Bầu trời Việt – nơi B52 gãy cánh
Sau 45 năm kể từ thời điểm quân và dân thủ đô Hà Nội hạ gục hàng loạt siêu pháo đài bay B52 của không quân Mỹ, nhiều nhà nghiên cứu lịch sử đã kết luận chiến thắng của quân và dân thủ đô trong 12 ngày đêm cuối năm 1972 như là một trận “Điện Biên Phủ trên không”.
Bắt mạch dã tâm địch
Cuối tháng 12.1972, không quân Mỹ đã dùng máy bay chiến lược B52 tấn công ra thủ đô Hà Nội. Nhưng từ nhiều năm trước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dự đoán sớm muộn gì đế quốc Mỹ cũng sẽ sử dụng tới con bài chiến lược – máy bay n.ém b.om B52 để đ.ánh ta một ván bài cuối cùng.
Theo hồi ức của Thượng tướng Phùng Thế Tài – nguyên Tư lệnh Quân chủng Phòng không – Không quân (PKKQ), năm 1965, đế quốc Mỹ tăng quân vào miền Nam tiến hành “chiến tranh cục bộ” và bắt đầu sử dụng máy bay n.ém b.om chiến lược B52 trên chiến trường. Trong một lần đến thăm đơn vị phòng không Hà Nội, Bác dặn: “Dù đế quốc Mỹ có lắm s.úng nhiều t.iền, dù chúng có B57, B52 hay “B” gì đi chăng nữa ta cũng đ.ánh. Từng ấy máy bay, từng ấy quân Mỹ chứ nhiều hơn nữa ta cũng đ.ánh, mà đã đ.ánh là nhất định thắng” .
Tên lửa SAM 2 – vũ khí bí mật t.iêu d.iệt pháo đài bay B52.ảnh: Internet
Thực hiện lời dạy của Bác, Quân chủng PKKQ đã tập trung mọi nỗ lực phát triển lực lượng nhanh chóng, tập trung chỉ đạo nghiên cứu nghệ thuật tác chiến đ.ánh bại từng bước leo thang của địch trong chiến tranh phá hoại miền Bắc, nhưng chưa có điều kiện tổ chức nghiên cứu đ.ánh B52.
Tháng 5.1966, Bộ Tổng tham mưu chỉ thị Quân chủng PKKQ cho Trung đoàn Tên lửa 238 cơ động vào Vĩnh Linh (Quảng Trị) nghiên cứu cách đ.ánh B52. Từ đó, chúng ta luôn duy trì một lực lượng ở chiến trường để đ.ánh B52 với phương châm vừa đ.ánh địch vừa nghiên cứu địch…
Năm 1967, không quân địch tổ chức nhiều đợt đ.ánh phá tập trung tại Hà Nội, Hải Phòng, bộ đội PKKQ đã đ.ánh nhiều trận thắng lợi lớn. Đặc biệt, ngày 19.5.1967 – ngày sinh nhật Bác Hồ, quân và dân Hà Nội đã b.ắn rơi 13 máy bay địch. Cuối năm 1967, khi làm việc với Bộ tư lệnh Quân chủng PKKQ, Bác lại dặn: “Sớm muộn rồi đế quốc Mỹ cũng sẽ đưa B52 ra đ.ánh Hà Nội, rồi có thua mới chịu thua… Ở Việt Nam, Mỹ nhất định thua. Nhưng nó chỉ chịu thua sau khi thua trên bầu trời Hà Nội”.
Sau những thất bại trên chiến trường miền Nam, bị dư luận quốc tế lên án về cuộc chiến tranh xâm lược phi nghĩa ở Việt Nam, để vớt vát được chút thể diện nhằm mục đích mặc cả với chúng ta trên bàn đàm phán tại Paris, đêm 18 rạng sáng 19.12.1972, Tổng thống Mỹ Nixon đã ra lệnh cho pháo đài bay B52 của không quân Mỹ bất ngờ tập kích Hà Nội, đúng như những gì Hồ Chủ Tịch đã dự đoán nhiều năm trước.
Dệt lưới lửa đợi địch
- B52 sải cánh 56,39m; dài 40,05m; cao 12,4m; 8 động cơ
- Khối lượng cất cánh tối đa 221,35 tấn
Video đang HOT
- Tầm bay: B-52G tới 12.000m, B-52H tới 16.000m so với mặt đất
- Bay ở độ cao 15km so với mặt biển
- Kíp bay 6 người
- Mang tới 30 tấn bom
Năm 1972, tất cả các loại vũ khí thông thường rất khó có thể chạm vào B52, nhưng chúng ta đã làm cho địch trở tay không kịp bằng những đòn đ.ánh hiệu quả đến bất ngờ với những cải tiến sáng tạo đạt hiệu quả cao.
Theo Trung tướng Nguyễn Văn Phiệt – nguyên Phó Tư lệnh Quân chủng PKKQ, trong chiến dịch 12 ngày đêm, hệ thống tên lửa SAM 3 chưa kịp đưa về Việt Nam nên chúng ta chỉ sử dụng SAM 2 để đ.ánh B52.
“Chúng ta có một số cải tiến trên SAM2 nhưng việc “nối tầng” tên lửa là thông tin không đúng” – Tướng Phiệt nói và giải thích: Ngày 1.5.1960, phòng không Liên Xô đã sử dụng tên lửa SAM 2 để b.ắn hạ một máy bay trinh thám tầng cao U-2 của Mỹ ở độ cao 20km. Trong khi đó B52 bay vào đ.ánh phá Hà Nội thường chỉ bay ở độ cao 11-12km để đảm bảo thả bom chính xác, do vậy việc “nối tầng” để hạ B52 là không cần thiết. Những chi tiết ta cải tiến trên tên lửa SAM 2 là cải tiến phần đầu nổ để các mảnh nổ sẽ bung ra nhiều hơn, dẫn đến xác suất t.iêu d.iệt mục tiêu cao hơn…
Để thả bom chính xác các mục tiêu, B52 bắt buộc phải bay theo những đường bay cố định. Lợi dụng điểm yếu này, Việt Nam đã bố trí các trận địa tên lửa tập trung đ.ánh vào những đường bay cố định của B52. Do vậy xác suất t.iêu d.iệt B52 của SAM 2 đã tăng lên đáng kể.
“Các yếu tố làm nên thắng lợi của chiến dịch Điện Biên Phủ trên không chính là làm tốt các khâu từ chuẩn bị kỹ thuật khí tài, yếu tố tinh nhanh và sáng tạo của bộ phận trắc thủ cũng như tư duy về chiến thuật trong công tác nghiên cứu địch và phương pháp bố trí trận địa để đ.ánh địch. Điều đó cho thấy, yếu tố con người vẫn là quan trọng nhất làm nên sức mạnh Việt Nam” – Trung tướng Phiệt chia sẻ.
Khi những pháo đài bay B52 bất ngờ tập kích Hà Nội, không quân Mỹ đã không ngờ được rằng họ đã được hệ thống phòng không của chúng ta đón tiếp bằng những bệ phóng tên lửa SAM 2. Những ống phóng tên lửa này, cộng với hệ thống pháo phòng không được đặt trên các khu tập thể cao tầng của Hà Nội, dưới sự điều khiển của bộ đội phòng không Việt Nam được ví như những con rồng lửa chọc trời, thực sự dệt nên lưới lửa khiếp sợ, phá tan những pháo đài bay B52 kiêu ngạo của không quân Mỹ.
Theo Danviet
Điện Biên Phủ trên không: Phi công Mỹ lái B52 "thấy lạ" khi b.ị b.ắn rơi
"Trận "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không" kết thúc, đầu năm 1973 tôi có gặp giặc lái B52 của Mỹ và hỏi rằng "Các ông nghĩ gì khi bay vào Hà Nội?". Ông ta nói thẳng là đã nắm rất rõ về lực lượng của ta... Tôi hỏi tiếp bây giờ ngồi trong nhà tù Hỏa Lò ông nghĩ gì? Ông ta đáp đó là cái lạ của Việt Nam" - Trung tướng Phạm Tuân chia sẻ.
Trung tướng Phạm Tuân (đứng ở bìa trái) trò chuyện với giặc lái B52 của Mỹ. (Ảnh do Trung tướng Phạm Tuân cung cấp).
Trung tướng Phạm Tuân, người trực tiếp tham gia chiến dịch 12 ngày đêm (từ tối 18/12/1972 đến ngày 29/12/1972) của trận "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không", cho biết: Ngay khi chiến dịch này kết thúc thắng lợi, đầu năm 1973, ông có gặp giặc lái B52 của Mỹ ở nhà tù Hỏa Lò (Hà Nội) và hỏi rằng: "Các ông đã nghĩ gì khi bay vào Hà Nội?". Ông ta đã nói thẳng: "Vũ khí của các ông chúng tôi biết hết rồi, kể cả sân bay của các ông như thế nào, tên lửa của các ông có loại gì, máy bay có loại gì... chúng tôi đều nắm được và chúng tôi đã diễn tập đ.ánh với những vũ khí đó hết rồi". Tôi có hỏi tiếp "Giờ ông ngồi trong Hỏa Lò ông nghĩ gì?". Ông ta nói đó là cái lạ của Việt Nam".
10 giặc lái B52 của Mỹ bị bắt và đưa ra họp báo vào ngày 28/12/1972. (Ảnh chụp lại tại Bảo tàng Phòng không - Không quân).
Việt Nam đ.ánh bại B52 ở thế chủ động
Máy bay B52 của Mỹ thời đó được mệnh danh là "Siêu pháo đài bay", là một trong 3 vũ khí chiến lược của Mỹ để triển khai chiến tranh hiện đại. Một chiếc B52 có thể "cõng" được 30 tấn bom, mỗi tốp 3 chiếc máy bay B52 có thể san bằng được một không gian rộng chừng 2km2.
Mỗi lần B52 xuất kích còn có rất nhiều máy bay khác bay cùng để yểm trợ như F4, F105. B52 cũng như các máy bay yểm trợ có hệ thống làm nhiễu sóng ra đa rất mạnh, đó là khó khăn rất lớn cho lực lượng Phòng không - Không quân của ta. Do che mắt được ta bằng hệ thống làm nhiễu như vậy, lại "cõng" được nhiều bom nên B52 được Mỹ tin tưởng về tính hiệu quả khi đưa ra miền Bắc đ.ánh phá.
Ông Đào Dương, Tư lệnh Binh chủng ra đa báo cáo phương án đ.ánh B52 với Thủ tướng Phạm Văn Đồng tại Sở Chỉ huy Binh chủng ra đa tháng 12/1972. (Ảnh chụp lại tại Bảo tàng Phòng không - Không quân).
Vậy tại sao Việt Nam vẫn đ.ánh thắng B52? Trung tướng Phạm Tuân phân tích: Do Đảng và Nhà nước ta đã dự báo được sớm là Mỹ sẽ cho máy B52 là miền Bắc đ.ánh phá nên đã cho lực lượng quân đội tập luyện ngày đêm để đối phó và tìm ra cách đ.ánh B52.
Năm 1967, Trung tướng Phạm Tuân vừa tốt nghiệp trường không quân ở Liên Xô, thế nhưng Việt Nam đã đề nghị Liên Xô dạy cho phi công của ta bay đêm. Liên Xô cũng bất ngờ vì chưa bao giờ có t.iền lệ là phi công vừa tốt nghiệp ra trường, chưa bay ban ngày thuần thục đã đề nghị cho bay đêm, bay đêm trong điều kiện thời tiết có tuyết phức tạp. Cùng lúc đó, ở Hà Nội cũng đã thành lập một phi đội bay đêm trên máy bay tiêm kích MIG-21.
Theo Trung tướng Phạm Tuân, những năm 1971-1972, lực lượng của ta đã kéo tên lửa vào tận Quảng Bình, Vĩnh Linh (Quảng Trị) để tập phát hiện, b.ắn B52 như nào và chúng ta cũng b.ắn rơi được 2 chiếc B52.
Năm 1972, Mỹ tiếp tục dùng máy bay B52 đ.ánh phá từ Quảng Bình ra đến Thanh Hóa, điển hình là chúng đ.ánh ở Hải Phòng vào ngày 16/12.
"Sau những trận đ.ánh với B52 như vậy, quân ta lại họp bàn để rút kinh nghiệm và quyết tìm ra cách đ.ánh B52. Đội nghiên cứu về nhiễu sóng ra đa của Quân chủng Phòng không - Không quân cũng miệt mài tập luyện, nghiên cứu xem nhiễu của B52 như nào, F4 và F105 như nào để rồi rút kinh nghiệm và tìm ra phương pháp đối phó. Không quân chúng tôi cũng phải tập ngày, tập đêm, tập cất cánh trong đường băng nhỏ và hẹp, rồi còn cho một máy bay khác giống với B52 bay lên để tập luyện chiến đấu... Cuối cùng ta cũng đã tìm ra được cách đ.ánh B52" - Trung tướng Phạm Tuân cho biết.
Trung tướng Phạm Tuân đưa ra nhận xét, Việt Nam đ.ánh thắng B52 là có sự nhìn xa, trông rộng của Đảng, Nhà nước ta, từ đó đã chuẩn bị kỹ về lực lượng trong đó có con người, vũ khí và chiến thuật. Ngoài ra, chúng ta đã đ.ánh giá đúng sức mạnh của địch và nội lực của ta.
"Còn một điểm nữa mà chúng ta cứ vẫn nói nhiều, nhưng trong chiến tranh, tôi là người tham gia mới thấy thực tế đó là chiến tranh nhân dân với ba thứ quân, nghĩa là: Máy bay địch bay tầm thấp thì có pháo cao xạ b.ắn, bay tầm trung có tên lửa không quân b.ắn, bay tầm cao có tên lửa không quân và pháo cao xạ tầm cao. Máy bay địch đi tầm nào chúng ta cũng có vũ khí để bắn" - Trung tướng Phạm Tuân nói tiếp.
Bảo vệ tốt nội thành Hà Nội
Một chiếc B52 cất cánh từ căn cứ không quân Andersen ở Guam để tham gia chiến dịch "Điện Biên Phủ trên không". (Ảnh: Không quân Mỹ).
Trong chiến dịch "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không", Mỹ đã huy động 193 máy bay B52, cất cánh 663 lần đ.ánh vào miền Bắc, tập trung đ.ánh ở khu vực Hà Nội là 417 lần.
Theo Trung tướng Phạm Tuân, ngoài việc ta b.ắn rơi được máy bay B52 thì quân và dân ta đã bảo vệ tốt mục tiêu ở Hà Nội, đó là chỉ có 2 vệt bom dội xuống nội thành Hà Nội là ở Bạch Mai và Khâm Thiên, còn đâu chỉ ở xung quanh Hà Nội.
"Tôi muốn nói là trong tác chiến thì có hai vấn đề là t.iêu d.iệt địch và bảo vệ mục tiêu. Thế thì có những lúc, bảo vệ mục tiêu là quan trọng nhất, không cần b.ắn rơi máy bay địch, nhưng không cho chúng ném vào mục tiêu coi như thành công. Chứ chỉ cần một vệt ba chiếc B52 vào, thì 2km2 là nó có thể san bằng. Nên nói lại là, ngoài việc ta b.ắn rơi nhiều máy bay, chúng ta còn bảo vệ trọn vẹn được Hà Nội" - Trung tướng Phạm Tuân cho biết.
Đầu tháng 12 năm 1972, Mỹ đình chỉ việc ký Hiệp định Paris, Nixon đe dọa sẽ n.ém b.om hủy diệt Hà Nội, bắt Hà Nội phải "quỳ gối" chấp nhận những điều khoản có lợi cho Mỹ trên bàn Hội nghị ở Paris. Từ tối ngày 18/12 đến ngày 29/12/1972, Mỹ tiến hành chiến dịch Linebacker II, huy động 193 máy bay chiến lược B52, hơn 1.077 máy bay chiến thuật các loại, 50 máy bay KC.135 tiếp dầu trên không, 6 tàu sân bay và các phương tiện chiến tranh hiện đại nhất đ.ánh vào Hà Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên và một số mục tiêu khác. Liên tục trong 12 ngày đêm, "Pháo đài bay B52" đã rải thảm hơn 20.000 tấn bom, đạn các loại.
Bằng đường lối chiến tranh nhân dân đúng đắn, chúng ta đã xây dựng được thế trận Phòng không - Không quân nhân dân rộng khắp, mà nòng cốt là bộ đội phòng không. Kết quả 12 ngày đêm, quân và dân miền Bắc b.ắn rơi 81 máy bay, có 34 chiếc B52; riêng Quân chủng Phòng không - Không quân b.ắn rơi 53 chiếc, có 32 chiếc B52 (16 chiếc rơi tại chỗ), làm nên chiến thắng "Hà Nội - Điện Biên Phủ trên không", buộc Mỹ phải ký Hiệp định Paris, chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam, tạo ra bước ngoặt lịch sử cho cách mạng Việt Nam, tiến tới giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước năm 1975.
Nguyễn Dương
Theo Dantri
Khám phá hầm bí mật chỉ huy chiến dịch "Điện Biên Phủ trên không" Dưới lòng di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long có một căn hầm bí mật với vai trò là Trung tâm Chỉ huy của Bộ Tổng Tư lệnh, Bộ Tổng Tham mưu, đó là hầm chỉ huy tác chiến T1 như chứng nhân lịch sử góp phần làm nên kỳ tích chiến thắng "Điện Biên Phủ trên không" cuối năm 1972. Hầm...