Bệnh tay chân miệng ở mức báo động

Từ đầu năm đến nay đã có trên 56 ca tử vong vì bệnh tay chân miệng. Riêng tại TP.HCM có 21 ca tử vong.

Bệnh viện Nhi Đồng 1 TP.HCM vẫn quá tải bệnh nhi nhập viện điều trị bệnh tay chân miệng – Ảnh: M.Đức

So với các vụ dịch lớn tại các nước được Tổ chức Y tế thế giới ghi nhận, tình hình bệnh tay chân miệng của Việt Nam năm nay đang ở mức báo động. Từ năm 2008- 2010, mỗi năm cả nước ghi nhận trên 10.000 trường hợp mắc bệnh tay chân miệng. Song thống kê của Cục Y tế dự phòng cho thấy từ đầu năm 2011 đến nay, số bệnh nhân bị hội chứng tay chân miệng trên cả nước tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái với tổng lượng mắc lên đến 20.000 người. Số ca tử vong cập nhật mới nhất đã lên đến 56 trường hợp. 50/56 trường hợp tử vong là bệnh nhi của các tỉnh phía Nam.

Trước tình hình diễn biến của bệnh tay chân miệng, ngày 19-7 Bộ Y tế đã ban hành hướng dẫn chẩn đoán, điều trị bệnh năm 2011, thay thế phác đồ trước đó ban hành năm 2008. Theo hướng dẫn mới, hội chứng tay chân miệng được phân loại lâm sàng theo bốn cấp độ từ nhẹ tới nặng.

Biểu hiện lâm sàng độ 1 với triệu chứng chủ yếu là loét miệng và/hoặc tổn thương da sẽ được điều trị ngoại trú và theo dõi tại y tế cơ sở. Bệnh nhân được tái khám mỗi 1-2 ngày trong 8-10 ngày đầu của bệnh. Trẻ có sốt phải tái khám mỗi ngày đến khi hết sốt ít nhất 48 giờ.

Tuy nhiên, trẻ sẽ phải tái khám lập tức nếu có dấu hiệu từ độ 2a trở lên như: sốt cao từ 39OC trở lên, thở nhanh, khó thở, giật mình (dưới 2 lần/30 phút), lừ đừ, run chi, quấy khóc, bứt rứt khó ngủ, nôn nhiều, đi loạng choạng, da nổi vân tím, vã mồ hôi, tay chân lạnh… Bệnh nhân từ độ 2a trở lên sẽ được chuyển điều trị nội trú tại bệnh viện.

Bệnh thuộc độ 2b khi 30 phút trẻ giật mình trên 2 lần, mạch nhanh trên 150 lần/phút (khi trẻ nằm yên, không sốt), sốt cao từ 39OC trở lên không đáp ứng với thuốc hạ sốt hoặc với bệnh nhân bị run chi, run người, ngồi không vững, đi loạng choạng, rung giật nhãn cầu, lác mắt, yếu chi/liệt chi, liệt thần kinh sọ (nuốt sặc, thay đổi giọng nói…). Khi chuyển độ 2b, bệnh nhân nên nằm đầu cao 30O, thở oxy qua mũi 3-6 lít/phút, được theo dõi mạch, nhiệt độ, huyết áp, nhịp thở, kiểu thở… đồng thời sử dụng các nhóm thuốc Phenobarbital, Immunoglobulin theo chỉ định của thầy thuốc.

Độ 3 của bệnh được xác định khi mạch nhanh hơn 170 lần/phút (một số trường hợp có thể mạch chậm – dấu hiệu rất nặng), vã mồ hôi, lạnh toàn thân hoặc khu trú, có cơn ngưng thở, thở bụng, thở nông, rút lõm ngực, khò khè, thở rít thanh quản. Với bệnh độ 3, bệnh nhân buộc phải chuyển sang điều trị nội trú tại đơn vị hồi sức tích cực, đặt nội khí quản giúp thở sớm khi thất bại với thở oxy.

Hội chứng tay chân miệng sẽ chuyển sang độ 4 – mức nặng nhất của phân độ lâm sàng – khi bệnh nhân bị sốc, phù phổi cấp, tím tái, ngưng thở, thở nấc. Trường hợp này sẽ tiếp tục điều trị tại các đơn vị hồi sức tích cực.

Theo Bộ Y tế, hiện chưa có vắc xin phòng bệnh đặc hiệu nên biện pháp phòng bệnh được áp dụng là cách thức phòng ngừa chung đối với bệnh lây qua đường tiêu hóa, đặc biệt tránh tiếp xúc trực tiếp với nguồn lây. Trẻ bị bệnh buộc phải cách ly tại nhà, không đến nhà trẻ, trường học, nơi các trẻ chơi tập trung trong 10-14 ngày đầu của bệnh.

Trẻ lớn vẫn nhập viện * TP.HCM: ca tử vong thứ 21Bác sĩ Trần Thị Thúy, phó khoa nhiễm Bệnh viện Nhi Đồng 2 TP.HCM, cho biết năm nay số trẻ trên 5 tuổi mắc bệnh tay chân miệng nhập viện nhiều hơn so với những năm trước. Trong đó xuất hiện cả trẻ trên 10 tuổi mắc bệnh tay chân miệng nhập viện ở tình trạng nặng và đã có một cháu 13 tuổi bị tử vong. Đây là hiện tượng hiếm gặp so với những năm trước.Sở dĩ trẻ trên 5 tuổi, đặc biệt trên 10 tuổi, ít mắc bệnh tay chân miệng hoặc nếu mắc cũng hiếm khi phải nhập viện vì ở tuổi này trẻ có sức đề kháng cao hoặc có thể trước đó đã mắc bệnh nên không mắc lại nữa. Tuy nhiên, năm nay có thể do tác nhân gây bệnh tay chân miệng thay đổi nên làm những trẻ từng mắc bệnh vẫn có thể mắc bệnh lại. Gần đây, Bệnh viện Nhi Đồng 2 điều trị cho một cháu 11 tuổi mắc bệnh tay chân miệng nặng. Bệnh nhi này được các bác sĩ cho lọc máu và được cứu sống. Dù bệnh tay chân miệng thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi nhưng trẻ trên 10 tuổi vẫn có thể mắc bệnh nặng.* Theo thông tin từ Bệnh viện Nhi Đồng 1 TP.HCM, ngày 18-7 cháu H.T.T. – 3 tuổi, ở Củ Chi, TP.HCM – mắc bệnh tay chân miệng đã tử vong tại khoa hồi sức của bệnh viện. Cháu H. nhập viện Bệnh viện Nhi Đồng 1 ngày 17-7 trong tình trạng sốt cao liên tục, khó thở, sau đó diễn tiến sốc (trụy tim mạch). Các bác sĩ tiến hành lọc máu cho bệnh nhi nhưng chỉ sau gần bốn giờ lọc máu bệnh nhi đã tử vong do bệnh diễn tiến nặng. Như vậy từ đầu năm đến nay tại TP.HCM đã có 21 trẻ mắc bệnh tay chân miệng tử vong.

Theo TTO