Biển Đông: Hoa Kỳ ‘rối chân’, Trung Quốc ‘nhanh tay’

Trong khi quyết định &’cắt giảm’ Philippines ra khỏi lộ trình công du Đông Nam Á của Tổng thống Mỹ Barack Obama đang khiến Manila bồn chồn thì tại vòng đàm phán quốc phòng thứ 4, hai bên vẫn bất đồng, khiến Washington chưa thể mở rộng hiện diện quân sự tại Trường Sa. Cùng lúc đó, Trung Quốc vẫn đang tích cực thắt chặt quan hệ với các thành viên ASEAN không liên quan trực tiếp đến tranh chấp Biển Đông.

Tờ Philstar ngày 4/10 dẫn lời Trưởng đoàn Philippines Pio Batino tại buổi họp báo sau vòng đàm phán quốc phòng Mỹ-Philippines lần thứ 4 cho hay: “Quá trình đàm phán đang trong giai đoạn quyết định nhưng hai bên vẫn chưa đạt được thỏa thuận cuối cùng do vẫn còn những bất đồng về việc xác định các căn cứ quân sự cũng như vị trí triển khai các hệ thống phòng thủ mà Philippines sẽ cho phép Mỹ sử dụng”. Cũng tại buổi họp báo, ông Pio Batino bày tỏ hy vọng mọi khúc mắc sẽ được giải quyết trong vòng đàm phán thứ 5, nhưng thông tin về thời gian và địa điểm tổ chức không được tiết lộ.

Cùng lúc đó, trong khi chính quyền Manila đang chào đón chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Obama thì Nhà Trắng đột ngột ra quyết định gạt Philippines, cùng với Malaysia, ra khỏi lộ trình công du 4 nước Đông Nam Á. Lý do mà Nhà Trắng đưa ra là “cạn ngân sách” nhưng Ngoại trưởng John Kerry sẽ vẫn tới thăm hai thành viên ASEAN này.

Các quan chức Mỹ và Philippines trong buổi đàm phán quốc phòng. Ảnh: Tân Hoa xã

Trước sự kiện này, tờ CSMonitor ngày 3/10 bình luận: quyết định của ông Obama đang báo hiệu cho sự phai nhạt trong chính sách chuyển trục về châu Á và mở ra cánh cửa cho Trung Quốc phủ tầm ảnh hưởng rộng khắp khu vực. “Loại Malaysia không phải là vấn đề quá lớn nhưng bỏ rơi Philippines thì sẽ như một cú sốc với nước này, quan trọng hơn đây lại là một bánh răng quan trọng trong trục châu Á của Mỹ”, tờ báo dẫn lời phó Chủ tịch cấp cao của Trung tâm tư vấn Chính trị Chiến lược ở New York – Sean King – cho hay.

Chia sẻ thêm về điều này, Giáo sư Lâm Trung Bân thuộc Đại học Tamkang (Đài Loan) nhận định: “Điều này cho thấy sự quan tâm của Washington đối với khu vực không thể kéo dài mãi mãi bởi những bất ổn về kinh tế, chính trị ngay trong nước Mỹ.” Do đó, các nước trong khối ASEAN đang ngày càng có xu hướng quay sang Trung Quốc hơn, ông Lâm lưu ý.

Cùng thời điểm này, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang thực hiện chuyến thăm cấp cao tới hai nước ASEAN là Indonesia và Malaysia. Kết thúc 2 ngày làm việc tại Indonesia (2 và 3/10), ông Tập đã hằn sâu vào mối quan hệ đôi bên với thỏa thuận đầu tư, thương mại trị giá gần 30 tỷ USD cùng một biên bản ghi nhớ về hợp tác nghề cá. Trong ngày hôm nay (4/10), vị Chủ tịch Trung Quốc tiếp tục hành trình tới Malaysia – nước đã có những tuyên bố ủng hộ sự hiện diện trái phép của Bắc Kinh trên Biển Đông trong thời gian qua. “Đó đang là một thành công của Trung Quốc và họ rất tự tin với những gì mình đang làm”, CSMonitor dẫn bình luận của Carl Baker – Giám đốc chương trình nghiên cứu của Diễn đàn Thái Bình Dương phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho hay.

Theo Sông mơi