Bệnh run tay

Run tay là triệu chứng không chỉ gặp ở người cao tuổi mà còn xảy ra ở những người rất trẻ, khiến người bệnh tự ti trong giao tiếp và khó khăn khi làm một số công việc.

“Run tay gia đình”

Đó là trường hợp của một nam bệnh nhân 25 tuổi, không hút thuốc, không cà phê, rượu. Khi tâm lý thoải mái, đôi tay anh cử động bình thường, nhưng mỗi lần căng thẳng, hồi hộp là tay lại run run. Tay trái run nhiều hơn tay phải. Em của bệnh nhân cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Chứng bệnh này gọi là “Run tay gia đình” (familial tremor), còn gọi là run bản thể hay run vô căn (essential tremor). Run tay gia đình do di truyền, do có sự đột biến của một số gen. Nguyên nhân có sự đột biến thì chưa được biết. Một số người bị run tay gia đình từ khi còn trẻ, sau đó hết và bệnh trở lại khi lớn tuổi.

Về điều trị, có thể thấy rất rõ bệnh liên quan đến sự căng thẳng, vì vậy, cần giải tỏa căng thẳng bằng cách thiền, yoga để tĩnh tâm, nghỉ ngơi, ngủ đủ. Theo BS Nguyễn Hữu Công – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, bệnh này điều trị bằng thuốc propranolol, nhưng đây là loại thuốc tác động lên dẫn truyền thần kinh trong tim và ảnh hưởng nhịp tim. Do vậy, khi dùng thuốc phải thận trọng, tăng liều từ từ và tuyệt đối tuân theo toa bác sĩ.

Run tay do hạ đường huyết

Ở tuổi trung niên, lượng đường trong máu xuống thấp cũng có thể gây run tay. Nguyên nhân: não sử dụng nhiều năng lượng, một phần lấy từ tế bào và một phần lấy từ lượng đường trong máu. Khi lượng đường trong máu giảm, sẽ gây các triệu chứng về thần kinh. Khi lượng đường trong máu xuống quá thấp, sẽ có các triệu chứng hạ đường huyết như: cảm giác cồn cào, mạch nhanh, run chân run tay…

Nếu hạ đường huyết xảy ra khi đi xa, đang ngủ…, nếu không được phát hiện, cấp cứu kịp thời, dễ dẫn đến cơn mê đường huyết, có thể tử vong nếu không kịp cấp cứu. Bệnh nhân tiểu đường luôn được bác sĩ dặn khi thấy tay run, cảm giác cồn cào trong ruột, tim đập nhanh thì ngậm viên kẹo, uống ly nước đường, sữa hoặc ăn trái cây ngọt như chuối chẳng hạn, đường huyết sẽ tăng nhanh chóng, hết ngay cảm giác khó chịu. Sau đó, cần đến bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn cách ăn uống và dùng thuốc điều trị.

Run tay do Parkinson

Bệnh thường xuất hiện ở người cao tuổi với các triệu chứng: đi đứng chậm chạp, bước chúi về phía trước, khó giữ vững tư thế và dễ bị té ngã, lưng còng, tay run bần bật hoặc tay chân cứng đờ, chữ viết nhỏ. Dấu hiệu run dễ thấy nhất của Parkinson là khi để yên tay trên mặt bàn. Song, khi đưa tay có mục đích như cầm nắm thì giảm run. Lúc mới mắc bệnh, thường chỉ run một tay, sau một thời gian thì run ở cả hai tay.

Nguyên nhân gây bệnh do thiếu hụt dopamine trong não. Chất này giúp tế bào não chỉ huy và kiểm soát được các cử động của bắp thịt ở tay, chân… Bệnh được điều trị bằng thuốc để đỡ run và cử động nhanh nhẹn dễ dàng hơn. Nếu không dùng thuốc, bệnh nhân sẽ bị tàn phế và tuổi thọ bị rút ngắn. Khi dùng thuốc sẽ thấy bệnh “lui quân” nhanh chóng. Giai đoạn này thường kéo dài vài năm. Thời gian gần đây, nhiều phương pháp can thiệp khác đã được thử nghiệm, nhưng hiện chỉ có kích thích não sâu là được quốc tế chấp nhận để dùng điều trị bệnh Parkinson ở giai đoạn không còn đáp ứng với thuốc.

Lần đầu tiên tại Việt Nam, GS JP Nguyên và PGS Nguyên Thi Hùng – Phó Giám đốc BV FV TP.HCM, Chủ nhiệm Bộ môn Thần kinh Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch TP.HCM đã thực hiện kích thích não sâu cho bệnh Parkinson và run vô căn kháng trị tại BV Nguyễn Tri Phương. Từ 2012 đến 2014 đã có 18 trường hợp thực hiện kỹ thuật này và kết quả rất khả quan tuy chi phí còn cao, nhưng vẫn rẻ bằng một nửa khi đi phẫu thuật ở Singapore. Để bệnh đỡ “tác oai tác quái”, người bệnh cần tập thể dục nhiều. Bên cạnh đó nên ăn nhiều rau, củ quả để không bị táo bón.

Bệnh Parkinson nếu khởi phát trước 40 tuổi thường do di truyền. Việc dùng thuốc cần cân nhắc và cần có thầy thuốc chuyên khoa có kinh nghiệm hướng dẫn.

Run tay do rối loạn chức năng tuyến giáp

Run tay thường được phát hiện khi cường giáp, trong đó có bệnh basedow. Bên cạnh run tay, bệnh nhân thường bị tim đập nhanh, đổ mồ hôi, sụt cân rất nhanh, tính tình nóng nảy… Khi thấy có những triệu chứng này, cần đi khám bác sĩ chuyên khoa nội tiết và làm thêm các xét nghiệm về tuyến giáp.

Ngoài những nguyên nhân gây run tay nêu trên, còn có các trường hợp do nghiện rượu, chất kích thích, rối loạn hệ thần kinh thực vật, do tác dụng của thuốc… Ngoài ra, chứng run sinh lý còn xảy ra ở người trẻ tuổi. Chứng run rẩy này lành tính và có thể hết khi điều chỉnh lối sống, tránh căng thẳng, ngủ đầy đủ.

Theo PNO