Bí ẩn được hé lộ từ xác ướp động vật 2.000 năm tuổi

Hình ảnh chụp X-quang của 3 động vật được ướp xác cung cấp những cái nhìn mới về quan hệ giữa người Ai cập cổ đại và các loài động vật.

Các nhà khoa học tới từ Đại học Swansea đã sử dụng công nghệ quét 3D để thực hiện một cuộc kiểm tra kỹ thuật số sau khi “khám nghiệm tử thi” trên 3 động vật được ướp xác từ thời Ai Cập cổ đại hơn 2.000 năm sau khi chúng chết.

Với công nghệ mới, Carolyn Graves-Brown, người phụ trách Trung tâm Ai Cập tại Đại học Swansea và các đồng nghiệp phân tích những gì còn sót lại của một con mèo, một con chim và một con rắn từ những chi tiết nhỏ nhất là xương và răng của chúng.

Người Ai Cập cổ đại tạo ra xác ướp động vật vì nhiều lý do khác nhau – một số là vật nuôi trong nhà được chôn cùng với chủ nhân đã qua đời của chúng, trong khi số khác được dùng làm thức ăn cho con người ở thế giới bên kia.

Xác ướp của một con rắn hổ mang Ai Cập, một con mèo con và một con chim. (Ảnh: Trung tâm Ai Cập / Đại học Swansea)

Nhưng những xác ướp động vật phổ biến nhất được tạo ra để làm vật cúng thần linh.

Các nhà khoa học tin rằng có thể có tới 70 triệu xác ướp động vật bị chôn vùi trong các hầm mộ dưới lòng đất trên khắp Ai Cập.

Trong nghiên cứu mới đây, nhóm nghiên cứu đã sử dụng một công nghệ chụp cắt lớp siêu vi bằng tia X để tạo ra hình ảnh 3D của con vật.

Dựa trên phân tích răng và bộ xương, các nhà nghiên cứu tin rằng xác ướp mèo là một con mèo con chưa đầy 5 tháng tuổi. Cổ của nó bị gãy sau khi chết, không rõ là trong quá trình ướp xác hay khi bị giết.

Xác ướp con rắn được xác định là rắn hổ mang Ai Cập chưa trưởng thành, có thể đã chết vì tổn thương cột sống. Các nhà nghiên cứu cũng tìm thấy bằng chứng về tổn thương ở thận con rắn, cho thấy nó có thể phải sống trong cảnh thiếu nước trong suốt cuộc đời.

Trong khi đó, các phép đo xương và quét 3D về con chim cho thấy nó gần giống với chim kestrel Á-Âu thuộc họ chim ưng.

Theo ông Carolyn, ba xác ướp dường như được làm “vàng mã” cho các vị thần tại các ngôi đền. Chúng đóng vai trò như những “người môi giới” giữa các vị thần và người sống. Rắn gắn liền với nhiều vị thần Ai Cập cổ đại. Mèo thường được gắn với thần Bastet đại diện cho khẩ năng sinh sản. Trong khi chim có liên hệ với với vị thần bầu trời như Re và Horus.

Mặc dù động vât có ý nghĩa quan trọng về mặt tâm linh với người Ai Cập cổ đại, các mẫu vật trên cho thấy họ vẫn giết động vật để làm đồ cúng tố. Mối quan hệ 2 mặt này vẫn còn tồn tại tới ngày nay.

Nghiên cứu mới đây là một trong những nghiên cứu đầu tiên xác nhận rằng các động vật cũng tế không chỉ là đối tượng của quá trình ướp xác đơn giản mà là cả một nghi lễ phức tạp.

Hình ảnh về xác ướp rắn cho thấy chất nhựa cứng trong miệng của nó. Các nhà khoa học tin rằng có vẻ như con vật phải tuân theo Nghi lễ mở miệng chỉ được quan sát ở người trước đây.

Nghi lễ này liên quan tới việc điều khiển miệng của xác ướp với niềm tin làm cho người chết có thể thở và nói được ở thế giới bên kia.

Theo Johnston, khám phá vừa qua là một điều hết sức lý thú. Ông và đồng nghiệp đang lên kế hoạch sử dụng phương pháp quét 3D này với nhiều xác ướp động vật khác.