Bầu cử Tổng thống Mỹ giai đoạn chạy nước rút: Trump và Harris bất phân thắng bại
Cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024 đang bước vào giai đoạn chạy nước rút quan trọng khi chỉ còn chưa đầy 1 tuần nữa cuộc bầu cử chính thức diễn ra.
Hiện nay, 2 ứng viên tổng thống của đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa vẫn đang cạnh tranh nhau gay gắt.
Cuộc chạy đua gay cấn
Càng vào cuối cuộc đua, chiến dịch tranh cử của 2 ứng viên tổng thống đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa càng được đẩy mạnh. Theo The New York Times, kể từ tháng 9, Donald Trump đã tham gia 71 sự kiện, tới thăm 14 bang, bao gồm tất cả các bang xung đột (đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ đều có cơ hội giành chiến thắng ở các bang này); trong khi đó, Kamala Harris tham gia 53 sự kiện, tới thăm 9 bang, trong đó 6/7 bang xung đột.
Về vận động tài chính, ông Trump tổ chức 6 sự kiện gây quỹ, còn bà Harris tổ chức 4 sự kiện. Mặc dù tổ chức ít sự kiện hơn, song bà Harris lại duy trì khoảng cách khá lớn so với đối thủ về số tiề.n quyên góp được. Theo dữ liệu mới nhất của Ủy ban Bầu cử Liên bang (FEC), số tiề.n thu được trong tháng 9 của bà Harris là 221,8 triệu USD, gấp ba lần so với ông Trump (chỉ thu được 62,7 triệu USD). Ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ cũng vượt xa ứng viên của đảng Cộng hòa về số tiề.n hiện có.
Tuy nhiên, bà Harris có vẻ “hụt hơi” ở giai đoạn cuối của cuộc chạy đua, khi tỷ lệ ủng hộ của bà giảm dần theo thời gian. Ví dụ, trong số 35 cuộc thăm dò được tiến hành vào tháng 9, chỉ có 6 cuộc thăm dò mang lại lợi thế cho ông Trump, 3 cuộc thăm dò ghi nhận kết quả hòa. Khoảng cách mà bà Harris tạo ra trước đối thủ luôn duy trì ở mức 1,8 điểm phần trăm trở lên.
Tuy nhiên, bước vào tháng 10, 25 cuộc thăm dò được thực hiện, trong đó 7 cuộc thăm dò ghi nhận lợi thế dành cho ông Trump. Theo số liệu của Real Clear Politics (RCP), một trang web chuyên về tin tức chính trị và tổng hợp dữ liệu thăm dò ý kiến được thành lập tại Mỹ vào năm 2000, khoảng cách của bà Harris so với đối thủ đã bị thu hẹp xuống còn 0,3 điểm phần trăm tính đến ngày 23/10. Nếu so với các cuộc bầu cử trước đây, cùng thời điểm vào năm 2016, cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton dẫn trước Donald Trump 5,5 điểm phần trăm. Tính đến cuối tháng 10 năm 2020, ứng cử viên tổng thống của đảng Dân chủ khi đó là Joe Biden đã dẫn trước đối thủ Donald Trump tới 8,1 điểm phần trăm.
Video đang HOT
Mặc dù cả bà Clinton và ông Biden đều không duy trì được lợi thế cho đến trước ngày bầu cử, song rõ ràng mức độ tín nhiệm của cử tri dành cho các ứng cử viên của đảng Dân chủ trong các cuộc bầu cử trước cao hơn đáng kể so với bà Harris hiện nay. Bà Clinton cho dù dẫn trước đối thủ của mình là Donald Trump trong cuộc bầu cử vào năm 2016, nhưng lại không giành đủ số phiếu cần thiết trong cử tri đoàn (để giành chiến thắng, mỗi ứng viên cần phải giành tối thiểu 270 phiếu bầu của đại cử tri). Nói cách khác, mặc dù bà Harris đang dẫn trước ông Trump trong các cuộc thăm dò, nhưng khoảng cách là rất mong manh, thậm chí bà có thể thất bại trong cuộc bầu cử tổng thống vì không đạt đủ số phiếu của đại cử tri.
Cục diện sẽ được quyết định ở các bang xung đột (cùng nhau đưa ra 93 phiếu đại cử tri). Theo trang tổng hợp FiveThirtyEight tính đến ngày 24/10, ông Trump dẫn trước ở bang Arizona (1,8 điểm phần trăm), Georgia (1,5 điểm phần trăm), Pennsylvania (0,3 điểm phần trăm) và Bắc Carolina (1,2 điểm phần trăm). Bà Harris dẫn trước với khoảng cách mong manh ở Wisconsin (0,2 điểm phần trăm), Michigan (0,7 điểm phần trăm) và Nevada (0,1 điểm phần trăm). Nếu kết quả thăm dò này được duy trì, ông Trump sẽ có thể giành được 281 phiếu đại cử tri và bà Harris sẽ giành được 257 phiếu.
Ngoài ra, theo một cuộc khảo sát mới của Financial Times về vấn đề kinh tế, 44% cử tri tin vào năng lực lãnh đạo của ông Trump hơn (bà Harris nhận được 43%). Đây là tín hiệu lạc quan đối với ông Trump và đảng Cộng hòa khi giới chuyên gia nhận định, nền kinh tế vẫn là yếu tố hàng đầu để cử tri quyết định bầu cho ai.
Cơ hội chiến thắng của 2 ứng viên dưới góc nhìn chuyên gia
Giới chuyên gia cũng đặc biệt quan tâm đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2024 và đưa ra những nhận định của riêng mình. Tương tự như kết quả của các cuộc thăm dò dư luận gần đây, các ý kiến chuyên gia chia đều cơ hội chiến thắng cho cả hai ứng viên. Trở lại đầu tháng 9, nhà sử học Allan Lichtman, người đã dự đoán chính xác kết quả của 9/10 cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ gần đây nhất (trừ năm 2000), cho rằng Kamala Harris sẽ giành chiến thắng.
Vào ngày 23/10, tờ The New York Times dẫn nhận định của nhà phân tích và cố vấn chính trị nổi tiếng Nate Silver đã khẳng định về khả năng chiến thắng của Donald Trump. Ông Nate Silver đán.h giá thấp về độ chính xác trong các cuộc thăm dò dư luận, đồng thời nhận định về khả năng giành chiến thắng của ông Trump ở 6/7 bang xung đột.
Đồng thời, nhiều nhà quan sát ở Mỹ cũng không loại trừ kịch bản không ai trong số 2 ứng viên nhận được đủ 270 phiếu đại cử tri theo yêu cầu. Ví dụ, CNN đã đưa ra 3 kết hợp phân bổ phiếu bầu sẽ dẫn đến việc cả ông Trump và bà Harris đều chỉ giành được 269 phiếu bầu. Trong trường hợp này, quyền lựa chọn tổng thống mới thuộc về Hạ viện, theo quy tắc “một bang – một phiếu bầu”. Để giành chiến thắng ở Hạ viện, một ứng cử viên phải nhận được tối thiểu 26 phiếu bầu (nước Mỹ có tổng 50 bang).
Trong kịch bản 269-269, phó tổng thống sẽ được Thượng viện lựa chọn, cơ quan hoạt động theo cơ chế một thượng nghị sĩ một phiếu bầu. Nếu Hạ viện không bầu được tổng thống trước ngày 20/1, các thượng nghị sĩ có thể bổ nhiệm một phó tổng thống mới làm nguyên thủ quốc gia cho đến khi Hạ viện quyết định. Nhưng nếu phó tổng thống không được bầu trước ngày 20/1 thì Tu chính án thứ 20 của Hiến pháp Mỹ sẽ có hiệu lực, theo đó chủ tịch Hạ viện (hiện là đảng viên Cộng hòa Mike Johnson) tạm thời đảm nhận quyền lực của tổng thống.
Điều đáng nói là cả Thượng viện và Hạ viện đều phải bầu ra một phó tổng thống và tổng thống mới nếu cuộc bầu cử sắp tới không phân định người thắng – kẻ thua. Hiện nay, đảng Cộng hòa chiếm đa số tại Hạ viện, còn đảng Dân chủ chiếm đa số tại Thượng viện. Vào năm 2024, một phần ba Thượng viện và toàn bộ Hạ viện sẽ tái tranh cử. Do đó, vào ngày 3/1/2025, Quốc hội mới ở Mỹ sẽ ra mắt, trong đó cán cân quyền lực có thể khác so với hiện nay.
Theo Vladimir Vasiliev, chuyên gia tại Viện Mỹ và Canada thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga nhận định, các cuộc thăm dò gần đây không phản ánh đúng tình hình chính trị – xã hội và tâm lý của cử tri Mỹ. Có chăng, dữ liệu có thể là đáng tin cậy từ kết quả của các thị trường dự đoán (Prediction Market), điển hình như Polymarket, nơi cử tri Mỹ đặt cược vào người chiến thắng. Theo số liệu tính đến ngày 24/10, 63,9% đang đặt cược vào Donald Trump, 36,1% đặt cho Kamala Harris. Theo chuyên gia người Nga, Polymarket khó có thể cung cấp con số chính xác nhưng cho thấy xu hướng khách quan trong tâm lý cử tri.
“Không ai trong số 2 ứng viên thuyết phục được cử tri về sự vượt trội của họ, có thể đưa ra lời giải thích tại sao họ nên được bầu. Năm 2016 và 2020 tình hình hoàn toàn khác. Ông Trump vào năm 2016 thể hiện mình là một ứng cử viên mang đến sự thay đổi và ông Biden trong năm 2020 cũng vậy. Kết quả nhiều khả năng sẽ là một chiến thắng sít sao, gây ra những mâu thuẫn, căng thẳng trong đời sống chính trị Mỹ sau bầu cử”, ông Vladimir Vasiliev nhận định.
Gánh nặng của hy vọng
Phó Tổng thống Mỹ Kamala Harris đã chính thức giành được đề cử của đảng Dân chủ cho việc tranh cử tổng thống, đối đầu với ứng cử viên của đảng Cộng hòa Donald Trump trong cuộc bầu cử tháng 11 tới.
Bà Kamala Harris vận động bầu cử tại Bắc Carolina (Mỹ), ngày 18/7/2024. Ảnh: AA/TTXVN
Bà Harris, 59 tuổ.i, là ứng cử viên duy nhất trong cuộc bỏ phiếu trực tuyến kéo dài 5 ngày của 4.700 đại biểu đảng Dân chủ. Là người phụ nữ da màu và gốc Á đầu tiên giành được đề cử của một đảng lớn, tại đại hội tới đây của đảng Dân chủ, bà sẽ chính thức được trao lá phiếu đại diện cho đảng trong cuộc đua vào Nhà Trắng.
Kể từ khi Tổng thống Joe Biden quyết định rút khỏi cuộc đua vào Nhà Trắng ngày 21/7, bà Harris đã nhanh chóng củng cố được sự ủng hộ trong đảng Dân chủ và từ các nhà tài trợ lớn, đồng thời khơi dậy một nguồn năng lượng mới trong các nhóm cử tri trẻ. Dù mới bước vào cuộc đua, nhưng bà Harris đang ngày càng chứng tỏ là đối thủ đáng gờm đối với ứng cử viên Trump của đảng Cộng hòa. Êkíp vận động tranh cử cho biết bà vận động được 200 triệu USD riêng trong tuần đầu ứng cử và tổng cộng 310 triệu USD trong hai tuần cuối tháng 7. Đây là con số vượt trội so với số tiề.n mà chiến dịch tranh cử của cựu Tổng thống Trump có được trong toàn bộ tháng 7 là 139 triệu USD.
Kết quả các cuộc thăm dò dư luận mới đây cũng cho thấy bà Harris đã xác lập được vị thế thuận lợi hơn Tổng thống Biden. Gần đây nhất, trong cuộc thăm dò từ ngày 30/7 - 2/8 của CBS News, bà Harris đã vươn lên dẫn trước cựu Tổng thống Trump 1% trên toàn quốc và chia đều phiếu với ứng cử viên đảng Cộng hòa tại các bang "chiến địa". Tuy có sai số 2,1%, kết quả thăm dò trên vẫn thu hút sự chú ý của dư luận, vì Tổng thống Biden chưa bao giờ ngang bằng với ông Trump tại các bang quan trọng trong suốt quá trình tranh cử nhiệm kỳ tổng thống lần thứ hai. Thậm chí, trước khi rút lui, ông còn bị cựu Tổng thống Trump dẫn trước trung bình tới 4% tại 7 bang chiến trường quan trọng nhất.
Đán.h giá về Phó Tổng thống Harris, giới quan sát cho rằng nữ chính khách này đang nắm giữ một số lợi thế rõ ràng khi nằm trong danh sách ứng cử viên chiến thắng vào năm 2020 và là người nhận được hàng triệu phiếu ủng hộ trong cuộc bầu cử sơ bộ năm 2024. Ngoài ra, bà đã vận động tranh cử trong nhiều tháng tại các bang dao động, là gương mặt đại diện cho nỗ lực thúc đẩy quyền phá thai của phụ nữ.
Ngoài những con số ấn tượng kể trên, một dấu hiệu quan trọng phản ánh vị thế của Phó Tổng thống Harris chính là sự lúng túng của đội ngũ truyền thông của cựu Tổng thống Trump. Một số trang báo Mỹ như New York Times, Washington Post, MSNBC News đán.h giá chiến dịch tranh cử của ông Trump hiện vẫn chưa tìm ra chiến lược phù hợp để côn.g kíc.h bà Harris. Điểm yếu của Tổng thống Biden là vấn đề tuổ.i tác nay không thể áp dụng đối với bà Harris, thậm chí có thể trở thành điểm yếu của chính ông Trump trong những tháng còn lại của cuộc đua vào Nhà Trắng. Có 64% số người được hỏi cho biết bà Harris đủ minh mẫn để đảm nhiệm vai trò điều hành đất nước, trong khi con số này với ông Trump là 51%.
Tại thời điểm chỉ còn chưa đầy 100 ngày nữa là đến cuộc tổng tuyển cử, chiến dịch tranh cử của ông Trump phải "xoay trục" để tìm ra một thông điệp mới nhằm lôi kéo sự ủng hộ của cử tri, khi phải đối đầu với một ứng cử viên của đảng Dân chủ trẻ tuổ.i hơn và năng động hơn. Trong khi đó, thông điệp vận động mới của bà Harris, chỉ trích cựu Tổng thống Trump và đội ngũ của ông là những người "kỳ quặc", lại nhận được sự hưởng ứng khá tích cực của dư luận, đặc biệt là trên các nền tảng mạng xã hội. Các trang báo nhận định việc cựu Tổng thống Trump đột ngột yêu cầu thay đổi bên điều phối cuộc tranh luận với bà Harris, từ hãng tin "tương đối trung dung" ABC News sang hãng tin "khá bảo thủ" Fox News, chính là lời "nhận thua" của ông Trump trong cuộc "cọ xát" đầu tiên giữa hai bên.
Tuy nhiên, vẫn còn những trở ngại lớn mà tân ứng cử viên đảng Dân chủ phải vượt qua. Trở ngại lớn đầu tiên là bước vào cuộc đua muộn màng, trong khi ông Trump đã bắt đầu sớm hơn rất nhiều, kể từ năm 2022, nên đã có nhiều tháng để thành lập êkíp vận động tranh cử, hiện đang điều hành chiến dịch được xem là rất hiệu quả. Trái lại, bà Harris chỉ là nhân vật "thế chân", chỉ có chưa đầy 4 tháng để gây dựng hình ảnh ứng cử viên và nỗ lực vận động sự ủng hộ của cử tri. Chưa kể cho dù bà Harris có sự ủng hộ của đảng Dân chủ để ra tranh cử, chắc chắn sự ủng hộ đó chưa thể so với sự hậu thuẫn sâu rộng mà đảng Cộng hoà dành cho ông Trump sau cả một hành trình dài.
Trong bối cảnh như vậy, việc lựa chọn người đồng hành sắp tới sẽ rất quan trọng đối với bà Harris hay bất cứ một ứng cử viên nào khác. Việc lựa chọn người liên danh chắc chắn là cơ hội lý tưởng để bà Harris mở rộng cơ sở cử tri, khi chọn ra người có thể thu hút những cử tri khác ngoài cơ sở cử tri của bà. Mới đây, một số nguồn tin cho biết bà Harris đã thu hẹp danh sách ứng cử viên liên danh xuống còn 2 người là Thống đốc bang Pennsylvania Josh Shapiro và Thống đốc bang Minnesota Tim Walz.
Ngoài ra, các chuyên gia phân tích bầu cử Mỹ và cả một số chiến lược gia của phe bà Harris, đang cảnh báo rằng những kết quả mà một ứng cử viên thu được trong giai đoạn "tuần trăng mật" không phải là chỉ dấu đáng tin cậy cho cục diện bầu cử tổng thống. Bài toán lớn đặt ra đối với Phó Tổng thống Harris trong những tuần tới là làm sao để duy trì quỹ đạo tích cực của chiến dịch tranh cử. Cử tri Mỹ sẽ dần mất đi tâm lý phấn khích nhất thời sau sự xuất hiện của một ứng cử viên tổng thống mới, và sẽ bắt đầu hướng sự chú ý đến những thiếu sót và hạn chế của bà Harris trong các cương vị phó tổng thống và thượng nghị sĩ bang California, nhất là trong chiến dịch tranh cử tổng thống bất thành năm 2020. Đảng Cộng hòa sẽ từng bước lấy lại thế chủ động, với những thông điệp côn.g kíc.h nhắm vào sự nghiệp chính trị và đời sống cá nhân của bà Harris.
Ngoài ra, căng thẳng leo thang tại khu vực Trung Đông và những lựa chọn chính sách của Tổng thống Biden đối với Israel cũng có thể khiến bà Harris bị ảnh hưởng liên đới.
Qatar quyết tâm đạt lệnh ngừng bắ.n tại Gaza trước bầu cử Mỹ Ngày 29/10, Bộ Ngoại giao Qatar tuyên bố nước này sẽ làm việc với chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden "đến phút cuối cùng" trước cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ để đạt được thỏa thuận ngừng bắ.n tại Gaza. Người dân xếp hàng nhận thức ăn cứu trợ từ UNRWA tại thành phố Rafah, Dải Gaza. Ảnh: THX/TTXVN Phát biểu...