Biên kịch xứ Hàn sang Việt Nam tìm đề tài

Thoạt nghe đây là thông tin vui, nhưng ngẫm lại là một nỗi buồn của các nhà làm phim nước nhà khi họ đang ngủ quên trên “mỏ tài nguyên phong phú”.

Theo một thông tin không được công bố rộng rãi, một số nhà làm phim Hàn Quốc sẽ sang Việt Nam “tìm truyện” cho phim Hàn. Lý do của việc lựa chọn này khá đơn giản, thứ nhất là họ đã khai thác đến cạn kiệt nguồn tài nguyên đề tài trên đất nước họ thứ hai, họ cho rằng ở Việt Nam các vấn đề văn hóa, xã hội vô cùng phong phú, một kho tàng cho họ khai thác.

You”re Beautiful có kịch bản phim hay đã đưa tên tuổi Jang Geun Suk lên vị trí diễn viên hạng A.

Thông tin này không lấy làm vui đối với các nhà làm phim Việt, bởi có một nghịch lý rằng, suốt thời gian qua rất nhiều phim truyền hình ra đời để lại cho người xem một cảm giác chán nản vì kịch bản, cốt truyện kém hấp dẫn nếu không nói là tệ. Hầu hết các phim đều khai thác đề tài muôn thuở là tình yêu một cách nhẹ nhàng, nhàm chán đến… tầm phào!

Và lý do của vấn đề này là các nhà biên kịch không đủ tầm để khai thác một đề tài mang tính hấp dẫn? Hay họ “ngủ quên” trên “mỏ” tài nguyên truyện?

Để đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi này, trước hết phải xuất phát từ khâu sản xuất kịch bản của các nhà biên kịch hiện nay.

Ê-kíp biên kịch?

Theo quan niệm cũ, một tác giả phải hoàn tất mọi công đoạn viết cho một kịch bản. Tuy nhiên, vô hình trung các vấn đề trong kịch bản phim sẽ dễ rơi vào chủ quan và duy ý chí. Vì vậy, việc hoạt động theo nhóm phần nào khắc phục được tình trạng này. Từ đó, các nhân vật trong phim sẽ có đa sắc màu, phim sẽ sinh động, chân thật và đời sống hơn.

Nhóm hóa biên kịch cũng ra đời từ đó. Cách thức làm việc theo nhóm phổ biến nhất hiện nay là trong nhóm có một người làm đề cương chi tiết (là chủ nhóm), sau đó phân tập ra cho từng thành viên viết, căn cứ theo khả năng, độ tuổi để đảm bảo mỗi thành viên sẽ hoàn thành cộng việc của mình tốt nhất. Cuối cùng là vấn đề xâu chuỗi, thống nhất toàn bộ tình tiết kịch bản sẽ do người chủ nhóm thực hiện.

Đàn trời là một trong những phim có kịch bản hay.

Tuy nhiên, việc nhóm hóa cũng làm nảy sinh nhiều vấn đề ảnh hưởng đến chất lượng của kịch bản. Nếu không có một chủ nhóm “cứng tay” và trách nhiệm cũng như kinh nghiệm của từng thành viên nhóm, một kịch bản sẽ rơi vào thảm họa thật sự. Thế nhưng, kịch bản hoàn toàn không phải là nguyên nhân chính duy nhất của một phim kém thu hút, nó còn bị tác động nhiều từ phía nhà sản xuất, đạo diễn, diễn viên.

Thiếu sự hợp tác

Thêm một vấn đề bất cập nữa trong nền điện ảnh Việt là thiếu sự cộng tác làm việc giữa nhà biên kịch và đạo diễn trong việc sản xuất một bộ phim. Biên kịch là người hiểu nhất về kịch bản vốn là đứa con tinh thần của mình. Nếu dùng sự hiểu biết chi li này kết hợp cùng sự hiểu biết và sáng tạo trong sự chỉ đạo diễn xuất, hình ảnh, góc máy của người đạo diễn thì sẽ tạo nên một sản phẩm hoàn chỉnh, đảm bảo chất lượng nhất.

Thế nhưng sự kết hợp ấy rất hiếm khi diễn ra nên mới sinh ra chuyện là ý tưởng biên kịch một đằng, phim lại được làm ra một nẻo. Trường hợp này đã xảy ra ở rất nhiều phim và được các nhà biên kịch hay nói đùa là “chuyện thường ở huyện.

Seo Jung Woo cũng nổi danh qua bộ phim có kịch bản thú vị My Girl.

Nguyên nhân thứ nhất, hầu như các đạo diễn hiện nay đều không cùng biên kịch trao đổi mà tự sửa tay vào kịch bản rồi cho tiến hành ghi hình. Tần suất chỉnh sửa tay này xuất hiện rất nhiều ở phần đầu kịch bản gốc, nhưng lại thưa dần dần theo chiều dài của phim. Vì thời gian, tiến độ và chủ quan nên người đạo diễn quên mất những nhấn nhá của mình sửa phần đầu. Nên càng về sau câu chuyện càng bị thiếu vắng, khiên cưỡng, mất tính mạch lạc hơn. Cuối cùng là tạo nên một bộ phim có nhiều cái “hớ” buồn cười!

Vài nhà biên kịch đã tự khắc phục tình trạng này để độ chính xác của phim sẽ được đảm bảo hơn bằng cách chi tiết hóa từng hình ảnh lẫn từng câu thoại trong kịch bản văn học… gọi là nhà biên kịch đã thực hiện đạo diễn trong kịch bản văn học. Hoặc vài nhà biên kịch bắt buộc nhà sản xuất, đạo diễn không được chỉnh sửa kịch bản gốc, nhưng đã mấy ai làm được đều đó!

Cảnh trong phim truyền hình Bến tình yêu.

Ngoài ra, còn có rất nhiều trường hợp mà biên kịch hoàn toàn bị “đóng băng” vì không cách nào có thể trao đổi nhiều với đạo diễn bị bệnh “ngôi sao” quá nặng. Và một lý do khác không thể không kể đến đó là tiến độ làm phim cấp tốc của một số nhà sản xuất hiện nay khiến cho cả một hệ thống sản xuất không chăm chút vào chất lượng, mức đầu tư kém nên các tình tiết trong phim sẽ rất dễ “rơi không phanh”.

Thêm một vấn đề nữa, hiện nay các khâu sản xuất phim đang đi lệch pha nhau. Biên kịch cứ việc thăng hoa với những đề tài của mình, nhà sản xuất đầu tư theo sự lựa chọn ngẫu nhiên và nhà đài thì kiểm duyệt theo quy chuẩn bí mật riêng.

Vẫn là chuyên nghiệp hóa

Quả thật trên khắp lãnh thổ của ta có đầy ắp những câu chuyện, những đề tài rất hay dành cho các thể loại phim. Có nhiều đề tài được chuyển tải rất hay trong các phim gần đây như Công ty thời trang nói về thế giới thời trang Việt hiện nay, Trở về nói về cuộc sống đời thường và quan hệ nhân quả báo ứng, Đàn trời là phim chính luận về đề tài vùng sâu, vùng xa với cuộc chiến chống tham nhũng… Nếu nói các nhà biên kịch đang “ngủ quên” trên “mỏ” tài nguyên truyện thì cũng chỉ một phần. Điều cốt lõi ở đây có lẽ là tài năng, sự trải nghiệm và chuyên nghiệp.

Một nhà biên kịch nổi tiếng chia sẻ với chúng tôi rằng, hầu hết các biên kịch quá chủ quan khi đưa ra những đề tài vào kịch bản mà không đi thực tế. Cho nên kịch bản sẽ thiếu sức thuyết phục. Có nhiều phim, hầu hết kịch bản đều đưa một công việc nào đó trong xã hội vào trong câu chuyện chỉ mang tính chất minh họa, là cái cớ để chuyện tình cảm nảy sinh chứ chưa tìm hiểu kỹ về các công việc này. Nhưng thực chất, đó mới là điều thú vị nhất trong đề tài của phim nếu được khai thác triệt để thì kịch bản sẽ tạo nên những câu chuyện rất đời và đầy xúc cảm thay vì nhạt và nhàm chán như cách làm theo kiểu ăn xổi của một số biên kịch hiện nay.

Như vậy, để nâng cao chất lượng kịch bản thì cần sự đồng bộ và chuyên nghiệp hóa. Với nhà đài, cần chuyên nghiệp hóa những quy chuẩn xét duyệt thẩm định. Công khai kế hoạch chiến lược chủ đề, định hướng cho dòng phim theo từng năm. Các biên kịch cần được chuyên nghiệp hơn trong cách tìm hiểu và khai thác những đề tài trong phim. Và vấn đề yếu kém của phim Việt cần có sự nhìn nhận một phần trách nhiệm từ các phía biên kịch, đạo diễn, diễn viên, nhà sản xuất… để rút ra bài học kinh nghiệm, khắc phục chứ không phải chỉ là vòng xoáy của “quả bóng” trách nhiệm được chuyền qua lại!

Theo TTVN