Bất ổn bùng phát dọc dự án “Vành đai con đường” của Trung Quốc ở Pakistan

Các vụ biểu tình phản đối của dân địa phương, các vụ đánh bom nhằm vào người Trung Quốc đặt ra thách thức cho Bắc Kinh khi họ đổ số tiền lớn vào Pakistan trong sáng kiến “Một vành đai, một con đường”.

Vụ biểu tình ở Gwadar trong tuần này (Ảnh: The Balochistan Post).

Guardian đưa tin, các cuộc biểu tình thời gian qua đã bùng nổ ở thành phố cảng Gwadar ở Pakistan. Đây là một phần trong làn sóng phản đối sáng kiến “Một vành đai, một con đường” của Bắc Kinh tại Pakistan.

Tuần này, người biểu tình bao gồm ngư dân và các công nhân địa phương đã chặn các tuyến đường ở Gwadar, tỉnh Balochistan. Họ đốt lốp xe ô tô, hô khẩu hiệu và gần như làm tê liệt thành phố để yêu cầu được cung cấp điện và nước và ngăn tàu Trung Quốc đánh bắt trái phép ở vùng biển gần đó rồi mang hải sản về Trung Quốc. Hai người bị thương khi chính quyền địa phương giải tán đám đông.

Ngày 20/6, một vụ đánh bom tự sát nhằm vào công dân Trung Quốc trên tuyến đường tới cảng Gwadar đã làm 2 trẻ em thiệt mạng. “Kẻ đánh bom liều chết đã lao vào chiếc xe cuối cùng trong đoàn xe”, một quan cấp cao Pakistan cho biết và xác nhận một kỹ sư Trung Quốc bị thương.

Nhóm phiến quân Quân đội giải phóng Balochistan (BLA) đã lên tiếng nhận trách nhiệm trong vụ việc. BLA cùng các nhóm phiến quân khác trong khu vực cáo buộc Trung Quốc tận dụng khai thác tài nguyên của Balochistan. BLA nhiều lần thực hiện các vụ tấn công nhằm vào công dân Trung Quốc hay cơ sở ngoại giao của Bắc Kinh ở Karachi.

Các cuộc biểu tình diễn ra trong tuần qua là một phần trong làn sóng phản đối sự hiện diện của Trung Quốc ở Gwadar, nơi cảng biển ở đây là một phần không thể thiếu của dự án Hành lang Kinh tế Trung Quốc – Pakistan (CPEC), trong đó Trung Quốc đã đầu tư hàng tỷ USD vào các dự án cơ sở hạ tầng ở Pakistan.

Theo dự án này, Pakistan đã đồng ý cho một tập đoàn Trung Quốc thuê cảng Gwadar trong 40 năm. Đây là một phần trong sáng kiến “Một vành đai, một con đường” đầy tham vọng của Bắc Kinh nhằm mở ra một tuyến đường giao thương từ châu Á sang châu Âu.

Chính phủ Pakistan chấp nhận khoản đầu tư của Trung Quốc với hy vọng nó sẽ giúp thúc đẩy nền kinh tế đất nước. Nhưng Balochistan vốn là khu vực bất ổn và sự hiện diện của Trung Quốc ở Gwadar dường như “đổ thêm dầu vào lửa” và dẫn tới tâm lý chống Trung Quốc mạnh mẽ tại đây.

Hiện trường vụ nổ bom xe ở khách sạn tại thành phố Quetta, Pakistan ngày 21/4, do nhóm Taliban thực hiện (Ảnh: Getty).

Các nhóm phiến quân ở Balochistan, trong đó có BLA, đã thực hiện hàng loạt vụ tấn công nhằm vào các dự án thuộc CPEC. Có những dấu hiệu cho thấy, sự phản đối “Một vành đai, một con đường” dường như lan rộng ra khắp Pakistan. Tháng trước, 9 công nhân Trung Quốc thiệt mạng khi một chiếc xe đầy chất nổ đâm vào đoàn xe chở công nhân xây dựng đập Dasu ở tỉnh Khyber Pakhtunkhwa, một dự án thuộc CPEC.

Đại sứ Trung Quốc ở Pakistan Nong Rong cũng từng là mục tiêu trong một vụ tấn công khủng bố vào khách sạn ông đang cư trú ở Balochistan hồi tháng 4. Nhà ngoại giao này bình an vô sự. Nhóm Taliban ở Pakistan đã lên tiếng nhận trách nhiệm về vụ việc.

Trung Quốc không liên quan tới việc thiếu điện và thiếu nước ở Gwadar. Balochistan là khu vực kém phát triển nhất tại Pakistan và Gwadar không được kết nối vào mạng lưới điện quốc gia. Thành phố này phải phụ thuộc vào nguồn cung từ láng giềng Iran. Nước cũng trở nên hiếm dần khi một hồ chứa bị cạn.

Người dân cho hay, họ đã được hứa hẹn rằng khoản đầu tư của Trung Quốc sẽ được dùng để phát triển khu vực này, bao gồm việc xây một nhà máy nhiệt điện để cung cấp năng lượng cho khu vực. Tuy nhiên, nhiều năm trôi qua kể từ khi Trung Quốc thuê cảng Gwadar, các lời hứa và dự án vẫn chưa thành hiện thực. Dân địa phương cho rằng, sự hiện diện của Trung Quốc đang làm ảnh hưởng tới đời sống của họ và gây ra tình trạng thiếu thực phẩm vì các tàu cá Trung Quốc bị cáo buộc đánh bắt trái phép ở khu vực xung quanh cảng Gwadar.

Tháng trước, Pakistan đã bắt giữ 5 tàu đánh cá Trung Quốc vì tình nghi đánh bắt trái phép cách cảng Gwadar không xa. Khudadad Waju, chủ tịch của Liên minh Ngư dân Gwadar, cho biết họ đã cử một nhóm ngư dân địa phương đến kiểm tra con cá bắt được và họ xác nhận rằng “con cá được đánh bắt gần Gwadar”.

Tuy nhiên, các nhà chức trách Trung Quốc bác bỏ thông tin cho rằng các tàu đánh cá Trung Quốc bị bắt giữ đang đánh bắt trái phép và tuyên bố rằng các tàu này chỉ đang trú để tránh bão.

Mir Sher Baz Khetran, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Islamabad, cho rằng những cuộc biểu tình như vậy có thể gây ảnh hưởng tới sự hiện diện của Trung Quốc ở Pakistan. “Nếu không có các dự án phát triển (ở địa phương) trong khuôn khổ CPEC, nó sẽ củng cố các cáo buộc của các nhóm phiến quân về việc Trung Quốc tận dụng khai thác các nguồn tài nguyên của Balochistan”, ông nói.