Biến chuyển trọng đại trên bán đảo Triều Tiên

Trong chuyến thăm chính thức Triều Tiên lần đầu tiên của mình ngày 18 – 20/9 vừa qua, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đã được phía Triều Tiên đón tiếp trọng thị thân tình hơn hẳn hai người tiền nhiệm khi họ tới thăm Triều Tiên, ông Kim Dae-jung năm 2000 và ông Roh Moo-huyn năm 2007.

Tại nhà khách chính phủ Paekhwawon, Tổng thống Moon và phu nhân được những tràng vỗ tay chào đón

Lần đầu tiên tới thủ đô Bình Nhưỡng của Triều Tiên, nhưng trước đó ông Moon Jae-in đã hai lần gặp nhà lãnh đạo Triều Tiên ở Bàn Môn Điếm. Qua đó đủ để thấy thời cuộc ở khu vực, thời thế trên bán đảo và mối quan hệ giữa hai miền trên bán đảo Triều Tiên cho đến nay đã thay đổi cơ bản và sâu sắc như thế nào, cũng như yêu cầu đòi hỏi đặt ra cho những cuộc cấp cao liên Triều đã trở nên khác trước như thế nào.

Vấn đề đặt ra cho hai miền trên bán đảo Triều Tiên bây giờ không còn là chỉ khởi động tiến trình hoà bình, hoà giải và hoà hợp dân tộc nữa, mà là thúc đẩy nó tiến triển và dẫn dắt nó tới cái đích cuối cùng. Cái đích ấy là chấm dứt chiến tranh, hoà bình, hoà giải và hoà hợp dân tộc, hợp tác cùng phát triển và có thể cả tái thống nhất hai miền trên bán đảo.

Một điều vừa là mục đích phụ, vừa là chặng đường hai nước này phải đi qua là chuyện bình thường hoá quan hệ giữa Mỹ và Triều Tiên, tức là cũng chuyện chấm dứt chiến tranh và ký kết hiệp ước hoà bình, hoà giải và bình thường hoá quan hệ giữa hai nước. Hai mục tiêu này liên quan trực tiếp với nhau như hình với bóng. Cho nên kết quả chuyến thăm Triều Tiên của ông Moon Jae-in còn có tác động rất quan trọng và quyết định tới diễn biến tiếp theo đây trong mối quan hệ giữa Mỹ và Triều Tiên.

Sau những cuộc trao đổi, ông Kim Jong-un và ông Moon Jae-in đã ký kết “Tuyên bố chung Bình Nhưỡng Tháng 9″ và Bộ quốc phòng hai nước đã ký thoả thuận hợp tác quân sự. Cứ theo những nội dung này và những phát biểu của ông Kim Jong-un cũng như của ông Moon Jae-in thì không chỉ hai bên mà còn cả Mỹ nữa đều có thể hài lòng. Ông Kim Jong-un tái khẳng định cam kết phi hạt nhân hoá bán đảo Triều Tiên. Ông Moon Jae-in thậm chí còn đề cập đến sự nhất trí giữa hai bên về “cách thức phi hạt nhân hoá bán đảo Triều Tiên”.

Tổng thống Hàn Quốc nhận hoa từ một phụ nữ Triều Tiên

Triều Tiên cho biết sẽ ngừng hoạt động cơ sở nghiên cứu, chế tạo và thử nghiệm động cơ tên lửa ở Sohae, tháo dỡ với sự chứng kiến của quốc tế và thậm chí còn sẵn sàng tháo bỏ cả nghiên cứu và thử nghiệm hạt nhân lớn nhất của đất nước nếu phía Mỹ có đáp ứng thoả đáng. Triều Tiên và Hàn Quốc tuyên bố không còn thù địch và đụng độ quân sự với nhau.

Thoả thuận quân sự giữa bộ quốc phòng hai nước có nội dung triệt thoái mìn và vũ khí hạng nặng ở khu phi quân sự, thiết lập vùng biển chung không có xung đột quân sự. Hai bên sẽ thông thương tuyến đường sắt xuyên bán đảo, mở thêm nhiều cơ sở phục vụ cho việc đoàn tụ thăm hỏi giữa thân nhân các gia đình bị phân ly bởi chiến tranh, hợp tác kinh tế và thương mại…

Những kết quả này đủ để đánh giá rằng chuyến đi Triều Tiên này của ông Moon Jae-in rất thành công. Nếu như hai bên thực hiện đúng và đầy đủ những gì đã được nhất trí thoả thuận và tuyên cáo nhân chuyến thăm Triều Tiên này của ông Moon Jae-in thì đâu có khác gì tình trạng chiến tranh đã chấm dứt trên thực tế ở bán đảo này.

Ông Kim Jong-un cho biết sẽ tới thăm Hàn Quốc trong thời gian tới và nếu như thế thì sẽ là nhà lãnh đạo đầu tiên của Triều Tiên tới thăm Hàn Quốc kể từ hơn 75 năm nay. Hai nước này còn sẽ cùng nhau đăng cai tổ chức Thế vận hội mùa đông năm 2032. Cứ như thế, việc hai bên xích lại gần nhau hơn dần trở thành xu thế chủ đạo trong mối quan hệ song phương này.

Triều Tiên đã đi xa hơn so với trước trên phương diện cụ thể hoá cam kết về phi hạt nhân hoá bán đảo Triều Tiên. Khuôn khổ quan hệ song phương giữa Triều Tiên và Hàn Quốc không phải là nơi Triều Tiên xử lý dứt điểm vấn đề hạt nhân và tên lửa. Những chuyển biến quyết định nhất rồi đây sẽ được thoả thuận và thực hiện trong khuôn khổ quan hệ giữa Mỹ và Triều Tiên. Phi hạt nhân hoá và ký kết hiệp ước hoà bình vẫn là những vấn đề mấu chốt nhất và nan giải nhất. Dù vậy vẫn có thể nói được là thời kỳ mới trong hoà giải và hoà bình đang đến trên bán đảo Triều Tiên.

“Triều Tiên đã phá hủy bãi thử hạt nhân Punggye-ri. Nếu phá hủy tiếp bãi thử động cơ và bệ phóng tên lửa Tongchang-ri, họ sẽ không thể tiến hành các cuộc thử nghiệm hạt nhân hay phóng tên lửa… Điều đó có nghĩa Triều Tiên đang từ bỏ năng lực hạt nhân tương lai của mình”, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in hôm 20/9 phát biểu tại trung tâm báo chí ở Seoul sau chuyến thăm 3 ngày tới Triều Tiên.

Tuy nhiên, Moon cũng nêu rõ việc đàm phán cách xử lý kho vũ khí hạt nhân của Triều Tiên hiện phụ thuộc vào Mỹ. “Để đạt tới mục tiêu phi hạt nhân hóa hoàn toàn, Triều Tiên cần phá hủy vĩnh viễn các cơ sở hạt nhân, bao gồm cả những cơ sở ở Yongbyon và các đầu đạn, tên lửa họ đang nắm giữ… Việc này chỉ có thể được giải quyết trong các cuộc đàm phán Mỹ – Triều”, Tổng thống Hàn Quốc nhấn mạnh.