Bí mật vai trò của Anh trong Dự án Manhattan
Các nhà khoa học Anh đã cung cấp giải pháp công nghệ để cô lập đồng vị phóng xạ U-235 giúp Mỹ chế tạo thành công bom hạt nhân trong Dự án Manhattan.
Theo Lịch sử quân sự Mỹ, đầu năm 1939, giới khoa học thế giới phát hiện các nhà khoa học Đức quốc xã đã khám phá ra chuỗi phản ứng phân hạch. Về mặt lý thuyết, khám phá này đã mở ra khả năng chế tạo bom hạt nhân với sức công phá khủng khiếp.
Giới khoa học tỏ ra lo ngại việc người Đức có thể chế tạo thành công bom nguyên tử trước các nước khác. Tháng 8/1939, nhà vật lý học Leo Szilard và Eugene Wigner đã soạn một bức thư có chữ ký của nhà bác học Albert Einstein gửi cho Tổng thống Mỹ Franklin D. Roosevelt.
Bức thư có nội dung kêu gọi Mỹ đẩy nhanh tiến độ nghiên cứu chuỗi phản ứng phân hạch và tích trữ quặng uranium để chế tạo bom nguyên tử. Tốc độ là yêu cầu quan trọng vì nếu người Đức chế tạo thành công bom hạt nhân trước, đó sẽ là thảm họa đối với nhân loại.
Công nghệ Anh vượt trội so với Mỹ
Sau khi đọc bức thư của nhà bác học Einstein, Tổng thống Roosevelt yêu cầu nhà khoa học Lyman James Briggs – người đứng đầu Ủy ban Tư vấn Uranium thuộc Cục Tiêu chuẩn Quốc gia tìm hiểu các khía cạnh kỹ thuật được đề cập đến trong bức thư.
Ngày 21/10/1939, ông Briggs đã tổ chức một cuộc họp hội đồng khoa học với sự tham gia của các nhà khoa học hạt nhân hàng đầu tại Mỹ, trong đó có Leo Szilard và Eugene Wigner. Sau cuộc họp, theo đề xuất của Briggs, Ủy ban Nghiên cứu Quốc phòng Quốc gia (NDRC) đã chi 167.000 USD để nghiên cứu về uranium.
Máy ly tâm theo công nghệ “khuếch tán khí” do các nhà khoa học Anh phát minh đã trở thành phương pháp quan trọng để tách đồng vị U-235 và U-238. Ảnh minh họa: Doedigitalarchive
Tuy nhiên, trong quá trình nghiên cứu, các nhà khoa học Mỹ gặp khó khăn trong việc tách đồng vị phóng xạ U-235, nguyên liệu cơ bản để tạo phản ứng dây chuyền trong chế tạo bom nguyên tử. Một số nhà khoa học còn cho rằng, việc cô lập U-235 ở dạng tinh khiết là điều không tưởng.
Trong khi đó tại Anh, hai nhà khoa học Otto Robert Frisch và Rudolf Ernst Peierls tại Đại học Birmingham đã tạo ra bước đột phá về khái niệm “khối lượng tới hạn” là một quả cầu bằng uranium-235 dùng làm lỏi để tạo ra chuỗi phản ứng phân hạch không kiểm soát.
Các nhà khoa học Anh đã chứng minh rằng, chỉ cần khối lượng từ 1-10 kg U-235 tinh khiết đủ để chế tạo một quả bom nguyên tử có sức công phá tương đương hàng nghìn tấn thuốc nổ TNT.
Từ khám phá đó, tháng 3/1940, biên bản ghi nhớ Frisch-Peierls được ký kết nhằm liên kết các trường Đại học ở Anh để đẩy nhanh tiến độ chế tạo bom nguyên tử. Thủ tướng Winston Churchill thành lập Ủy ban MAUD chịu trách nhiệm nghiên cứu, chế tạo bom hạt nhân.
Đến cuối năm 1940, việc tách đồng vị U-235 ở quy mô công nghiệp đã được chứng minh là khả thi. Bên cạnh đó, việc sản xuất plutonium-239 làm vật liệu chế tạo bom cũng được nghiên cứu thành công. Về mặt công nghệ, người Anh đã có bước tiến vượt bậc so với Mỹ.
Video đang HOT
Sự hợp tác có lợi cho các bên
Trước khi Thế chiến II bùng phát, công nghệ hạt nhân của Anh vượt xa so với Mỹ. Khi chiến tranh mở rộng, người Anh phải gồng mình chống trả các đợt tấn công của Đức quốc xã. Nguồn lực dành cho nghiên cứu hạt nhân giảm dần khiến họ tụt hậu so với Mỹ.
Sự tiếp xúc đầu tiên giữa các nhà nghiên cứu hạt nhân Anh-Mỹ diễn ra không lâu sau khi chiến tranh lan rộng ở châu Âu. Mùa thu năm 1940, nhà hóa học Henry Thomas Tizard cùng giáo sư John Douglas Cockcroft thuộc Ủy ban MAUD dẫn đầu một phái đoàn đến thăm Washington.
Họ đã giới thiệu công trình nghiên cứu về uranium cho các nhà khoa học Mỹ. Người Mỹ tỏ ra ngạc nhiên trước sự tiến bộ của Anh trong việc làm giàu uranium bằng công nghệ “khuếch tán khí”. Người Anh cũng chứng minh sự thành công của họ trong việc tách đồng vị U-235 và U-238 để làm vật liệu chế tạo bom hạt nhân.
Trong khi đó, nghiên cứu của giới khoa học hạt nhân Mỹ tỏ ra hoài nghi về hiệu quả của U-235 trong việc chế tạo bom hạt nhân. Công trình nghiên cứu của Anh đã khiến giới khoa học Mỹ thay đổi nhận thức về đồng vị U-235.
Trinity – thử nghiệm bom hạt nhân đầu tiên của nhân loai có sự đóng góp rất lớn của các nhà khoa học Anh. Ảnh: Lanl
Đến cuối năm 1941, người Anh nhận thấy họ không đủ nguồn lực để tự chế tạo bom nguyên tử. Hợp tác với Mỹ là giải pháp tối ưu trong bối cảnh lúc đó. Tháng 8/1943, hợp tác hạt nhân giữa Anh-Mỹ có bước đột phá lớn khi Thủ tướng Winston Churchill và Tổng thống Franklin D. Roosevelt ký Hiệp định Quebec.
Hiệp định thành lập Ủy ban Chính sách Kết hợp về việc chuyển giao công nghệ làm giàu uranium của Anh đến Mỹ và hội nhập chương trình phát triển bom hạt nhân của Anh vào Dự án Manhattan.
Dự án hợp tác hạt nhân với Mỹ được gọi là “Sứ mệnh Anh”. Đầu năm 1944, hàng loạt các nhà khoa học hạt nhân hàng đầu nước Anh đã đến Mỹ. Nhà vật lý hạt nhân Wallace Alan Akers làm giám đốc “Sứ mệnh Anh”, nhà vật lý James Chadwick – dẫn đầu nhóm nghiên cứu của Anh tại Dự án Manhattan.
Công nghệ của Anh, tiền bạc, máy móc của Mỹ và uranium của Canada giúp Dự án Manhattan đạt được tiến bộ vượt bậc. Chưa đầy một năm sau sự tham gia của các nhà khoa học Anh vào dự án. Vụ nổ hạt nhân đầu tiên trong lịch sử nhân loại “Thử nghiệm Trinity” đã được tiến hành vào ngày 16/7/1945.
Vụ nổ đã đẩy thế giới vào một cuộc chạy đua vô cùng khốc liệt, cuộc đua vũ khí hạt nhân. Gần một tháng sau thử nghiệm, ngày 6/8/1945, Mỹ ném quả bom nguyên tử đầu tiên xuống Hiroshima khiến khoảng 80.000 người thiệt mạng. Đến ngày 9/8/1945, quả bom thứ 2 được ném xuống Nagasaki khiến 40.000 người thiệt mạng, 60.000 người bị thương.
Theo ZingNew
Vì sao ông Obama không xin lỗi khi đến thăm Hiroshima
Với cương vị Tổng thống Mỹ đầu tiên đến thăm Hiroshima, thành phố từng bị Mỹ ném bom hạt nhân khiến hàng chục ngàn người thiệt mạng, ông Obama gây ra nhiều tranh cãi khi cho biết sẽ không nói lời xin lỗi.
Tổng thống Mỹ Obama và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe (Ảnh Reuters)
70 năm sau khi Mỹ thả một quả bom nguyên tử chết chóc ở Hiroshima, Nhật Bản, ông Obama trở thành tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên đến thăm thành phố này ngày 27.5.2016
Tại Hiroshima, Obama gửi gắm những thông điệp của mình đến với thế giới: "Đây là cơ hội để tôn vinh tất cả những người đã mất trong Chiến tranh thế giới lần thứ II. Đó là cơ hội để theo đuổi hòa bình và an ninh, một thế giới mà vũ khí hạt nhân không còn cần thiết. Và đó là một minh chứng cho thấy kể cả sự chia cách đau thương nhất cũng có thể được nối lại."
Tổng thống Obama không xin lỗi về hành động thả bom của Mỹ tại thành phố Hiroshima, cũng như tại thành phố Nagasaki vài ngày sau khiến hàng chục ngàn người thiệt mạng, mà ông nhấn mạnh về những "nguy cơ" của vũ khí hạt nhân.
Không lực Một đã đưa ông Obama đến Hiroshima ngày 27.5 (Ảnh: CNN)
Một lời xin lỗi như vậy sẽ gây nhiều tranh cãi tại Mỹ và các quốc gia khác như Trung Quốc và Hàn Quốc, những nước cũng phải chịu sự hung hăng và tàn bạo của Nhật Bản trong chiến tranh, CNN đánh giá.
"Việc thả bom nguyên tử, chế tạo vũ khí hạt nhân là một cột mốc trong lịch sử", ông Obama nói trong một cuộc họp báo tại Hội nghị thượng đỉnh G7 tại Nhật Bản, mong muốn sự việc tại Hiroshima sẽ trở thành một khoảnh khắc thay đổi lịch sử. Mỹ là quốc gia duy nhất từng sử dụng bom hạt nhân, loại vũ khí mà toàn nhân loại nên tránh sử dụng, CNN viết.
Theo New York Times, mặc dù ông Obama không trực tiếp thể hiện sự hối lỗi khi đến Hiroshima, nhưng chuyến thăm được nhiều nhà phân tích gọi là "tour xin lỗi".
Ông Obama được chào đón tại Iwakuni, Nhật Bản ngày 27.5 (Ảnh: CNN)
Trong một cuộc phỏng vấn với đài truyền hình quốc gia Nhật Bản NHK, ông Obama cho biết thực tế là các nhà lãnh đạo thường phải lựa chọn khó khăn trong thời gian xung đột. "Điều quan trọng là nhận ra rằng trong chiến tranh, các nhà lãnh đạo phải đưa ra rất nhiều quyết định, việc kiểm chứng và đánh giá các quyết định đó là của các nhà sử học", ông Obama nói.
"Với cương vị Tổng thống trong 7,5 năm qua, tôi biết mỗi nhà lãnh đạo đều phải đưa ra những quyết định rất khó khăn, đặc biệt là trong thời kỳ chiến tranh."
Ông Obama đến thăm Hiroshima trong năm cuối của nhiệm kì với mong muốn giảm bớt sự cay đắng lâu đời của chiến tranh trong các thế hệ người dân. Những chuyến thăm tới Cuba, Việt Nam, và Argentina đều mang thông điệp hòa giải và tiếp cận với thế hệ trẻ không bị ảnh hưởng trực tiếp của chiến tranh.
Tổng thống Obama trong chuyến thăm Việt Nam từ 23-25/5 (Ảnh: AP)
Các nhà phê bình cho rằng bằng cách không xin lỗi, ông Obama đã cho phép Nhật Bản tiếp tục "đóng vai nạn nhân" trong Chiến tranh thế giới lần thứ II. Trung Quốc và Hàn Quốc, những nước bị Nhật Bản xâm lược trong chiến tranh, thường phàn nàn Tokyo chuộc lỗi chưa đủ.
"Với sự nhạy cảm của vụ việc Hiroshima, chính phủ Nhật Bản đang tận dụng chuyến thăm lịch sử của Obama để làm nổi bật hình ảnh của mình như một "nạn nhân chiến tranh", hạ thấp vai trò xâm lược của Nhật trong Thế chiến thứ II" - hãng tin Trung Quốc Tân Hoa Xã bình luận. Theo hãng tin Trung Quốc, chuyến thăm Hiroshima của ông Obama "không nên là một cơ hội để minh oan cho những gì Nhật đã gây ra trong Thế chiến thứ II".
Người dân Hiroshima nói rằng họ muốn Tổng thống Obama hiểu sự đau khổ của các nạn nhân (Ảnh: BBC)
Những người sống sót sau quả bom nguyên tử ở Hiroshima cho rằng một lời xin lỗi từ Tổng thống Obama sẽ được hoan nghênh, nhưng ưu tiên của họ là được thoát khỏi thế giới của vũ khí hạt nhân, một mục tiêu dường như khó nắm bắt hơn bao giờ hết.
Kenji Ishida, một người dân 68 tuổi tại Hiroshima cho biết: "Nếu Mỹ phải xin lỗi vì Hiroshima thì Nhật Bản cũng phải xin lỗi vì vụ việc Trân Châu Cảng" ông nói.
Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã từng khẳng định thế hệ tương lai không cần phải xin lỗi về hành động của các bậc tiền bối, theo tờ The Huffington Post.
Thảm họa Hiroshima đã giết chết 140.000 người năm 1945 (Ảnh: Getty Images)
Quả bom nguyên tử ném xuống thành phố Hiroshima ngày 6.8.1945 đã giết chết hàng nghìn người ngay lập tức và tổng cộng có 140.000 người chết vào cuối năm. Thành phố Nagasaki cũng bị ném bom ngày 9.8 và Nhật Bản đã đầu hàng 6 ngày sau đó.
Đa số người Mỹ thấy các vụ đánh bom là cần thiết để chấm dứt chiến tranh và cứu sống rất nhiều người Mỹ và người Nhật. Tuy vậy, hầu hết người Nhật tin rằng các vụ đánh bom này là phi lý.
Theo Danviet
Những sự thật rùng rợn về vũ khí hạt nhân Mỹ từng thử bom nguyên tử trong vũ trụ hay đánh mất 11 bom hạt nhân là những sự thật rùng rợn về vũ khí hạt nhân trong lịch sử. Tsutomu Yamaguchi là người đàn ông Nhật Bản duy nhất đã may mắn sống sót sau hai vụ Mỹ thả bom nguyên tử xuống hai thành phố Hiroshima và Nagasaki của Nhật Bản...