Bergkamp – vẽ nên kiệt tác nhờ bức tường loang lổ

Người ta gọi Bergkamp là Van Gogh của bóng đá. Pele gọi anh là vĩ nhân trong lịch sử túc cầu giáo, là cầu thủ Hà Lan gần nhất tiệm cận Johan Cruyff.

Zing lược dịch chương đầu tiên trong cuốn tự truyện “Tĩnh lặng và tốc độ” của huyền thoại Dennis Bergkamp. Cuốn sách được chấp bút bởi cây viết nổi tiếng người Hà Lan David Winner.

Guardian từng gọi cuốn sách này là một trong những tự truyện đáng đọc nhất của bóng đá trong vài thập niên trở lại đây. Tác phẩm cung cấp cho người đọc “ngồn ngộn thông tin”, “những câu chuyện tuyệt vời” và tư duy của một người nghệ sĩ đích thực trong thế giới bóng đá.

Chương dưới đây có tên gọi “Bức tường”, kể về giai đoạn khởi đầu sự nghiệp của Bergkamp, về cái cách ngôi sao của xứ sở hoa tulip đã rèn luyện để vẽ nên những pha bóng mỹ miều nhất mà thế giới từng chứng kiến. Bergy làm điều đó nhờ bức tường quen thuộc thời thơ ấu.

Bergkamp là một trong những cầu thủ Hà Lan đáng xem nhất mọi thời đại. Ảnh: Getty.

Chủ nghĩa hoàn hảo

“Nếu bạn đã quen với những tiếng ồn, bạn khó mà để ý tới nó”, Dennis mỉm cười khi đứng trước căn nhà quen thuộc ở Amsterdam. Cho đến tận những năm 50 của thế kỷ trước, con đường vào nhà anh vẫn là cánh đồng đầy bùn đất với những đàn bò gặm cỏ trên mảnh đất đậm chất miền Tây.

Vào những năm 70, khi gia đình Bergkamp chuyển tới sống tại đây, việc đô thị hóa mới bắt đầu. Dennis khi đó chỉ mới bắt đầu tập đi, và mỗi khi hồi tưởng về quá khứ, anh lúc nào cũng mỉm cười vì đã có những ký ức hạnh phúc. Dennis là con út trong gia đình có 4 người con, với bố mẹ là những người lao động chăm chỉ.

Cha anh, ông Wim là một thợ thủ công với đôi mắt tinh anh và theo chủ nghĩa hoàn hảo. Ngoài công việc chính của một thợ điện, ông cũng chơi bóng cho Wilskracht, một câu lạc bộ địa phương. Ông luôn thích thú với việc sáng tạo cũng như sửa sang mọi thứ trong căn nhà, từ bàn ghế đến đồ chơi. Mẹ anh, bà Tonny là một vận động viên thể dục nghiệp dư.

Dennis bước qua vỉa hè, tiến đến lối vào ngôi nhà số 22. Anh nhìn lên tầng trệt và nói: “Đây là phòng ngủ của tôi. Còn đây là nơi chúng tôi chơi bóng, ngay trên vỉa hè”. Ngôi nhà trông có vẻ cũ kỹ nhưng Dennis không để tâm. Anh hướng mắt nhìn lên bức tường gạch loang lổ và ban công lộn xộn với khuôn mặt rạng rỡ: “Tôi đã một tuổi thơ hoàn hảo tại nơi này”.

Bóng đá chiếm phần lớn tuổi thơ của Dennis. Những cậu trai nhà Bergkamp, Wim Jr, Ronald, Marcel và Dennis, chơi bóng từ đường phố cho đến hành lang của căn hộ, trên những bãi cỏ quanh nhà.

Tiếp bước truyền thống gia đình, Dennis gia nhập Wilskracht. Anh thể hiện tài năng bẩm sinh ở mọi môn thể thao. Từ bóng chày, bóng rổ cho đến đu dây. Thứ duy nhất Bergy không giỏi có lẽ là môn thể dục dụng cụ, điều khiến mẹ anh khá buồn. Lên 9 tuổi, Dennis tiếp tục gặt hái thành công ở các môn chạy nước rút, chạy 1.500m, nhảy xa…

Người ta thường đoán rằng Johan Cruyff, Louis van Gaal hay vài HLV đội trẻ nào đó ở Ajax đã dạy Dennis những ngón nghề đặc biệt với trái bóng. Kỳ thực, chính Dennis tự học và rèn luyện bản thân.

“Tôi không phải là sản phẩm của bất kỳ HLV nào”, anh nói. Wenger, Cruyff và Hiddink đã để Dennis tự do làm những điều mà anh muốn. Với anh, những người anh trai mới là các HLV thực thụ của đời mình, và bức tường quanh nhà là sân tập lớn nhất.

Ba người anh của Dennis không ai theo nghiệp bóng đá. Anh cả Wim là một kế toán. Anh thứ Ronald là một nhà sinh vật học phân tử và Marcel , nay là một kĩ sư công nghệ thông tin.

Marcel nói: “Nó luôn giỏi và xuất sắc ở mọi môn thể thao. Nó chỉ cần quan sát thoáng qua là có thể làm được mọi thứ. Nó chơi golf mà chưa bao giờ cần học trước. Điều tương tự cũng xảy ra với tennis hay snooker”.

Wim xác nhận Dennis là một người theo chủ nghĩa hoàn hảo giống như bố của họ: “Dennis sẽ xem đi xem lại nhiều lần đến khi thực hiện hoàn hảo một động tác nào đó. Nó sẽ không ngừng xem và tập luyện cho đến khi mọi thứ trở nên hoàn hảo, giống bố”.

Bergkamp năm 17 tuổi trước học viện bóng đá của CLB Ajax. Ảnh: Getty.

Bức tường

Dennis thừa nhận rằng khi còn thi đấu trên đường phố, anh có tố chất bóng đá giỏi hơn những đứa trẻ khác. “Tôi nhanh hơn, kiểm soát bóng tốt hơn, có thể lừa bóng qua đối thủ”, anh nói. “Tuy nhiên, tôi chưa đạt tới một trình độ nhất định ở độ tuổi đó”.

Dennis bắt đầu tìm kiếm sự hoàn hảo trên những bức tường dưới cửa sổ phòng ngủ, nơi cậu dành hàng giờ đồng hồ chỉ để thực hiện một hành động sút bóng vào tường và xử lý nó. Ngày này qua ngày khác, năm này qua năm khác, Bergkamp kể lại rằng có lúc anh chỉ sút trái bóng vào tường, nhìn nó bật ra và sau đó tập điều khiển.

“Tôi cảm thấy điều đó thật thích thú”, anh nhớ lại. “Tôi bắt đầu thử thật nhiều cách kiểm soát bóng khác nhau, bằng lòng trong, má ngoài, mu bàn chân hay gầm giày…”.

Giống như một bản nhạc giao hưởng, Dennis làm mọi thứ theo nhịp điệu, lúc nhanh, lúc chậm. Thi thoảng cậu nhóc tâng bóng vọt qua những đống gạch, hoay thử vài động tác khó với bóng. Dennis cảm thấy hào hứng và tận hưởng nó.

Khi chuẩn bị đá bóng vào tường, Dennis cố gắng tập trung vào một mục tiêu cụ thể, chẳng hạn như một viên gạch trên tường. Anh luôn cố gắng kiểm soát bóng, đặt ra nhiều phương án khi bóng nảy ra. Anh bắt đầu vẽ ra trong đầu quỹ đạo đi của bóng, và sử dụng cơ thể để tập luyện liên tục rồi kiểm soát hoàn hảo nó.

Dennis tư duy, có nghĩa là Dennis tồn tại. Anh luốn muốn biết trước bóng sẽ di chuyển như thế nào để có thể sẵn sàng can thiệp và tạo ra các phương án tốt ưu nhất. Huyền thoại của Arsenal so sánh cái cách anh đối xử với trái bóng giống như Roger Federer của môn quần vợt.

Tay vợt người Thụy Sĩ cũng là một bậc thầy của nghệ thuật xử lý và điều khiển trái bóng. “Tôi thực sự yêu thích phong cách thi đấu của Federer. Anh ta có những cú volley qua đầu và bỏ nhỏ hoàn hảo, đó là những điều mà người khác không làm, không hiểu hoặc không thể làm. Đó là sự sáng tạo”, Dennis khẳng định.

Bàn thắng lịch sử của Bergkamp ở trận tứ kết World Cup 1998 gặp Argentina

Từ những bài tập với bức tường, Dennis trở thành một trong những cầu thủ có động tác chạm bóng hay nhất thế giới. Bàn thắng anh ghi được ở trận tứ kết World Cup 1998 là một ví dụ.

Bergkamp nhận đường chuyền dài của Frank De Boer bằng một pha hãm bóng trên không, trước khi ngoặt bóng qua Roberto Ayla rồi sút tung lưới Argentina. Pha lập công ở phút 90 giúp Hà Lan giành thắng lợi 2-1.

Pha lập công ấy được Bergy đánh giá là bàn thắng ý nghĩa nhất trong sự nghiệp của anh, trên cả cú xoay người hảo hạng trước Newcastle. “Bóng đá là sự cân bằng, cả dưới mặt đất lẫn trên không. Tôi dùng mu bàn chân khống chế vì đó là lựa chọn khả dĩ nhất. Thời điểm đó tôi rất tự tin rằng mình có thể kiểm soát mọi đường bóng”, Dennis nói về bàn thắng để đời ở World Cup tại Pháp.

Khi anh giải nghệ trong màu áo Arsenal vào năm 2006, cây viết nổi tiếng Simon Kuper đã nhắc lại một bữa ăn tối mà ông được tham dự tại Amsterdam nhiều năm trước. Khách mời của bữa ăn đó là những huyền thoại bóng đá Hà Lan.

Khi bữa tiệc sắp tàn, một câu hỏi quen thuộc được đặt ra: “Ai là cầu thủ bóng đá hay nhất Hà Lan?” Kuper tin rằng người đó có thể là Ruud Gullit, Johan Cruyff hay Marco Van Basten. Họ là những người đã giành tổng cộng 7 danh hiệu Ballon d’Or.

Tuy nhiên, Jan Mulder, một trung phong xuất sắc nay trở thành nhà báo, chọn một cầu thủ chưa từng đoạt giải thưởng nói trên, thậm chí chưa từng vô địch Champions League. “Người đó là Bergkamp, anh ấy có kĩ thuật tuyệt vời nhất”, Mulder tuyên bố.

Ngồi kế bên Mulder, Guus Hiddink, chiến lược gia lừng lẫy của bóng đá thế giới, gật đầu. Và như thế, câu hỏi quan trọng nhất của bữa ăn tối đã được giải quyết.

Hồng An