Biển Đông: Trung Quốc bắt đầu hoang mang?

Chuyến công du Đông Nam Á của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry hồi tuần trước đã chứng kiến việc Trung Quốc phải đón nhận những lời cảnh báo thẳng thừng nhất, nghiêm khắc nhất từ siêu cường số 1 thế giới.

Ngoại trưởng Kerry tại hội nghị thượng đỉnh ASEAN ở Malaysia hôm 6/8

Một trong những trọng tâm trong chương trình nghị sự của chuyến công du Đông Nam Á của Ngoại trưởng Mỹ hồi tuần trước chính là việc phát đi thông điệp kiên quyết và cứng rắn về Biển Đông đến Trung Quốc.

Phát biểu tại một hội nghị thượng đỉnh của ASEAN ở thủ đô Kuala Lumpur, Malaysia, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nhấn mạnh đến tầm quan trọng sống còn của sự tự do hàng hải ở Biển Đông. “Hãy để tôi làm rõ một điều rằng, Mỹ sẽ không chấp nhận bất kỳ sự hạn chế nào trong quyền tự do hàng hải và bay qua lại trên bầu trời khu vực cũng như các quyền hợp pháp khác trong việc sử dụng vùng biển này”.

Ông Kerry bày tỏ “sự quan ngại sâu sắc” về tình trạng căng thẳng leo thang vì tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải ở Biển Đông giữa Trung Quốc với các nước láng giềng Đông Nam Á. Theo nhà ngoại giao hàng đầu của nước Mỹ, “chính sách kiềm chế” là cần thiết để một bộ quy tắc ứng xử có ý nghĩa có thể ra đời và được thực thi nghiêm túc ở khu vực biển đang nóng bỏng bởi các cuộc đối đầu, tranh chấp nói trên.

Mỹ đang tích cực kêu gọi các nước có tranh chấp ở Biển Đông chấm dứt hoạt động cải tạo, bồi đắp và xây dựng ở Biển Đông đồng thời tìm kiếm một giải pháp hoà bình cho các cuộc tranh chấp trong khu vực.

Trong bối cảnh Ngoại trưởng Mỹ đang có chuyến thăm đến Đông Nam Á, Bắc Kinh bất ngờ thông báo ngừng các hoạt động cải tạo, bồi đắp trái phép ở Biển Đông. Không rõ quyết định này được đưa ra có phải là do Trung Quốc bắt đầu “sợ” dư luận quốc tế hay là vì Bắc Kinh muốn tìm cách “giảm nhiệt” tình hình khi đối mặt với hội nghị thượng đỉnh ASEAN – nơi vấn đề Biển Đông là một trong những ưu tiên hàng đầu trong các cuộc hội đàm, thảo luận.

Trước đó, trong một thời gian dài, Trung Quốc gây lo ngại cho cộng đồng quốc tế nói chung và khu vực Đông Nam Á nói riêng khi ngang nhiên tiến hành bồi đắp, cải tạo và xây dựng trái phép hàng loạt đảo nhân tạo ở Biển Đông. Điều đáng chú ý là các cơ sở mà Trung Quốc xây dựng trên các đảo nhân tạo trái phép nói trên có thể được sử dụng cho mục đích quân sự.

Trung Quốc đang có tranh chấp ở Biển Đông với một loạt nước trong khu vực gồm Philippines , Brunei , Malaysia, Việt Nam và Vùng lãnh thổ Đài Loan cũng có tranh chấp ở Biển Đông. Bắc Kinh đang đòi chủ quyền đối với gần như toàn bộ Biển Đông.

Khi Trung Quốc ngày càng lộ rõ tham vọng ở Biển Đông thì Mỹ cũng ngày càng cứng rắn, công khai đối đầu với Trung Quốc hơn. Washington đang ngày một thể hiện rõ hơn quyết tâm của nước này trong việc ngăn chặn Trung Quốc ở Biển Đông. Chuyến công du của Ngoại trưởng Kerry đã phát đi thông điệp Biển Đông khiến Bắc Kinh không khỏi lo ngại. Không chỉ thể hiện thông điệp thông qua lời nói, Mỹ còn có nhiều hành động đủ để Bắc Kinh cảm thấy “chùn tay” trước khi định tiến thêm bất kỳ bước nào trong tham vọng độc chiếm Biển Đông.

Ngoài vấn đề Biển Đông, Ngoại trưởng Mỹ Kerry đến Đông Nam Á còn vì mục tiêu thúc đẩy Hiệp định thương mại Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ thương mại, đầu tư giữa Mỹ với Châu Á cũng như mối liên quan giữa sự thịnh vượng của nền kinh tế Mỹ và các nước Châu Á.

Chặng dừng chân đầu tiên của ông Kerry ở Đông Nam Á là Singapore – nơi ông này có các cuộc hội đàm với Thủ tướng Lý Hiển Long và các quan chức cấp cao khác của Singapore với nội dung tập trung vào thoả thuận thương mại TPP.

TPP cũng được ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự của Mỹ khi đến tham dự diễn đàn khu vực của ASEAN.

Sở dĩ Mỹ coi trọng TPP như vậy bởi đây là một phần trong chiến lược chuyển hướng trọng tâm vào Châu Á-Thái Bình Dương của Mỹ. Washington đang đặt ưu tiên hàng đầu cho việc phát triển quan hệ với khu vực phát triển năng động nhất thế giới hiện nay. Diễn biến này cũng là lý do khiến Trung Quốc phải “đứng ngồi không yên” vì cảm giác bất an, lo sợ.

Việc Nam là chặng dừng chân cuối cùng nhưng là điểm nhấn trong chuyến công du Đông Nam Á của Ngoại trưởng Mỹ. Ông Kerry đã ở thăm Việt Nam trong 2 ngày, bắt đầu từ ngày 6/8. Tại đây, nhà ngoại giao hàng đầu nước Mỹ sẽ đánh dấu lễ kỷ niệm 20 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Mỹ và Việt Nam.

Chuyến thăm của ông Kerry diễn ra ngay sau chuyến công du thành công hồi tháng trước của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đến Mỹ. Những sự kiện này đánh dấu một bước tiến mới mạnh mẽ trong sự phát triển của quan hệ Việt-Mỹ sau chặng đường 20 năm. Ngoại trưởng Mỹ đã có cuộc gặp với các quan chức cấp cao của Việt Nam và hai bên đã tập trung thảo luận về cách thức để phát triển hơn nữa mối quan hệ hợp tác về kinh tế và an ninh, quốc phòng.

Theo Vnmedia