Biến thể Delta có thể lấn át vaccine COVID-19

Các nhà khoa học nhận định đặc điểm lây lan đáng lo ngại của biến thể Delta trên toàn cầu là dấu hiệu cho thấy biến thể SARS-CoV-2 này có thể lấn át vaccine.

Sydney và một số khu vực lân cận đã áp đặt lệnh cấm nghiêm ngặt trong 2 tuần nhằm nỗ lực hạn chế biến thể Delta lây lan. Ảnh: Getty Images

Theo trang The Guardian (Anh), biến thể Delta (lần đầu được phát hiện ở Ấn Độ) đã có mặt ở ít nhất 92 quốc gia và được coi là biến thể “đáng gờm nhất” trong các biến thể SARS-CoV-2 với khả năng “săn lùng” đối tượng dễ bị tổn thương, đặc biệt ở những quốc gia có tỉ lệ tiêm chủng thấp.

Nghiên cứu được thực hiện ở Anh, nơi biến thể Delta chiếm 99% các trường hợp COVID-19 mới, cho thấy nó có khả năng lây nhiễm cao hơn khoảng 60% so với biến thể Alpha, biến thể thống trị thế giới trước đó. Nó cũng làm tăng nguy cơ nhập viện và có khả năng kháng vaccine mạnh hơn nếu chỉ tiêm 1 liều.

“Đây là vấn đề quan trọng, khi chúng ta đặt hết hy vọng vào vaccine, cho đến khi đạt được miễn dịch cộng đồng. Chúng ta cần đạt tỉ lệ miễn dịch cao hơn để chống lại biến thể dễ lây lan hơn”, Tiến sĩ Stephen Griffin, nhà virus học và Phó Giáo sư Học viện Y học thuộc Đại học Leeds, nói. Ông cho biết thêm: “Điều này nói lên thực tế rằng chúng ta thực sự cần giảm các ca bệnh cùng với việc triển khai tiêm chủng”.

Lời kêu gọi thận trọng này được đưa ra trong thời điểm các nghiên cứu ở Australia chỉ ra phương thức lây lan dễ dàng của biến thể Delta. Dựa trên camera an ninh trong một khu mua sắm trong nhà ở Sydney, giới chức y tế nghi ngờ biến thể có thể lây nhiễm cho người khác chỉ bằng việc mọi người lướt qua nhau trong khoảng 5 đến 10 giây, dựa vào hai trường hợp.

Vào thời điểm đó, Sydney không bắt buộc người dân đeo khẩu trang. Bên cạnh đó, người được ghi hình chưa chắc đã tiêm vaccine vì chưa đến 5% dân số Australia tiêm đủ hai liều vaccine COVID-19. Thành phố Sydney và khu vực xung quanh đã bắt đầu áp dụng phong tỏa nghiêm ngặt vào cuối tuần trước để hạn chế sự lây lan của biến thể Delta.

Rõ ràng Delta có lợi thế lây lan đáng kể, nhưng các nhà khoa học vẫn chưa xác định được lý do. Giáo sư Catherine Noakes, thành viên Nhóm Cố vấn Khoa học về Tình huống Khẩn cấp (SAGE) của Anh, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm qua không khí tại Đại học Leeds, đã chỉ ra các nguyên nhân có khả năng xảy ra: người nhiễm biến thể Delta có tải lượng virus cao hơn, nghĩa là họ phát tán ra nhiều hạt nhỏ hơn và người khác dễ dàng bị lây khi phơi nhiễm một lượng virus ít hơn; hoặc thời gian tiếp xúc tương đối ngắn cũng đủ để bị lây.

Tiêm vaccine phòng COVID-19 được coi là phương pháp hữu hiệu nhất trong kiểm soát biến thể Delta. Ảnh: AFP

Bà Noakes nói thêm rằng một người có thể nhiễm biến thể Delta nếu ở gần người mang mầm bệnh chỉ trong vài giây. Nếu người mang mầm bệnh thở ra một lượng hạt virus đúng lúc người kia tình cờ hít phải.

“Nó không nhất thiết lây nhiễm giữa người với người theo cách này, nhưng đó là một trong vô số trường hợp không may có thể xảy ra”, bà nói.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã khuyến khích những người đã được tiêm phòng đầy đủ vẫn phải giữ an toàn bằng cách tiếp tục đeo khẩu trang, duy trì giãn cách xã hội và tuân thủ các biện pháp an toàn khác, để đối phó với biến thể Delta.

Israel, nơi có khoảng 55% dân số đã được tiêm chủng đầy đủ, đã tái áp dụng quy định đeo khẩu trang vào hôm 25/6 để ngăn chặn số ca nhiễm biến thể Delta gia tăng nhanh chỉ 10 ngày sau khi bỏ quy định này. Các ca nhiễm virus đã tăng hơn gấp 4 lần vào tuần trước, do 2 đợt bùng phát ở trường học. Tháng trước, trẻ em từ 12 đến 15 tuổi đủ điều kiện tiêm vaccine, nhưng tỉ lệ tiêm chủng ở nhóm tuổi này rất thấp.

Giáo sư Noakes cho biết cố ca mắc bệnh ở Israel chưa khiến số người nhập viện và tử vong gia tăng, vì vậy động thái này có thể là một biện pháp phòng ngừa.

“Virus đang lây lan khắp xã hội, vì vậy ngay cả khi không ghi nhận số ca tử vong cao, nó vẫn gây gián đoạn cuộc sống của mọi người, buộc người ta phải cách ly, hoặc khiến người ta đổ bệnh kéo dài”, bà nói.

Trong khi đó, Tiến sĩ Griffin cho rằng kịch bản lý tưởng là xây dựng bức tường vaccine cho bản thân trước khi phơi nhiễm virus để nếu dịch bệnh bùng phát, sẽ có ít người mắc bệnh hơn và hệ số lây nhiễm cơ bản (R) vẫn không vượt quá 1. Điều này khiến dịch bệnh không thể lan rộng.

“Vấn đề là chúng ta chưa đạt đến mức độ bảo vệ đó. Vì vậy, nếu bị nhiễm virus và số ca bệnh tăng lên, rất nhiều người sẽ nhiễm chủng virus này. Đây là dấu hiệu cho thấy chúng ta cần phải siết chặt phòng dịch. Không có lý do nào để thực hiện nửa vời. Chúng ta cũng không thể bỏ qua trẻ em trong chiến dịch tiêm chủng. Nếu chúng ta thành công, chúng ta sẽ chấm dứt vòng tròn lây nhiễm”, ông khẳng định.