Bí ẩn chuyện hai con kênh “trời đán.h” ở Đồng Tháp Mười
Vùng Đồng Tháp Mười đồng ruộng bao la, đất đai màu mỡ, người nông dân hiền hòa, sống thân thiện với thiên nhiên. Thế nhưng, cũng trong vùng Đồng Tháp Mười huyền thoại, có hai cánh đồng mà bất cứ ai nghe tới cũng phải kinh sợ, bởi ở đó như có mối “ân oán” nào đó giữa trời và đất chưa được giải tỏa, vì vậy mà mỗi khi trời mưa là sấm sét từ trên trời cứ trút xuống vùng đất này, làm chế.t nhiều người và gia súc, khiến cây cối gãy đổ… Sét đán.h “liên tu bất tận” đến nỗi người dân phải lấy tên “ Trời đán.h” để đặt cho những dòng kênh, chiếc cầu ở đây.
Về Đồng Tháp Mười xem… Trời đán.h
Trong vài năm trở lại đây, có một tuyến đường mang tên N2 được đưa vào sử dụng giúp cho vùng Đồng Tháp Mười trở nên gần hơn với TP.HCM và các tỉnh miền Đông Nam bộ. Tuyến N2 khi vào vùng Đồng Tháp Mười có phong cảnh thật đẹp, hai bên đường thưa thớt nhà cửa, trải dài ngút mắt là những cánh đồng lúa chín vàng, những cánh rừng tràm xanh mượt. Vùng Đồng Tháp Mười nhiều kênh rạch, vì vậy tuyến N2 có nhiều cầu.
Có một cây cầu bê tông vĩnh cửu chỉ nhỏ thôi, mà nếu khách đi đường để ý đọc tên trên tấm biển kiên cố ngay đầu cầu, chắc hẳn ai cũng phải “nổi da gà”, đó là “Cầu Trời Đán.h”. Ai đó đã vụng về xóa chữ “Đán.h”, chỉ còn tên “Cầu Trời”, nhưng người đi đường không khó để nhận ra cái tên nguyên gốc trên bảng là “Cầu Trời Đán.h”. Đây là khu vực thuộc ấp 3, xã Long Thành, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An.
Cầu có tên “Trời Đán.h” có lẽ vì nó bắc qua con kênh có tên là “Trời Đán.h”. Còn vì sao con kênh mang cái tên hãi hùng như thế, đó là cả một câu chuyện dài, gắn với nỗi bất hạnh của không ít gia đình. Theo những người dân sống hai bên kênh, con kênh Trời Đán.h dài khoảng 5km, ban đầu có tên là Kênh 7, trước đây thuộc khu vực cánh đồng hoang Bo Bo của huyện Bến Thủ (sau này tách ra thành 2 huyện Thủ Thừa và Bến Lức, tỉnh Long An).
Cách đây vài chục năm, đây còn là vùng đất trũng bỏ hoang, bị nhiễm phèn rất nặng, chỉ mỗi cây tràm là sống được, vào mùa lũ có thêm “lúa trời”, loại lúa mọc hoang, nước dâng đến đâu lúa cao đến đó. Nhờ bao công sức của người dân đi khai hoang và Nhà nước bỏ bao chi phí để đào kênh xả phèn, nay vùng Bo Bo đã thành cánh đồng màu mỡ trồng lúa từ 2 đến 3 vụ/năm.
Cầu “Trời Đán.h” (đã xóa chữ “Đán.h”) trên tuyến N2 qua xã Long Thành
Kênh Trời Đán.h được đào vào năm 1993 để phục vụ việc xả phèn, cải tạo đất, lúc đầu có tên là Kênh 7, sau người dân gọi là kênh Trời Đán.h, thế nhưng hiện nay trên bản đồ địa chính xã Long Thành nó có tên là Kênh số 9. Vì là vùng đất mới khai hoang nên ở đây dân cư còn thưa thớt.
Theo UBND xã Long Thành, toàn xã hiện mới chỉ có hơn 200 hộ dân với trên 800 nhân khẩu. Sở dĩ người dân đặt Kênh số 9 là Kênh Trời Đán.h vì hàng năm khu vực hai bên kênh đều có người bị sét đán.h, nhất là vào đầu mùa mưa. Nạ.n nhâ.n chủ yếu là những người đi làm ruộng, đốn tràm, trồng khóm, đi bắt cá, bắt rắn… Theo ghi nhận chính thức của UBND xã, đã có 3 người chế.t vì sét đán.h ở khu vực hai bên kênh. Ngay cả trụ sở UBND xã cũng không thoát khỏi bàn tay “Thiên Lôi”, một lần sét đán.h làm bong mái ngói, hư điện thoại bàn, hư máy vi tính…
Theo tìm hiểu của chúng tôi, khi con Kênh số 7 được đào năm 1993, nó chưa được “Thiên Lôi” chú ý. Chỉ khoảng 6 năm trở lại đây, sét mới đán.h dữ dội xuống hai bên kênh, từ đó nó mới có tên “Trời Đán.h”. Ngoài 3 vụ sét đán.h chế.t người được ghi nhận chính thức, còn có nhiều người bị “Trời đán.h” nhưng không chế.t, cùng với hàng chục vụ sét đán.h chế.t gia súc, gia cầm hay gẫy cây, cháy cột điện.
Theo ghi nhận chính thức của chính quyền địa phương, nạ.n nhâ.n đầu tiên là chị Trịnh Thị Tuyết Kha. Vào tháng 8/2006, chị Kha cùng cha ruột từng nơi khác đến làm ruộng ở khu vực cách Kênh số 7 khoảng 150m. Bất ngờ trời đổ mưa, hai cha con chị Kha vừa ra về thì sét đán.h làm Kha té xuống mương chế.t tại chỗ, người cha đi cách xa khoảng chục mét cũng bị cháy xém nhưng không sao.
Một năm sau, ông Lê Văn Dư ở xã Mỹ An (cùng huyện Thủ Thừa) cùng vợ con tới Long Thành làm ruộng. Trời bất ngờ đổ mưa, vợ con ông Dư sợ “Trời đán.h” nên chạy vô nhà, ông Dư không vội, nên khi vô chưa tới nhà thì bị sét đán.h chế.t. Cũng trong năm 2007, một người không rõ từ đâu tới khu vực kênh Trời Đán.h câu cá, gặp lúc trời mưa đứng trú dưới gốc cây to, bị sét đán.h chế.t, gia đình đem về mai táng mà không làm thủ tục ở địa phương nên chính quyền xã không rõ tông tích của nạ.n nhâ.n.
Bác sĩ Đoàn Văn Việt – Trưởng Trạm Y tế xã Long Thành – còn cho biết, đầu năm 2009, có một người từ nơi khác đi ngang gần kênh Trời Đán.h, gặp lúc mưa giông, bị sét đán.h bất tỉnh, được bà con đưa vào trạm y tế của xã sơ cứu sau rồi chuyển lên Bệnh viện Chợ Rẫy TP.HCM, không biết sau đó sống chế.t thế nào. Chính quyền địa phương và cán bộ y tế của xã năm nào khi chuẩn bị vào mùa mưa cũng nhắc nhở, khuyến cáo bà con không nên ra đồng khi có mưa và mỗi khi có mưa to gió lớn cũng không nên ra khỏi nhà.
Kênh “Trời Đán.h” ở xã Long Thành
Vì vậy mà hiện nay cứ trời chuyển mưa giông là mọi người đều cố gắng chạy núp ở nhà. Nếu có đi làm đồng xa họ cũng bỏ cuốc, xẻng hay những vật dụng bằng sắt khác để chạy vào nhà trú mưa. Nhờ đó mà số vụ người bị sét đán.h đã giảm nhiều, nhưng trâu bò thì không kịp trở về chuồng khi có mưa, vì vậy thỉnh thoảng người dân ở đây lại “xẻ thịt” gia súc vì những cơn thịnh nộ của Thiên Lôi
Cầu Trời Đán.h thành… Cầu Trời
Chúng tôi rời khỏi tuyến N2, rẽ xuống kênh Trời Đán.h mà mắt luôn ngó chừng xem trời có chuẩn bị đổ mưa… Gặp một người dân sống ven kênh tên Nguyễn Thị Tâm, biết chúng tôi quan tâm tới cái tên kênh Trời Đán.h, bà nói ngay: “Cái tên này có từ năm 2007, sau khi có 3 người liên tục bị sét đán.h chế.t.
Thực ra, trước đó, sét cũng đán.h liên tu bất tận vào mùa mưa, nhưng chỉ chế.t trâu bò, thỉnh thoảng mới có người chế.t, chỉ có vài người bị thương phải cấp cứu. Người và trâu bò còn vậy, cây cối hai bên bờ kênh còn bị sét đán.h nhiều hơn, bị cháy xém, gãy cụt không biết bao nhiêu mà kể”.
Gia đình bà Tâm lên đây lập nghiệp đã lâu, từ sau ngày giải phóng, nên bà biết rõ mọi chuyện. Bà nhớ hồi khoảng năm 1986 – 1987, lúc chưa có con Kênh số 7, có lần một người dân tên Năm Nên cùng hai con đi làm đồng về đã bị sét đán.h trúng chế.t ngay tại tại nơi mà sau này đào con Kênh số 7. Hai con của bà Năm Nên bị sét đán.h văng ra xa, bị thương và trở thành tàn tật. Đám cỏ chỗ bà Năm Nên và các con bị sét đán.h, đến mấy năm sau cũng không mọc trở lại được.
Rời khỏi nhà bà Tâm, chúng tôi đi tiếp theo kênh Trời Đán.h, ngang qua nơi bà Năm Nên và các con bị sét đán.h năm nào mà thấy rờn rợn trong người. Gặp một người dân tên Nguyễn Văn Dư khoảng hơn 60 tuổ.i đang câu cá ven kênh, chúng tôi hỏi đang là mùa mưa, ông đi câu cá ở đây không sợ sao. Ông Dư không buông cần câu, trả lời chúng tôi: “Tôi sống ở đây lâu năm, nên có kinh nghiệm, mùa này chỉ đi câu hoặc làm đồng vào buổi sáng, vì hiếm khi trời mưa.
Buổi chiều, nếu có đi làm ruộng hoặc đi câu, cũng phải ngó chừng trời có dấu hiệu chuyển mưa là phải chạy về nhà ngay”. Ông Dư cho biết thêm, dù cẩn trọng đến mấy thì cũng có lúc bị mắc mưa, về nhà không kịp, vậy là nguy hiểm lại rình rập. Mới năm rồi, một nông dân tên Nguyễn Văn Nô bị sét đán.h trên bờ kênh, nhưng may mắn được cứu sống sau thời gian nằm ở Bệnh viện Chợ Rẫy.
Theo chỉ dẫn của ông Dư, chúng tôi tìm đến nhà ông Nguyễn Văn Nô. Nhắc lại chuyện bị sét đán.h suýt chế.t, giọng ông Nô vẫn chưa hết xúc động, ông kể lại : “Lúc đó là cuối giờ chiều, tôi và đứa cháu đang bơm nước vô ruộng để sạ lúa vụ đông xuân. Bất ngờ trời chuyển mưa, chúng tôi chưa kịp chạy về nhà, tôi bỗng thấy lóa mắt như có lửa ập xuống đầu làm tôi té bật ngửa, một lúc sau mới nghe tiếng nổ chát chúa, rồi tôi bất tỉnh không còn biết gì nữa. May mà có đứa cháu điện thoại về nhà, gia đình tức tốc kêu xe chở ngay đi Bệnh viện Chợ Rẫy”. Hiện, thỉnh thoảng, ông Nô phải đến trạm y tế khám sức khỏe vì sau khi bị sét đán.h, sức khỏe ông giảm sút thấy rõ.
Tuy vậy, ông Nô cũng được cánh đàn ông trong vùng nể mặt vì “Trời đán.h không chết!”. Chúng tôi nhờ ông Nô dắt ra chỗ ông từng bị sét đán.h để hình dung chuyện ông thoát chế.t thần kỳ.
Video đang HOT
Vừa đi, ông Nô vừa chỉ những thân cây tràm ngã rạp, gãy tơi tả, ông cho biết đó là những cây mới bị sét đán.h trong mùa mưa năm nay. Đến ngay chỗ từng bị sét đán.h, ông Nô bồi hồi nhớ lại: “Lúc đó, tui cũng chủ quan, do tui có học chút đỉnh nên hiểu rằng nếu ai có mang vật dụng bằng sắt, hoặc đứng trên đê cao thì mới “hút” sét.
Còn tui thì ở trần, mặc chiếc quần cụt, trên người không có thứ gì bằng sắt. Tui cũng ý tứ đứng dưới chân đê… Vậy mà dù chung quanh nhiều cây cao, tui đứng ở dưới thấp, thế nhưng sét cũng lựa ngay tui mà đán.h. Thiệt là khó hiểu. May nhờ được đưa lên bệnh viện kịp thời lại gặp được mấy ông bác sĩ giỏi nên mới thoát chế.t”.
Nhận xét về cái tên “Trời Đán.h” được đặt cho con kênh và cho cây cầu bắc qua nó, ông Nô cho biết, ban đầu do vài người gọi một cách không ý thức để nói về chuyện sét đán.h chế.t người liên tục bên dòng kênh. Nghe có vẻ hợp lý, nên ai cũng gọi theo thành quen. Về sau không còn ai gọi là Kênh 7 nữa, mà khi nhắc tới dòng kênh này, ai cũng gọi là “Kênh Trời Đán.h”. Dù cái tên “Trời Đán.h” nghe rờn rợn, nhưng nó lại thuận miệng, nêu đúng thực trạng, nên ai cũng nghiễm nhiên chấp nhận.
Khi tuyến đường N2 được thi công qua đây, một chiếc cầu bê tông vĩnh cửu được bắc qua kênh, đến khi đặt tên cầu, đơn vị thi công hỏi bà con trong ấp là con kênh tên gì, do quen miệng nên họ không nói là “Kênh 7″, mà ai cũng nói “Kênh Trời Đán.h”. Không ngờ đơn vị thi công đặt tên cầu là “Trời Đán.h” thật.
Cánh đồng ven kênh “Trời Đán.h” ở xã Tân Lập
Đến khi họ đặt biển kiên cố ngay đầu cầu “Cầu Trời Đán.h – tuyến N2 – lý trình…” thì bà con mới té ngửa… Sau khi đặt biển báo một thời gian, có ai đó đã tự ý bôi xóa một cách vụng về chữ “Đán.h”, chỉ còn là “Cầu Trời”. Ông Nô tỏ ra thú vị với cái tên mới này, nhưng ông cũng cho biết, dù đổi tên thành “Cầu Trời” với hàm ý cầu mong cho “Thiên Lôi” đừng “quan tâm” tới vùng đất này nữa, nhưng vài năm qua sét vẫn cứ đán.h, giống như lúc chưa đổi tên cầu.
Về một lời nguyền
Xã Long Thành không phải là nơi duy nhất ở Đồng Tháp Mười có “ân oán” với Thiên Lôi. Cách đó chừng 50 cây số, ở một cánh đồng khác, một dòng kênh khác, người dân cũng khốn khổ với chuyện “Trời Đán.h”. Rời cầu “Trời Đán.h” ở xã Long Thành, chúng tôi đi tiếp theo tuyến N2 vào trong vùng Đồng Tháp Mười gần 20 cây số thì tới thị trấn Thạnh Hóa (huyện Thạnh Hóa, Long An). Đi tiếp theo Quốc lộ 62 hơn 10 cây số, chúng tôi đến thị trấn Tân Thạnh (huyện Tân Thạnh), nơi từng là “thủ đô kháng chiến” của cách mạng miền Nam trong kháng chiến chống Pháp.
Theo quốc lộ 62, chúng tôi đi tiếp hơn 10 cây số là đến cầu 79. Vừa qua cầu, rẽ sang trái theo kênh 79 đi thêm một đoạn là gặp kênh Tân Thiết thuộc xã Tân Lập, huyện Mộc Hóa, nơi Tiểu đoàn 307 đã có trận đán.h lừng danh tiê.u diệ.t đồn Pháp: “Trận Tháp Mười, trận Mộc Hóa, vang tiếng đồn là trận La Bang”.
Cái tên kênh Tân Thiết là tên chính thống, được ghi trong giấy tờ, còn phần lớn người dân ở đây không biết kênh này có tên là Tân Thiết, họ chỉ biết cái tên kênh “Trời Đán.h”. Khác với kênh “Trời Đán.h” ở xã Long Thành (huyện Thủ Thừa) có bờ đê sát bên, kênh “Trời Đán.h” ở xã Tân Lập không có bờ đê, hai bên là đồng ruộng, rừng tràm… Chúng tôi liên hệ tìm mướn xuồng đưa đi dọc theo kênh để có cảm hứng cho bài viết, thế nhưng ai cũng từ chối vì đang cuối giờ chiều, lại ngay mùa mưa dầm, lỡ bất ngờ đổ mưa không có chỗ trú ẩn, sẽ nguy hiểm do sét đán.h.
Một sự trùng hợp không biết là “thú vị” hay “đáng sợ”, khi chúng tôi chạy xe máy theo một bờ đất nhỏ dọc theo kênh, đến lúc phải qua cây cầu bắc sơ sài qua kênh Tân Thiệt, người ta cũng đặt tên là cầu “Trời Đán.h”, giống như trên tuyến N2 qua xã Long Thành. Người dân địa phương cũng đã xoá chữ “Đán.h” một cách vụng về, trên bảng chỉ còn lại tên “Cầu Trời”.
Một lão nông đã ngoài 70 tuổ.i tên Bảy Nếp ở bên kênh “Trời Đán.h” thuộc xã Tân Lập kể: Khoảng năm 1956, sau khi trở thành Tổng thống chế độ Sài Gòn, Ngô Đình Diệm cho đào con kênh này để đưa dân di cư từ miền Bắc vào đây lập nghiệp.
Một nhà thầu ở tỉnh An Giang đã được giao đào kênh, họ đưa mấy chục nhân công đến đào. Ngay trong ngày ra quân đào kênh, trời bỗng đỗ mưa, sét đán.h trúng nhóm công nhân đang đào kênh, một người trong họ bị chế.t cháy rất thảm thương. Sau đó, con kênh cũng được đào xong, đặt tên là Tân Thiết, người dân được đưa đến định cư, khẩn hoang ngày càng nhiều ở hai bên dòng kênh mới. Người ta để ý thấy rằng ở vùng này mưa thường to và sét đán.h rất dữ dội nên đã đặt tên cho con kênh này là kênh “Trời Đán.h”.
Một người dân khác tên Nguyễn Hoàng Đắng (ấp 2, xã Tân Lập) thì kể có chút khác biệt so với ông Bảy Nếp: Con kênh Tân Thiết này được khởi công xây dựng từ thời Ngô Đình Nhiệm. Đúng ngày đang khởi công đào đắp thì trời mưa to, có 3 công nhân bị sét đán.h chế.t tại chỗ. Vì vậy mà khi công trình hoàn thành, dù Nhà nước đặt tên kênh Tân Thiết, nhưng bà con thì gọi là kênh “Trời Đán.h” cho tới ngày nay.
Ông Đắng kể tiếp, sau đó có một nhóm người từ miền Bắc di cư vào đây lập nghiệp cũng có 1 người bị sét đán.h khi đang đi trên xuồng vào lúc trời mưa. Rồi có 2 người tên Năm Thinh và Tính Ba Lau ở TP.Tân An xuống đi câu cá cũng chẳng may bị sét đán.h chế.t 1 người. Cũng giống như ở xã Long Thành, chuyện sét đán.h cháy nhà, gãy cây, làm trâu bò chế.t… thường xuyên xảy ra hai bên kênh Tân Thiết.
Ông Đắng kể tiếp: “Có một người tên là Sáu Hòa từng 3 lần bị sét đán.h bên bờ kênh Tân Thiết mà không chế.t. Một lần ông bị sét đán.h trúng thuyền lúc chở lúa; lần khác khi ông đang đi chăn vịt ngồi núp mưa dưới gốc cây; lần cuối cùng khi đang hái dừa… Ông Sáu Hòa thì không sợ (vì trời đán.h 3 búa không chế.t), nhưng ông lo cho mấy đứa con mới lớn của mình, nên cả gia đình sau đó đã chuyển hẳn lên TP.HCM sinh sống luôn tới giờ”.
Một người dân tên Nguyễn Kỉnh đến định cư bên kênh Tân thiết từ năm 1979 đến nay, cho biết: “Những người sống lâu năm ở đây đều đều có chung một niềm tin là do Ngô Đình Diệm khi khởi công đào con kênh này đã phạm húy nhà Trời, vì vậy mà nhà Trời trừng phạt hạ giới bằng cách hàng năm sai thiên lôi xuống trị tội những kẻ dám cãi lệnh Trời. Nhiều người còn đồn thổi rằng, có một “lời nguyền” mà theo đó nếu con kênh này chưa bị lấp thì còn nhiều người nữa phải thế mạng”.
Nếu quả đúng như vậy thì “ông Trời” quá bất công, khi mà anh em Ngô Đình Diệm vì phạm tội với Trời, với đất nước, đã bị “trời tru đất diệt” không lâu sau đó, cớ sao những người dân vô tội ở nơi đây lại tiếp tục phải “trả giá” hết đời này qua đời khác!
Không ai dám thề “Trời đán.h”
Có một điểm khá giống nhau giữa hai địa phương có kênh tên “Trời Đán.h” (xã Long Thành – huyện Thủ Thừa và xã Tân Lập – huyện Mộc Hóa) là không ai dám thề độc “bị Trời đán.h”. Một người dân tên Dũng ở gần kênh “Trời Đán.h” huyện Mộc Hóa cho rằng, đã không dám thề “Trời đán.h” mà nhiều người còn bị “đán.h” chế.t lên chế.t xuống, ai mà cả gan thề độc chắc lại càng dễ chế.t.
Ông Dũng cho biết, sau mấy chục năm “sống chung với sét”, bây giờ người dân Tân Lập đã có “bài” để đối phó với “Trời đán.h”, giúp không bị chế.t vì sét, đồ dùng trong nhà cũng đỡ bị hư, trâu bò cũng bớt chế.t. Ông nói: “Khi đang làm đồng, hễ thấy trời chuyển mưa là quăng cả cuốc, xẻng, dao, những vật dụng sắt thép, chạy nhanh vào nhà. Trong nhà phải tắt điện thoại, ti vi, radio và không ai dám lại gần máng xối để hứng nước mưa uống. Nếu đang đi bằng xuồng trên kênh mà thấy mưa cũng phải dừng lại và tìm nhà dân nghỉ, đợi hết mưa mới đi tiếp”.
Thế nhưng, dù đã cố gắng thích nghi với nguy hiểm do thiên nhiên đem lại, nhưng người dân ở đây lại phải chịu thêm nỗi khổ khác do chính con người tạo ra. Những người dân sống ở khu vực kênh “Trời Đán.h” hay bị kỳ thị, như khi đi học bị bạn bè trêu chọc là dân “Trời đán.h, Thánh đâ.m”. Con trai ở vùng “Trời đán.h” sang các xã khác tìm vợ dễ bị từ chối vì không ai dám lấy chồng ở xứ “Trời đán.h”. Vì vậy mà khi đi đám tiệc đâu đó, hễ ai hỏi quê ở đâu, người dân nơi đây không dám nói thật tên “kênh Trời Đán.h”, mà lấy tên “gốc” là Tân Thiết để cho đỡ “quê”.
Trong khi nhiều người dân vẫn tin là do có “lời nguyền” nào đó mà vùng đất này mãi bị Trời “trừng phạt”, thì những người có chút học thức lại tin rằng dưới lòng đất mà họ đang sống có mỏ sắt khổng lồ nào đó, vì vậy nên mới “hút” sét.
Về vấn đề này, các nhà khoa học ở Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho rằng, hiện tượng sét đán.h thường xuyên vào một vùng nhất định không phải do trong đất có mỏ sắt hay đất chứa kim loại như nhiều người suy đoán. Việt Nam nằm trong vùng khí hậu, thời tiết nóng ẩm, do đó thường xảy ra sấm sét khi mưa, trung bình mỗi năm có tới hai triệu cú sét đán.h xuống đất.
Cây cối bên kênh “Trời Đán.h” thường xuyên bị sét đán.h gãy xơ xác
Thế nhưng, vì sao trên cùng một vùng có địa hình, điều kiện khí hậu như nhau, thì chỉ có vài nơi bị sét đán.h với tần suất rất cao, hơn hẳn những vùng chung quanh, câu hỏi khó này vẫn còn là món nợ của các nhà khoa học đối với người dân ở xã Long Thành – huyện Thủ Thừa và xã Tân Lập – huyện Mộc Hóa.
Nhưng dù cho khoa học có tìm được lời giải đáp đủ sức thuyết phục hay chưa, thì người dân vẫn phải biết tự bảo vệ mình để không chuốc lấy những cái chế.t oan uổng. Ngoài những biện pháp “trốn sét” như đã kể ở trên, hiện nay, nhiều gia đình khá giả ở đây đã biết tới khái niệm “cột thu lôi” vốn rất xa lạ với người dân vùng Đồng Tháp Mười. Vào những lúc trời mưa giống, ngồi trong nhà cao ráo, có gắn cột chống sét, cả gia đình quây quần bên nồi cơm gạo mới cùng với những món ăn đặc sản như chuột đồng chiên, cá linh nấu me, rắn hổ hành nấu đậu xanh… Đó có lẽ là khung cảnh hạnh phúc như mơ mà mọi người dân ở các vùng “Trời đán.h” tại Đồng Tháp Mười đều phấn đấu hướng tới.
Theo Phunutoday
Những bí ẩn quanh ngôi chùa... không sư
Có lẽ, đây là ngôi chùa duy nhất không có sư ở. Kể từ ngày chùa dựng, trải qua mấy trăm năm trường chinh, bao cuộc dâu bể chuyển dời, nó vẫn sừng sững, uy nghi và được bao phủ thêm bởi những lớp lang huyền thoại.
Khi màu thời gian dừng lại trên nóc đền thờ Phật, nơi có tượng đôi nghê tọa lạc và màu vôi đã chuyển sang màu đùng đục, cuối đuôi những viên ngói nam đã mục nát vì nắng mưa làm ải cả cái thứ đất sét đã qua lửa lò, than quạt... thì chùa đã trải qua ngót nghét 20 đời ông thủ từ làm công việc trông nom, chăm sóc.
Đó là chùa Hành Thiện (xã Xuân Hồng - huyện Xuân Trường - Nam Định). Chùa còn có tên gọi chùa Keo, tọa lạc trên địa thế nếu không hiển linh chắc cũng nhiều nỗi niềm khó nói...
Bí ẩn của lời nguyền
Địa thế làng Hành Thiện mang hình con cá chép. Chẳng biết có phải do "mắc cạn" mà không vượt qua được ải Vũ Môn để hóa rồng hay không mà đất Hành Thiện dành vị trí cao nhất để dựng chùa, thờ Phật.
Một khu đất cao nổi lên nơi đầu mõm rô (gò đất cao nơi cửa sông - PV), án ngữ bờ sông Hồng vào làng. Theo sách Trùng san Thần Quang Tự Phật tổ bản hành thiền uyển ngữ lục yếu tập, chùa Hành Thiện do Không Lộ Thiền sư (1016-1094) xây cất.
Sân chùa rộng mênh mông và hàng trăm năm nay chùa keo Hành Thiện không có sư ở...
Thiền sư Không Lộ vốn họ Dương, sinh ra trong một gia đình ngư phủ, xuất gia theo Thiền sư Lôi Hà Trạch. Tương truyền, khi ngài đắc đạo, Thiền sư Không lộ có khả năng bay trên không, đi trên mặt nước, có tài thuần phục được rắn, hổ.
Truyền thuyết còn kể rằng, trước khi viên tịch, ngài hóa thành khúc gỗ trầm hương, lấy áo đắp lên và khúc gỗ biễn thành tượng. Thánh tượng này nay còn lưu giữ trong hậu cung, quanh năm khóa kín cửa, cứ sau 12 năm, một chủ lễ và 4 viên chấp sự được cử ra để làm lễ trang hoàng tượng thánh.
Những người được cắt cử làm nghi lễ tôn nghiêm này phải ăn chay, mặc quần áo mới, sau khi rước thánh tượng từ cấm cung ra mới dùng nước dừa pha tinh bưởi để tắm gội và tô son lại cho tượng thánh. Họ buộc phải giữ bí mật những điều đã thấy khi trang hoàng tượng thánh. Điều đó càng tạo nên lớp sương bí ẩn bao bọc quanh ngôi chùa nhiều huyền thoại.
Những nét cổ kính, trầm mặc...
Dấu tích đầu tiên của chùa Keo là ở làng Dũng Nhân (huyện giao Thủy-Nam Định). Năm 1061, Không Lộ dựng chùa Nghiêm Quang bên hữu ngạn sông Hồng. Theo thời gian, nước sông Hồng xói mòn dần nền chùa đến năm 1611, một trận lũ lớn đã cuốn trôi tất cả các dấu tích, cả làng mạc lẫn ngôi chùa.
Dân làng Keo phải dời bỏ quê cha đất tổ, một nửa vượt sông đến định cư ở phía đông bắc tả ngạn sông Hồng (về sau dựng nên chùa Keo - Thái Bình) một phần xuống vùng Xuân Trường, dựng chùa Hành Thiện. Như thế, tính từ khởi nguyên, ngôi chùa mang tên Keo đã tồn tại gần 9 thế kỷ.
Và lịch sử của nó gắn với tên tuổ.i của Thiền sư Không Lộ - một vị quan văn võ kiêm toàn từ thời Lý, có tài bốc thuố.c, chữa bệnh và ăm ắp một bụng kinh luân.
Trong sân chùa rộng mênh mông và hoang vắng, những mái chùa cong cong, những cột, kèo nằm "trơ gan cùng tuế nguyệt" cửa tam quan đóng im ỉm... Gác chuông hai tầng nằm lặng lẽ. Tất cả dường như đang "chìm đắm trong giấc ngủ". Bà cụ bán hương, giấy vàng nơi cổng, co rúm lại bên cạnh những cây cột lim đã lên nước.
...vẫn còn giữ được gần như nguyên vẹn.
Biết tin có khách đến vãn cảnh chùa, cụ Vũ Ngọc Thức, sinh năm 1932, hiện đang là thủ từ trông coi chùa Hành Thiện, từ tốn mở cánh cửa lim nặng nề. Sự im lặng của gỗ lạt, gạch ngói hàng trăm năm được "cách ly" qua cánh cửa, một không gian thiền vỡ òa, ào đến trong sự kinh ngạc của khách.
Theo lời của cụ, những người đảm trách làm "thủ từ" đến nay đã mấy chục đời. Những thủ từ trước đều đã về với thiên cổ. Kể từ ngày chùa có mặt trên doi đất hình con cá chép này, mọi việc trông coi, trùng tu, lễ lạt nhất nhất đều do làng đảm nhiệm.
Ngày lễ hội, Ban quản lý chùa, đội bảo vệ toàn là những người do làng cắt cử. Ông chủ lễ được chọn phải là người có những "tiêu chuẩn" đặc biệt: hai ông bà còn song toàn, được ăn yến lão (thượng thọ), gia đình văn hóa, không có "tì vết"...
Ngay như đội bảo vệ, thủ từ cũng phải là những người có "gốc tích". Riêng thủ từ phải theo kiểu "cha truyền, con nối". Đời cha truyền đời con, đời sau kế thừa đời trước.
Người dân trong xóm chia nhau cắt cử trông giữ, trùng tu... chùa.
Cũng như những ngôi chùa khác, nghĩa là chùa cũng bao gồm cổng tam quan, cung chùa Phật, đền thánh, đền thờ đức tổ sư... Trước cổng chùa cũng có hai cây đa cổ thụ ngót bốn trăm tuổ.i soi bóng xuống mặt hồ hai dãy hành lang gồm bốn mươi gian gỗ lim, mái ngói vảy cá chạy dọc sân chùa lát gạch nghiêng, viên nào viên nấy cũng rắn đanh một màu lửa nung già dặn.
Giải thích sự thắc mắc của tôi về việc chùa không có bóng dáng của "áo thâm, nón tu-lờ" đứng ra làm nhiệm vụ khói nhang cho đức Phật, cụ Thức cười đầy cảm thông: "Ngay từ khi tôi lớn lên đã như thế. Bố tôi kế nghiệp của ông nội ông tôi thừa hành từ cụ cố... Đến đời tôi là đời thứ 7. Tất cả tên tuổ.i, ngày tháng của những ông thủ từ đều được ghi rõ trong cuốn "Hành Thiện xã chí"...".
Những điều bí ẩn thường có lý do của nó. Còn lý giải cho sự lạ của ngôi chùa này là huyền thoại truyền miệng trong dân gian. Truyền rằng, khi Thiền sư Không Lộ dựng nên chùa, dân làng nơi đây không mấy mặn mà với khói nhang, tượng phật. Đức Thánh tổ giận dữ mới rời chùa đi nơi khác.
Chù Keo Hành Thiện.
Trong một đêm, Đức Thánh đan không biết bao nhiêu rọ tre, rồi tất cả tượng phật ngài đều cho cả vào đấy. Ngài ngả nón làm thuyền vượt sông Hồng sang đất Thái Bình, mang theo tất cả tượng phật về nơi đất mới. Cũng nội trong đêm ấy, khi dân làng Duy Nhất (huyện Vũ Thư - Thái Bình) tỉnh giấc đã thấy ngôi chùa sừng sững mọc lên. Đức Thánh tổ rời bỏ chùa cũ cùng với lời nguyền: sẽ không có sư nào đến ở đất Hành Thiện.
Theo lời nguyền đó, sau này, nhiều lần các vị sư theo sự phân công của Hội Phật giáo về trông coi chùa Hành Thiện, được dăm ba ngày chẳng hiểu vì lý do gì cũng đều khăn gói ra đi. Cũng từ đó, đất Hành Thiện "có tiếng" là đất kỵ sư. Câu chuyện truyền miệng ấy cứ tồn tại theo miệng nhân thế, nó làm cho ngôi chùa càng mang theo những nỗi niềm dã sử.
Giải mã chùa không sư
Song hành cùng với chùa Keo Hành Thiện là sự có mặt của chùa Keo Thái Bình. Hai ngôi chùa cùng gắn với tên tuổ.i của Thiền sư Không lộ, người có công truyền bá rộng rãi đạo Phật trong nhân gian. Sự thiên di của chùa trong khoảng thời gian dài mấy thế kỷ (năm khởi nguồn xây dựng tại làng Dũng Nhuệ - Giao Thủy là 1062 - thời tiề.n Lý) về đất Hành Thiện năm 1588 và "kinh qua" đất Thái Bình năm 1611.
Về mặt quy mô, chùa Keo Thái Bình bề thế hơn nhiều so với chùa Keo Hành Thiện, thế nhưng về kiến trúc là sự mô phỏng gần như nguyên vẹn. Cả hai ngôi chùa đều được dựng bằng gỗ lim, liên kết với nhau bằng mộng ngậm, đinh tre, mộng vược...
Cụ Thế - người kế nhiệm giữ chức thủ từ.
Nghiên cứu về kiến trúc chùa Keo là cả một quá trình đòi hỏi mất nhiều công sức, bởi nó tiêu biểu cho kiến trúc thời tiề.n Lý và hậu Lê, thời kỳ Phật giáo thịnh trị trên đất nước ta. Sau gần một ngàn năm Bắc thuộc, từ thế kỷ 10, dân tộc ta giành quyền tự chủ, bước vào kỷ nguyên độc lập, tự chủ cả về chính trị và văn hóa. Thái Bình và Nam Định khi đó được coi là những vùng "kinh tế mới", gắn với phong trào mở rộng dân cư, khai hoang, lấn đất lập nghiệp.
Cùng với việc xây dựng cuộc sống vật chất của người dân thì các nhà sư cũng đến đây để xây dựng đền chùa, đảm bảo cuộc sống tâm linh cho các cư dân vùng đất mới.
Theo sử sách, vùng đất này có tên gọi là Keo hay vùng đất Giao Thủy, nơi nước sông gặp gỡ với nước sông, nước sông gặp với nước biển tạo nên những vùng hồ nước mênh mông. Trong cái khoáng đạt của tự nhiên như thế, con người phải đối mặt với biết bao thử thách, bao rình rập của tự nhiên, thú dữ.
Người ta cần tìm đến những đấng thần linh để được che chở về tinh thần. Đó cũng là lý do để những ngôi đền, chùa mọc lên với cường độ nhiều ở giai đoạn này. Còn căn cứ theo năm xây cất của chùa Keo Hành Thiện và chùa Keo Thái Bình, so sánh với năm sinh, năm mất của Thánh Không lộ Thiền sư có thể thấy được đó chẳng qua chỉ là sự mở rộng phạm vi truyền bá Đạo phật của các bậc tăng ni trong dân chúng. Đức Thánh Không Lộ sinh năm 1016, mất năm 1094.
Đến Hành Thiện sẽ không khó để gặp những cảnh bình yên...
Thời gian ngài sống gắn với việc xây cất chùa Keo trên đất Dũng Nhuệ (huyện Giao Thủy) sau này do trận lụt lớn năm 1611, chùa dời về đất Hành Thiện. Hơn 20 năm sau, chùa Keo Thái Bình mới được hoàn thành (năm 1632). Như thế, sự mở rộng về không gian đó chẳng qua là sự mở rộng phạm vi truyền bá của Phật giáo, do những bậc tăng ni hậu thế kế tiếp công việc của Thiền sư Không lộ.
Còn giải thích cho tích "chùa không sư Hành Thiện", có chăng đó là do những chướng khí hay sự không hợp đất, hợp nước mà sinh ra đau ốm của những vị sư đã có lần đến với chùa rồi sau đó mau chóng ra đi!?
Cụ Thức cho hay: "Cả xóm Hành Thiện với 35 hộ dân, hiện tại đều sinh sống trên đất hương hỏa của nhà chùa. Trước, nguyên khu đất này được triều nhà Lý cắt đất cho Đức Không Lộ, nên cả làng phải thay nhau cắt cử để trông coi, thờ cúng ngài. Đó là "cái lý" mà người dân thôn Hành Thiện làm công việc nhang khói, trông coi chùa thay sư sãi".
Theo VietNamNet
Huyền bí ngôi đền và rừng lim nghìn tuổ.i Không ai dám xâm phạm ngôi đền cũng như có ý định chặt lim, kể cả nhặt củi khô về đun. Hàng bao đời nay, ý thức bảo vệ ngôi đền linh thiêng và rừng lim di sản đã ăn sâu vào tâm khảm người dân nơi đây. Đền Cao cổ kính và thâm nghiêm. Gắn với di tích lịch sử đền Cao...