Biden sắp công bố tầm nhìn đối ngoại
Biden dự kiến đến Bộ Ngoại giao Mỹ trong chuyến thăm cơ quan nội các đầu tiên để trình bày tầm nhìn về chính sách đối ngoại đa phương.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki hôm 3/2 cho biết chuyến thăm Bộ Ngoại giao Mỹ của Tổng thống Joe Biden đã được dời lịch từ đầu tuần này sang chiều 4/2 (sáng 5/2 giờ Hà Nội) do vấn đề thời tiết, với nội dung tập trung vào việc cảm ơn đội ngũ nhân viên của cơ quan này cũng như trình bày tầm nhìn đối ngoại của ông sau những biến động dưới thời chính quyền Donald Trump.
Với việc dành chuyến thăm cơ quan nội các đầu tiên tới Bộ Ngoại giao thay vì Lầu Năm Góc hay trụ sở CIA, Biden dường như muốn nhấn mạnh trọng tâm mới của chính quyền ông là khắc phục quan hệ với các đồng minh và sử dụng chính sách đối ngoại như một “vũ khí” ở nước ngoài. Phó tổng thống Kamala Harris sẽ tháp tùng Biden trong chuyến thăm.
Tổng thống Mỹ Joe Biden tại Nhà Trắng hôm 2/2. Ảnh: AFP .
Psaki, người đảm nhiệm vai trò phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ dưới thời Barack Obama, cho hay Biden sẽ “trao đổi cởi mở về chính sách đối ngoại” trong chuyến thăm, nhưng không thiết lập tầm nhìn đối với mọi vấn đề. “Tổng thống có nhiều thời gian để làm điều đó”, bà lưu ý.
Các nguồn tin giấu tên am hiểu vấn đề cũng cho biết Biden không dự định đưa ra những định hướng chính sách cụ thể trong bài phát biểu tại Bộ Ngoại giao, với trọng tâm là chủ đề “khôi phục vị thế toàn cầu của Mỹ”, một trong những lời hứa tranh cử nổi bật của ông.
Tuy nhiên, Biden được cho là sẽ công bố ý định tăng số lượng người được phép tị nạn tại Mỹ, sau những năm con số này xuống thấp kỷ lục dưới thời cựu tổng thống Donald Trump. Bên cạnh đó, sự xuất hiện của ông tại Bộ Ngoại giao dường như nhằm truyền đi thông điệp rõ ràng rằng chính quyền hiện tại coi trọng vấn đề đối ngoại và các nhà ngoại giao Mỹ. Chính sách đối ngoại của Biden cũng dự kiến tập trung vào việc hợp tác với các đồng minh, khôi phục danh tiếng của Mỹ trên trường quốc tế.
Suốt 4 năm cầm quyền, Trump chỉ đến Bộ Ngoại giao Mỹ một lần để dự một sự kiện. Ông còn nhiều lần công kích Marie Yovanovitch, một trong những nhà ngoại giao được kính trọng nhất tại cơ quan, trong lần ông bị luận tội đầu tiên hồi năm 2019. Cựu ngoại trưởng Mike Pompeo đã không bảo vệ bà một cách mạnh mẽ hoặc công khai, khiến tinh thần trong cơ quan ngày càng đi xuống.
Chính quyền Biden đang tiến hành một loạt đánh giá về những thách thức đối ngoại trong quá trình định hình chính sách riêng. Tuy nhiên, Biden bày tỏ mong muốn trở lại chủ nghĩa đa phương sau thời kỳ “Nước Mỹ trên hết” của Trump. Ông đã điện đàm với nhiều lãnh đạo nước ngoài kể từ khi nhậm chức, trong khi tân Ngoại trưởng Antony Blinken cũng tích cực tiếp cận những đối tác khắp thế giới.
Video đang HOT
Ngoại trưởng tương lai có thể tái lập vị thế toàn cầu Mỹ
Antony Blinken, ngoại trưởng Mỹ tương lai, được kỳ vọng sẽ kiến tạo lại con đường đưa Washington trở về vị thế lãnh đạo toàn cầu sau thời kỳ Trump.
Antony J. Blinken, 58 tuổi, người ủng hộ các liên minh toàn cầu và cố vấn chính sách đối ngoại thân cận nhất của Tổng thống đắc cử Joe Biden, dự kiến được đề cử trở thành người lãnh đạo Bộ Ngoại giao Mỹ.
Theo giới chuyên gia, những kinh nghiệm và hiểu biết về chính sách đối ngoại sâu rộng của Blinken được kỳ vọng sẽ giúp "trấn tĩnh" các nhà ngoại giao Mỹ cùng lãnh đạo toàn cầu sau 4 năm chính quyền Tổng thống Donald Trump thực hiện những chính sách khiến đồng minh ngày càng xa rời Washington.
Antony J. Blinken, người được tổng thống đắc cử Mỹ Joe Biden lựa chọn trở thành lãnh đạo Bộ Ngoại giao. Ảnh: AP.
Tổng thống đắc cử Biden dự kiến bổ nhiệm một trợ lý thân cận khác là Jake Sullivan làm cố vấn an ninh quốc gia, theo các nguồn tin am hiểu vấn đề. Sullivan, 43 tuổi, từng kế nhiệm Blinken đảm nhận vai trò cố vấn an ninh quốc gia cho Biden trong thời gian ông làm phó tổng thống, đồng thời là người phụ trách hoạch định chính sách tại Bộ Ngoại giao Mỹ dưới thời Hillary Clinton.
Blinken bắt đầu sự nghiệp tại Bộ Ngoại giao dưới thời tổng thống Bill Clinton, từng đảm nhận chức thứ trưởng ngoại giao trong chính quyền tổng thống Barack Obama.
Cùng với nhau, Blinken và Sullivan, hai người bạn tốt có thế giới quan gần như tương đồng, sẽ trở thành các cánh tay đắc lực của Biden, đưa ra những lời khuyên cho Tổng thống đắc cử Mỹ về chính sách đối ngoại, giới phân tích đánh giá.
Bên cạnh đó, Blinken và Sullivan còn là hai tiếng nói đi đầu chỉ trích chính sách "Nước Mỹ trên hết" của Tổng thống Trump, cho rằng nó sẽ chỉ khiến Mỹ bị cô lập và tạo cơ hội cũng như khoảng trống cho các đối thủ.
Blinken đã ở bên cạnh hỗ trợ Biden gần 20 năm. Trong vai trò thứ trưởng ngoại giao dưới chính quyền Obama, ông đã giúp định hướng phản ứng của Mỹ trước những biến động chính trị và bất ổn ở Trung Đông.
Tuy nhiên, điểm quan trọng nhất trong các ưu tiên mới của Blinken là tái xây dựng vị thế Mỹ như một đồng minh đáng tin cậy, sẵn sàng gia nhập lại các hiệp định và thể chế toàn cầu, bao gồm Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, thỏa thuận hạt nhân Iran và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
"Rõ ràng là không có giải pháp đơn phương nào cho những vấn đề lớn mà chúng ta phải đối mặt với tư cách một quốc gia hay tư cách toàn cầu, từ biến đổi khí hậu, đại dịch đến sự phổ biến của những vũ khí xấu", ông nói hồi tháng 7 tại Viện Hudson. "Ngay cả một đất nước mạnh mẽ như Mỹ cũng không thể tự mình giải quyết chúng".
Việc phối hợp cùng nhau có thể mang đến nhiều lợi ích khi đối đầu với những thách thức ngoại giao hàng đầu, như cạnh tranh với Trung Quốc, bằng cách lựa chọn những giải pháp đa phương nhằm thúc đẩy thương mại, đầu tư công nghệ và nhân quyền, thay vì buộc một quốc gia riêng lẻ nào đó phải lựa chọn giữa hai nền kinh tế siêu cường, Blinken giải thích.
Điều này có thể đồng nghĩa Blinken sẽ dành nhiều thời gian để củng cố mối quan hệ bền chặt hơn với Ấn Độ và trên toàn khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, nơi 14 nước vừa ký một thỏa thuận thương mại lớn nhất từ trước tới nay cùng Trung Quốc.
Ông cũng có thể sẽ dành nỗ lực để tăng cường sự tham gia của Mỹ tại châu Phi, nơi Trung Quốc đang gia tăng ảnh hưởng nhanh chóng với những khoản đầu tư về công nghệ và cơ sở hạ tầng.
Tại hội nghị của Viện Hudson hồi tháng 7, Blinken từng nêu rõ rằng châu Âu sẽ là đối tác mà Mỹ "tìm đến đầu tiên, không phải cuối cùng" khi đối mặt với các thách thức chung.
Trong các cuộc phỏng vấn và tuyên bố công khai những tuần gần đây, Blinken không giấu giếm các định hướng chính sách của bản thân ông lẫn Tổng thống đắc cử Biden ở những tuần đầu tiên nhiệm kỳ.
Ông sẽ có khoảng 15 ngày sau khi nhậm chức để gia hạn thêm 5 năm đối với hiệp ước kiểm soát vũ khí hạt nhân New START với Nga, động thái mà Trump đã từ chối thực hiện vì muốn đưa cả Trung Quốc tham gia vào hiệp ước, dù Bắc Kinh đã bác bỏ.
"Chắc chắn chúng tôi muốn sự tham gia của Trung Quốc vào các vấn đề kiểm soát vũ khí", Blinken mới đây cho hay. "Nhưng chúng ta có thể thiết lập thế ổn định chiến lược bằng cách gia hạn New START và tìm cách củng cố nó sau này".
Blinken đã trở nên cứng rắn hơn với Nga sau khi Moskva bị cáo buộc can thiệp bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016, điều mà Điện Kremlin một mực phủ nhận. Ông từng gợi ý sử dụng điểm bất lợi của Nga khi phải phụ thuộc vào Trung Quốc, đặc biệt là về công nghệ, làm đòn bẩy đàm phán.
"Có một khe cửa trong nỗ lực đối phó với Moskva", Blinken nói. "Tổng thống Nga Vladimir Putin đang tìm cách giảm bớt phụ thuộc ngày càng tăng vào Trung Quốc, điều vốn khiến ông ấy ở vào vị thế không mấy thoải mái".
Blinken, được một số người mô tả là một nhà ngoại giao chủ trương ôn hòa, cũng từng tìm cách giảm bớt mức độ nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng di cư và tị nạn.
Trong ngày làm việc cuối cùng dưới chính quyền Obama, Bộ Ngoại giao Mỹ đã đặt ra mức giới hạn 110.000 người tị nạn được phép tái định cư tại Mỹ trong năm tài khóa 2017. Con số này giảm xuống còn 15.000 trong năm tài khóa 2021, dưới thời chính quyền Trump.
Blinken từng nói ông sẽ tìm cách hỗ trợ nhiều hơn nữa đối với Guatemala, Honduras và El Salvador, các quốc gia thuộc Tam giác phía Bắc vùng Trung Mỹ, nhằm thuyết phục người di cư rằng họ sẽ được an toàn và tốt hơn khi ở nhà, thay vì tìm đường vượt biên vào Mỹ.
Tất cả những kế hoạch đặt ra khiến Blinken có ít thời gian và nguồn lực hơn cho Trung Đông, dù đó từng là lĩnh vực chính sách được ông quan tâm hàng đầu, sau vụ khủng bố 11/9/2001 và cuộc chiến tranh Iraq năm 2003.
Trước khi đảm nhận công việc tại văn phòng chính sách châu Âu thuộc Bộ Ngoại giao Mỹ năm 1993, Blinken từng mơ ước trở thành nhà báo hoặc nhà sản xuất phim.
Ông rèn giũa kỹ năng truyền thông bằng cách trở thành người viết diễn văn chính sách đối ngoại cho tổng thống Bill Clinton và sau đó nhận nhiệm vụ giám sát chính sách về châu Âu và Canada tại Hội đồng An ninh Quốc gia ở Nhà Trắng.
Blinken lớn lên ở New York và Paris, tốt nghiệp Đại học Harvard và Trường Luật Đại học Columbia. Ông thường xuyên nói về việc Mỹ phải trở thành một tấm gương đạo đức cho phần còn lại của thế giới.
"Trong thời kỳ khủng hoảng hoặc thiên tai, chính Mỹ là nơi mà thế giới hướng về đầu tiên và luôn như vậy", ông phát biểu tại Trung tâm An ninh Mỹ Mới hồi năm 2015. "Chúng ta là lãnh đạo được tìm đến đầu tiên không phải vì chúng ta luôn đúng, chúng ta được tất cả mọi người yêu quý hay chúng ta có quyền định đoạt kết quả. Đó là bởi vì chúng ta luôn cố gắng hết sức để điều chỉnh hành động theo những nguyên tắc của mình và bởi sự lãnh đạo của Mỹ có khả năng độc nhất vô nhị trong việc huy động những người khác để tạo nên sự khác biệt".
Uy lực của tên lửa Mỹ bán cho Đài Loan đáng sợ thế nào? Mỹ sẽ cung cấp cho Đài Loan 400 tên lửa Harpoon với tổng trị giá hơn 2 tỷ USD để phòng thủ trước Trung Quốc. Associated Press dẫn nguồn là tuyên bố của Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay. "Mỹ duy trì mối quan tâm kiên định trong việc duy trì hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan và coi...