Biển Đông: Manila ngỡ ngàng vì bị “bỏ rơi”?

Nhà Trắng hôm qua (2/10) thông báo, Tổng thống Barack Obama đã quyết định hoãn chuyến thăm đến Philippines và Malaysia vào tuần tới vì cuộc đối đầu căng thẳng trong vấn đề ngân sách của nước Mỹ, khiến chính phủ nước này phải đóng cửa.

Tổng thống Obama đang bị “đè nặng” bởi những vấn đề nảy sinh trong nước

Tổng thống Obama sẽ có chuyến thăm đến Indonesia vào tuần tới để tham dự hội nghị thượng đỉnh APEC – nơi các nhà lãnh đạo Châu Á sẽ tụ họp ở Bali để bàn về các vấn đề kinh tế. Theo lịch trình ban đầu, ông sẽ có chuyến thăm đến 2 nước Philippines và Malaysia trong khuôn khổ chuyến công du Châu Á lần này.

Tuy nhiên, Nhà Trắng hôm qua đã phát đi một thông báo như sau: “Do tình trạng chính phủ đóng cửa, chuyến thăm của Tổng thống Obama đến Malaysia và Philippines sẽ bị hoãn lại. Vể mặt lô gíc, chúng tôi không thể tiến hành những chuyến thăm như vậy trong tình trạng chính phủ đóng cửa. Bởi vì các chuyến thăm đó là phần sau của chuyến công du sắp tới của Tổng thống và các nhân viên của chúng tôi không làm việc nên chúng tôi không thể tiếp tục kế hoạch được. Không giống như các hội nghị thượng đỉnh Đông Á và APEC, những chuyến thăm đó có thể được sắp xếp vào thời gian khác và Tổng thống Obama mong ngóng đến thăm Malaysia và Philippines vào một thời gian sau đó trong nhiệm kỳ của ông”.

Ước tính, 800.000 nhân viên của chính phủ Mỹ phải nghỉ không lương do tình trạng chính phủ đóng cửa.

Việc ông Obama hoãn chuyến thăm các nước Đông Nam Á diễn ra trong bối cảnh chính quyền Mỹ đang nỗ lực thực hiện chính sách chuyển trọng tâm về Châu Á nhằm đối trọng với sự nổi lên của Trung Quốc. Nó cũng diễn ra khi mà căng thẳng trong khu vực đang leo thang vì những cuộc tranh chấp lãnh thổ, lãnh hải nóng bỏng giữa Trung Quốc với một số đồng minh thân thiết của Mỹ. Diễn biến này chắc chắn sẽ khiến Philippines thất vọng bởi nước này đang trông mong rất nhiều vào chuyến thăm của Tổng thống Obama để thể hiện mối quan hệ liên minh chặt chẽ, gắn bó với Mỹ. Điều đó giúp họ thêm tự tin và phát đi một thông điệp răn đe mạnh mẽ với Trung Quốc trong vấn đề Biển Đông.

Đây là lần thứ ba Tổng thống Obama hoãn chuyến công du đến châu Á vì những vấn đề trong nội bộ nước này. Hồi tháng 3 năm 2010, ông chủ Nhà Trắng từng phải hoãn chuyến thăm đến Indonesia và Australia để ở nhà vận động cho chương trình chăm sóc sức khỏe của ông. Tiếp đó, vào tháng 6 cùng năm, Tổng thống Obama cũng tiếp tục buộc phải hoãn chuyến thăm trên một lần nữa vì sự kiện tràn dầu của công ty BP ở vùng Vịnh Mexico.

Philippines là một đồng minh kiên định và vững chắc của Mỹ khi Washington tìm cách kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực. Washington và Manila gần đây liên tiếp củng cố mối quan hệ quân sự. Ông chủ Nhà Trắng tối hôm 1/10 đã gọi điện trực tiếp cho người đồng cấp Philippines Benigno Aquino để nói về quyết định hoãn chuyến thăm được Manila chờ đợi này.

Ngày hôm qua, Nhà Trắng đã thuật lại nội dung cuộc điện đàm, trong đó nói rằng: “Tổng thống đã tái khẳng định mối quan hệ liên minh mạnh mẽ với Philippines, tôn trọng chính quyền của Tổng thống Aquino và hứa sẽ đến thăm Philippines vào một thời gian nào đó sau này trong nhiệm kỳ của ông. Ông Obama cũng nhấn mạnh cam kết chung đối với an ninh của Philippines cũng như an ninh và sự thịnh vượng của khu vực Châu Á-Thái Bình Dương”.

Tổng thống Obama cũng gọi điện cho Thủ tướng Malaysia Najib Razak để thông báo cho ông này quyết định hoãn chuyến thăm.

Hệ lụy từ sự kiện hoãn chuyến thăm Đông Nam Á của Tổng thống Obama

Việc Tổng thống Obama hoãn chuyến thăm đến hai quốc gia Đông Nam Á đã để lại hệ lụy khá lớn cho nước này. Hệ lụy đầu tiên chính là sự thất vọng mà Mỹ gây ra cho đồng minh Philippines của mình.

Philippines và Trung Quốc đang có tranh chấp chủ quyền căng thẳng và quyết liệt ở Biển Đông. Do ở thế yếu hơn hẳn so với nước láng giềng, Manila đã tìm đến và trông chờ vào đồng minh lớn của nước này – siêu cường số 1 thế giới Mỹ. Khi cuộc tranh chấp giữa Philippines và Trung Quốc ngày càng căng thẳng thì Manila càng muốn thể hiện rõ hơn mối quan hệ liên minh chặt chẽ với Mỹ. Và chuyến thăm của ông Obama được xem là một minh chứng để họ thể hiện điều này.

Chính quyền Philippines đã dự kiến trước là sẽ bàn thảo với phía Mỹ về những nội dung gì khi ông Obama đến thăm Manila. Một trong những vấn đề chính đó là những cáo buộc của Philippines về việc Trung Quốc xâm nhập vào lãnh thổ, lãnh hải của nước này ở Biển Đông.

Hệ lụy thứ hai được các nhà phân tích chính sách đối ngoại chỉ ra là, việc hoãn chuyến thăm đến Châu Á có thể đẩy chính quyền Obama và tình trạng cực kỳ khó xử. Ông chủ Nhà Trắng đã đặt Châu Á là trọng tâm của chính sách đối ngoại Mỹ trong nhiệm kỳ 2, hy vọng xây dựng các mối quan hệ kinh tế và ngoại giao ở khu vực phát triển năng động nhất thế giới sau một thập kỷ dài thập trung vào khu vực Trung Đông và Afghanistan. Giới chức Mỹ liên tục nói đến tầm quan trọng của khu vực Châu Á và vai trò của Mỹ ở đây. Tuy nhiên, việc hoãn chuyến thăm đến các quốc gia Đông Nam Á sẽ khiến nhiều nước nghĩ rằng, Mỹ đang xao nhãng khỏi chính sách trên do những khó khăn trong nội bộ nước này.

Ông Carlyle Thayer, một giáo sư xuất sắc của Học viện Quốc phòng Australia và là một chuyên gia về sự cân bằng địa chính trị ở Châu Á, đã nhận định, “tình hình nước Mỹ hiện nay đang gây ra một thảm họa cho chính sách đối ngoại của nước này ở Châu Á-Thái Bình Dương. Và bạn có thể chắc chắn rằng Trung Quốc có mặt sẵn ở đó và sẽ thu lợi từ tình trạng đó”.

Theo_VnMedia