Biển Đông sau gặp gỡ cấp cao Tập Cận Bình Obama

Biển Đông không thể là vật cược của bất cứ thoả thuận ngầm nào giữa các cường quốc khi nó liên quan đến hoà bình, ổn định và tự do hàng hải của cả cộng đồng quốc tế.

Từ trái qua, ông Ben Cardin, đảng Dân chủ. Marco Antonio Rubio, ứng viên đảng Cộng hoà sẽ tranh cử tổng thống Mỹ năm 2016. Robert Menendrez,chủ tịch Uỷ ban Đối ngoại Thượng viện.

Cuộc gặp giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Obama kết thúc, nhưng dư âm của nó vẫn chế ngự truyền thông thế giới. Một trong những đồn đoán tập trung vào câu hỏi, liệu các vị đứng đầu hai quốc gia có trách nhiệm cao nhất đã có những thoả thuận bí mật “bất thành văn” nào liên quan đến Biển Đông? Thật khó tìm được câu trả lời bằng giấy trắng mực đen về một thoả thuận ngầm như thế, nếu có! Nhưng căn cứ trên thực địa, vấn đề Biển Đông chỉ có thể giải quyết trên căn bản bộ luật quốc tế về biển đảo, chứ không thể là vật cược của bất cứ một cuộc mặc cả nào!

Cùng lúc từ cả hai Quốc hội

Dư luận quan tâm đến các sự kiện gần đây ở hai bờ Thái Bình Dương. Ở bên này, lần đầu tiên tại diễn đàn công khai, đại biểu Dương Trung Quốc đã cảnh báo Quốc hội Việt Nam về một bài học sớm nhất trong lịch sử nước nhà, đó là bài học cảnh giác. Dĩ nhiên, ông phát biểu khi đã có tin lan truyền về cấp cao Trung – Mỹ. Ông cảnh báo, mất đi ý thức cảnh giác là điều rất nghiêm trọng. Quốc hội không thể phó mặc, cho dù vẫn nuôi dưỡng lòng tin vào những nhà lãnh đạo, nhưng chắc chắn niềm tin ấy có những lý do để không còn như trước nữa! Và để đánh giá đúng hơn bản chất của vấn đề, chiều 11.6, Quốc hội đã được nghe báo cáo chi tiết về tình hình Biển Đông.

Đại biểu Dương Trung Quốc đã chuyển lời những người làm công tác sử học tới Chính phủ. Sang năm vừa đúng 40 năm Trung Quốc chiếm Hoàng Sa (năm 1974) và 35 năm cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới phía Bắc (năm 1979). Chính phủ nên chỉ đạo sinh hoạt chính trị thế nào để ghi nhận bài học sâu sắc về chiến tranh, cũng là bài học về hoà bình. Chỉ có thấm nhuần những bài học lịch sử thì mới bảo vệ vững chắc được chủ quyền và giữ gìn hoà hiếu lâu bền với bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Hy vọng vấn đề Biển Đông từ nay sẽ xuất hiện đều đặn/công khai trong các chương trình nghị sự, chứ không chỉ trình bày thoáng qua trong các báo cáo.

Ở bên kia Thái Bình Dương, cũng vào đầu tuần này, ba nghị sĩ Quốc hội là Robert Menendrez (chủ tịch uỷ ban Đối ngoại Thượng viện), Marco Antonio Rubio (ứng viên đảng Cộng hoà sẽ tranh cử tổng thống Mỹ năm 2016) và Ben Cardin (đảng Dân chủ) đã trình lên Thượng viện một dự thảo nghị quyết, trong đó lên án Trung Quốc đe doạ vũ lực ở Biển Đông. Dự thảo yêu cầu Thượng viện lên án “Trung Quốc sử dụng thủ đoạn gây áp lực, đe doạ sử dụng vũ lực thông qua hải quân, hải giám, tàu cá, máy bay quân sự hay dân sự trên biển Đông để khẳng định các yêu sách chủ quyền hoặc cố tình thay đổi hiện trạng các vùng biển tranh chấp”.

Dự thảo được chuyển tới Thượng viện đã dẫn nhiều sự cố nguy hiểm liên quan đến các hoạt động gây hấn. Cụ thể: Trung Quốc ngang nhiên cắt cáp thăm dò địa chấn của tàu Việt Nam tháng 5.2011, chặn lối vào bãi cạn Scarborough tháng 4.2012, phát hành bản đồ chính thức với đường lưỡi bò (phi pháp) như biên giới quốc gia và ngày 8.5 tàu hải giám xâm nhập/hiện diện bất hợp pháp tại Bãi Cỏ Mây, nằm trong quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam. Dự thảo cũng trích dẫn sự quan ngại của Mỹ khi Trung Quốc thành lập cái gọi là “thành phố Tam Sa” và đơn vị quân sự đồn trú mới trong vùng biển tranh chấp trên Biển Đông năm 2012.

Phải căn cứ vào UNCLOS

Ngày 12.6, theo TTXVN, trong hội nghị lần thứ 23 về Công ước Luật biển (UNCLOS) tại Liên hiệp quốc, đại sứ Lê Hoài Trung đề nghị, các quốc gia ven biển cần nghiêm túc tuân thủ các quy định của UNCLOS, trong đó có việc các quốc gia tiến hành thương lượng nhằm dàn xếp bảo đảm an toàn cho ngư dân.

Những dâu hiêu về sự kêt nối trong ASEAN cũng đáng khích lệ. Báo The Star của Malaysia hôm 11.6 cho biêt hãng dâu Petronas của nước này đã được bât đèn xanh đê khai thác giêng dâu vùng nước cạn ở Block-102 và Block-106, sử dụng kỹ thuât EPS. Các lô dâu này nằm trong khu Hàm Rông, ở vùng lòng chảo sông Hông, nơi đô sâu của các giêng dâu này là từ 25 – 30 mét. Hay là khi vươn xa hơn đê tìm môt đối tác như Ân Đô. Hải quân Ân Đô và Viêt Nam vừa có cuôc diên tâp cứu hô trên Biên Đông vào ngày 8.6. Cuôc diên tâp được thực hiên trong thời điêm đôi tàu chiên Hải quân Ân Đô thăm cảng Tiên Sa (Đà Nẵng) từ ngày 4.6.

Hay như ý kiến của GS Artha Nantachukra (giám đôc Viên nghiên cứu Phuphan, Thái Lan) vê vai trò của ASEAN cũng đáng ghi nhận: “Trước bôi cảnh các quôc gia trong khu vực đang phải đôi mặt với nhiêu thách thức, có vân đê vượt quá khả năng giải quyêt của môt quôc gia hay các môi quan hê song phương, thì ASEAN đóng vai trò trung tâm trong viêc duy trì và củng cô môi trường hoà bình, ôn định, hợp tác cùng phát triên ở khu vực. ASEAN cân có sự đông thuân trong quan điêm và hành đông giải quyêt các vân đê quan trọng trong khu vực và thê giới…”

Theo vietbao