểm soát các bệnh truyền nhiễm quốc gia (CDC) Trung Quốc dẫn đầu, đã phát hiện ra rằng vật chủ trung gian nhiều khả năng là loài chuột. Theo Giáo sư Xu, nghiên cứu đã tính toán số lượng đột biến trung bình trong 5 VOC và tìm hiểu những đột biến chính trong protein S của virus, nơi bắt nguồn của sự lây nhiễm.
Video đang HOT
Các nhà khoa học đã phát hiện biến thể Omicron có các đột biến ở 5 vị trí chính của protein là K417, E484, Q493, Q498, và N501. Điều này cho thấy virus đã thích nghi để lây nhiễm sang các tế bào của chuột. Ngoài ra, sơ đồ “cây phát sinh chủng loại” (mô tả lịch sử tiến hóa của một nhóm các loài với những đặc tính khác nhau nhưng có cùng mối quan hệ họ hàng với nhau) cũng cho thấy biến thể Omicron và Gamma có khả năng đã lưu hành từ giữa năm 2020. Điều này ủng hộ giả thuyết rằng Omicron có thể đã tiến hóa ở một loài động vật, và có thể đó là chuột.
Giáo sư Xu cho rằng phát hiện trên cho thấy các nhà nghiên cứu nên tập trung vào các biến thể của virus SARS-CoV-2 được phân lập từ động vật hoang dã, đặc biệt là loài gặm nhấm. Theo ông, nếu Omicron được xác định có nguồn gốc từ chuột, hệ lụy của việc biến thể này lây lan giữa những vật chủ không phải con người sẽ đặt ra những thách thức mới trong việc phòng ngừa và kiểm soát đại dịch.
Dòng phụ của Omicron làm ca nhiễm tăng nhanh hơn, Anh đang nghiên cứu
Cơ quan An ninh Y tế Anh (UKHSA) ngày 21.1 đã xếp một dòng phụ của Omicron vào nhóm biến thể đang được nghiên cứu và cho biết dòng virus này có thể làm số ca nhiễm mới tăng nhanh hơn.
Người dân đeo khẩu trang trên cầu Waterloo ở London, Anh ngày 21.1. Ảnh REUTERS
Reuters đưa tin Cơ quan An ninh Y tế Anh (UKHSA) ngày 21.1 đưa biến thể BA.2, một dòng phụ của Omicron (BA.1), vào danh sách cần nghiên cứu. Dù vậy, BA.2 vẫn chưa bị xem là biến thể đáng lo ngại.
"Bản chất của virus là tiến hóa và đột biến, vì vậy chúng ta sẽ tiếp tục chứng kiến các biến thể mới xuất hiện", tiến sĩ Meera Chand, giám đốc phụ trách sự cố tại UKHSA, cho biết.
"Việc liên tục giám sát trình tự gien cho phép chúng tôi phát hiện các biến thể mới và đánh giá liệu chúng có đáng chú ý hay không", bà Chand nói thêm.
Qua giải trình tự gien, Anh phát hiện 426 trường hợp mắc Covid-19 do biến thể BA.2 gây ra. UKHSA cho biết dù còn chưa chắc chắn về tầm quan trọng của những thay đổi trong bộ gien của virus, các phân tích ban đầu cho thấy BA.2 làm số ca nhiễm tăng nhanh hơn so với Omicron.
UKHSA cũng cho biết 40 quốc gia đã phát hiện ca nhiễm biến thể BA.2. Trong đó, nước phát hiện nhiều trường hợp nhất là Đan Mạch, tiếp theo là Ấn Độ, Anh, Thụy Điển và Singapore.
Biến thể BA.2 đang lây lan rất nhanh chóng tại Đan Mạch. Trong tuần cuối cùng của năm 2021, biến thể này chỉ gây ra 20% số ca Covid-19 mới. Tuy nhiên, con số này đã tăng lên 45% vào tuần thứ hai của năm 2022.
Nhà khoa học Anders Fomsgaard tại viện nghiên cứu Statens Serum Institut (SSI) ở Đan Mạch cho biết ông vẫn chưa có lời giải thích chính xác về sự lây lan nhanh chóng của BA.2. Ông Fomsgaard nói mình khá hoang mang nhưng không lo lắng.
"Biến thể này có thể kháng miễn dịch tốt hơn, giúp nó lây nhiễm nhiều hơn. Chúng tôi vẫn chưa biết rõ điều này", Đài truyền hình TV 2 dẫn lời ông Fomsgaard cho biết. Nhà khoa học này nói thêm rằng những người đã nhiễm Omicron có thể không được miễn dịch trước BA.2.
"Đây là một khả năng. Trong trường hợp đó, chúng ta phải chuẩn bị. Thực tế là chúng ta có thể thấy đến hai đỉnh dịch do 2 biến thể gây ra", ông Fomsgaard cho biết.
Phân tích ban đầu do SSI thực hiện cho thấy số người phải nhập viện do nhiễm BA.2 vẫn tương tự với số người phải nhập do biến thể Omicron gây ra.
Ấn Độ cân nhắc dỡ bỏ lệnh giới nghiêm vào cuối tuần ở thủ đô New Delhi Ngày 21/1, giới chức của thủ đô New Delhi của Ấn Độ cho biết chính quyền thành phố sẽ dỡ bỏ lệnh giới nghiêm trong các ngày cuối tuần và cho phép các văn phòng tư nhân được thuê nhân viên số lượng giới hạn trong bối cảnh số ca mắc mới COVID-19 đang trên đà giảm mạnh. Cảnh vắng vẻ trên đường...