Bầu cử Tổng thống Argentina: “Người sói” thất bại

Cuộc bầu cử Tổng thống Argentina hôm 22/10 vừa qua đã cho kết quả hoàn toàn ngược với các chỉ dấu gây ồn ào trước ngày bỏ phiếu: Người dẫn đầu trong tất cả các thăm dò dư luận đã bị đánh bại một cách thuyết phục bởi đối thủ cánh tả mà ông ta từng “coi thường” là không có khả năng cạnh tranh.

“ Người sói” đang bay cao bỗng rớt đài một cách đáng thất vọng.

27 triệu người Argentina đã đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử ngày 22/10 vừa qua để chọn ra vị tổng thống mới của đất nước. Kết quả kiểm đếm hơn 99% phiếu bầu đã khiến tất cả “ngã ngửa” khi người đang gần như nắm chắc phần thắng lại là người chiến bại: Bộ trưởng Tài chính Sergio Massa dẫn đầu với 36,6% phiếu bầu so với 29,9% của “người sói” Javier Milei. Về thứ ba là cựu Bộ trưởng An ninh Patricia Bullrich của đảng United for Change giành được 23,8% phiếu, còn lại là các ứng cử viên khác. Theo luật Argentina, để giành chiến thắng hoàn toàn trong cuộc bầu cử, một ứng cử viên đòi hỏi phải giành hơn 45% số phiếu bầu hoặc chỉ cần hơn 40% nếu dẫn trước đối thủ gần nhất hơn 10 điểm phần trăm. Rất tiếc, cả 2 ứng cử viên dẫn đầu đều không vượt qua tỉ lệ 40% phiếu, do vậy hai ông Massa (51 tuổi) và Milei (53 tuổi) sẽ phải đối đầu nhau ở vòng 2 vào ngày 19/11 tới.

Ông Sergio Massa.

Cánh tả trong khu vực Mỹ Latinh đã bày tỏ sự vui mừng ngay khi nghe tin về kết quả bầu cử ở Argentina. Tổng thống Gustavo Petro của Colombia đã chủ trì lễ ăn mừng sự thất bại bất ngờ của ông Milei. Điều này đã giáng một đòn cay đắng vào các thành viên của phe cực hữu toàn cầu vốn đã nuôi hy vọng chiến thắng của ông Milei sẽ cho phép họ thể hiện sức mạnh mới. Còn Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva của Brazil cũng tán dương một kết quả mà hầu hết các cuộc thăm dò đều không lường trước được. Ông đã viết trong một tin nhắn riêng cho ông Massa: “Thật tuyệt vời, bạn của tôi”. Celso Amorim, Cố vấn chính sách đối ngoại của ông Lula Da Silva, gọi kết quả này là “sự nhẹ nhõm và hy vọng mới”, mặc dù ông cảnh báo rằng “cuộc đấu tranh vẫn chưa kết thúc”. Paulo Pimenta, Bộ trưởng Truyền thông của Brazil, đã viết trên mạng xã hội X: “Nền dân chủ muôn năm!”.

Phát biểu trước hàng trăm người ủng hộ đầy phấn khích tại trụ sở chiến dịch tranh cử của mình, ông Massa cam kết sẽ lãnh đạo một chính phủ đoàn kết dân tộc, sẽ khởi động “một giai đoạn mới trong lịch sử chính trị của

Argentina”. “Hãy biết rằng, với tư cách là tổng thống, tôi sẽ không làm bạn thất vọng”, ông nói, đồng thời hứa hẹn “một đất nước không có bất ổn”. “Argentina là một gia đình lớn và điều họ cần là ai đó làm việc 24/7 để bảo vệ họ”.

Đối với ông Milei, thất bại ở vòng 1 không làm ông thất vọng, mà ngược lại ông tiếp tục nuôi hy vọng “làm nên chuyện” và thực hiện lời hứa “đô la hóa” nền kinh tế Argentina và hủy bỏ việc sử dụng đồng nội tệ của đất nước. Một chủ trương hết sức táo bạo và bị đánh giá là “điên rồ”.

Milei là một nhà kinh tế theo chủ nghĩa tự do, người chỉ bước chân vào thế giới chính trị khi ông được bầu vào quốc hội năm 2021. Rõ ràng ông ta là một người “ngoại đạo” với giới chính trị, nhưng trước ngày bầu cử diễn ra đã liên tục tạo nên một hiện tượng chính trị kỳ lạ, liên tục dẫn đầu trong tất cả các cuộc thăm dò cử tri và thậm chí là đã có thể giành chiến thắng một cách ngoạn mục nếu cuộc bầu cử được tổ chức sớm hơn vài tháng.

Với sự thăng hoa trong các cuộc thăm dò dư luận, ông Milei từng được nhiều người coi là vị tổng thống “không có gì phải bàn cãi”, đặc biệt hấp dẫn đối với những nam thanh niên có hoàn cảnh khó khăn. Ông đã giành được 30% phiếu bầu trong cuộc bầu cử sơ bộ hồi đầu tháng 8 vừa qua, so với 28% dành cho Patricia Bullrich của United for Change và 27% dành cho ứng cử viên Peronist Massa. Sự trỗi dậy của ông Milei không có gì đáng mê hoặc. Là nhà kinh tế học lâu năm của tỷ phú người Argentina Eduardo Eurnekian, ông ta đã trở thành ngôi sao truyền hình cách đây 5 năm với tư cách là một nhà kinh tế học có mái tóc hoang dã và huấn luyện viên tình dục, người đã khoe khoang trên truyền hình về khả năng quan hệ tình dục “dẻo dai” và sở thích quan hệ tình dục kỳ quái của mình.

Ông bị cánh tả và các thành phần xã hội khác, đặc biệt là những con chiên ngoan đạo Thiên Chúa giáo chỉ trích là báng bổ tôn giáo và “đầu óc có vấn đề” khi ông có những lời lẽ xúc phạm nặng nề đối với đức Giáo hoàng Francis (người gốc Argentina). Trong suốt chiến dịch tranh cử của mình, ông Milei đã có nhiều cử chỉ, hành động và tuyên bố chủ trương mang tính chất kỳ quái và được nhiều người gọi với biệt danh “người sói” (một phần do bộ râu quai nón khiến ông trong giống người sói thật), đồng thời ví von với ông Trump hay cựu Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro.

Kết quả bầu cử ngày 22/10 khiến Argentina sẽ phải đối mặt thêm gần một tháng bất ổn sâu sắc, hỗn loạn kinh tế và tin giả trước cuộc đọ sức giữa hai ông Massa và Milei. Chiến thắng của ông Massa ở vòng 2 không được đảm bảo vì nhiều cử tri cánh hữu của ứng cử viên Bullrich có thể sẽ chuyển sang bỏ phiếu cho ông Milei. Trong phát biểu chấp nhận thất bại vào tối 22/10, bà Bullrich đã gợi ý rằng bà sẽ “ủng hộ” ông Milei, thề sẽ không bao giờ trở thành “đồng minh” với những người theo chủ nghĩa dân túy Peronist mà bà cáo buộc là đã làm nghèo Argentina.

Phe cực hữu trong khu vực cũng đang “phản công” mạnh mẽ sau đòn thất bại của ông Milei. Nghị sĩ Eduardo Bolsonaro, con trai của cựu Tổng thống Brazil Jair Bolsonaro, đã bay tới Buenos Aires, thủ đô Argentina, với hy vọng ăn mừng “chiến thắng của phe cực hữu”, theo cách tương tự như cuộc bầu cử năm 2018 của cha mình ở Brazil. Thế nhưng, do ông Milei thất bại, Eduardo cũng nổi cáu và tuyên bố vòng 2 sẽ chứng kiến một “Milei trở lại ngoạn mục” để “đánh bại phe cánh tả” của ông Massa.