Bật mí về món “Kim Chi” đặc sản xứ Nghệ ngon, độc, lạ

Ai về ăn nhút Thanh Chương – Dừng chân xứ Nghệ yêu thương đậm đà! Hẳn rằng mỗi người trong chúng ta ai cũng có một mảnh đất để yêu,để nhớ và để trở về sau những bon chen mệt mỏi ngoài kia cuộc sống, mảnh đất đấy có tên gọi là Quê Hương.

Tôi cũng có 1 quê hương để thương để nhớ như thế,nhưng điều khiến tôi nhớ nhung nhất đó chính là bữa cơm gia đình. Nó khơi gợi tôi biết bao nhiêu miền kí ức, khói lam chiều dưới ánh hoàng hôn mờ nhạt bên mâm cơm giản dị nơi mảnh đất xứ nghệ ân tình. Mâm cơm ấm cúng ấy sẽ không thể nào thiếu đi 1 đĩa nhút – món ăn mà hồi nhỏ bọn trẻ chúng tôi vẫn gọi đùa là “Kim Chi” xứ Nghệ.

Đĩa nhút nộm

Nhút Thanh Chương- đặc sản xứ Nghệ

Đi dọc các vùng đất của Nghệ An đâu đâu cũng có những món ăn đặc trưng không lẫn với các vùng khác. Đó là cháo lươn vinh, là mực nhảy Cửa Lò, bánh khô Đô Lương, bánh mướt Diễn Châu, tương Nam Đàn….Và khi dừng chân ở mảnh đất cằn cỗi Thanh Chương, nơi khi nhắc đến người ta sẽ chỉ nghĩ đến nắng và gió, những con người chân chất mộc mạc nơi đây đã làm ra món đặc sản có một không hai – nhút. Món ăn dân dã này đã trở thành “thương hiệu” mà bất cứ du khách nào đến đây cũng muốn được một lần thưởng thức.

Nhút được xem như món ăn “nhà nghèo” nhưng hương vị không thể chê vào đâu được. Nếu như trong mâm cơm truyền thống của người miền Bắc thường có thêm những đĩa dưa muối, cà muối,bắp cải muối còn ở miền Nam thường thấy là củ kiệu muối chua. Thì đến với miền quê xứ Nghệ lắm nắng , bạn sẽ được trải nghiệm món “Kim Chi” đặc sản đó chính là nhút. Đối với người dân ở đây nhút được coi là một món ăn thiết yếu, là thứ phụ gia cho mỗi bữa cơm thêm đậm đà, là món ăn cực đưa cơm ngày hè và làm ấm bụng những ngày đông giá.

Nhút – món ăn với nguyên liệu và cách làm đơn giản như chính tên gọi của nó và quan trọng là ăn rất ngon

Lần đầu tiên nghe tên món ăn này, tôi chắc rằng các bạn sẽ có rất nhiều băn khoăn: “Nhút là cái gì?”,”nhút được làm như thế nào?”, “hương vị nó ra làm sao?”….

Vâng, nhút đơn giản chỉ là một món ăn kèm với cơm rất dân dã của người dân xứ Nghệ, nó được chế biến được đơn giản từ các nguyên liệu có trong vườn nhà của người dân đó là những quả mít non hay xơ của mít bở chín.

Chế biến nhút

sơ chế mít

Đối với quả mít non người ta sẽ gọt bỏ vỏ gai, rửa hết nhựa rồi băm hoặc thái sợi nhỏ, trộn đều mít đã thái với muối hạt cho đến khi mít ngấm muối hạt mềm ra và hết dính nhựa. Băm thêm chút tỏi và ớt rồi bỏ vào vại sành đóng nắp chặt lại. Sau tầm 1 tuần nhút có thể mang ra ăn, nó có vị chua chua, mặn mặn, cay cay và có mùi thơm rất đặc trưng.

Nhút muối chua

Chế biến xơ mít

Xơ mít – hay còn gọi vui là “thịt gà xé”

Đối với xơ mít, quả mít chín sau khi đã ăn hết múi, thay vì vất đi người ta tận dụng dùng một chiếc muỗng sắt để lấy xơ, bóp với muối hạt cho đến khi cảm thấy muối thấm,băm thêm chút tỏi ớt rồi nén chặt trong vại, chum như muối dưa cà. Thời gian muối cũng độ trong 1 tuần là có thể lấy ra dùng. Vị của xơ cũng không khác nhút ,cũng đều có vị chua chua ,cay cay,tê tê đầu lưỡi.

Các món ngon được chế biến từ Nhút

Trong bữa cơm hàng ngày, một bát cơm thêm đĩa nhút và chén nước mắm tỏi ớt là đã quá đủ cho một ngày dài. Cầu kì hơn một tí nhút còn được chế biến thành món canh hoặc xào.

Vào những ngày nắng hè oi bức, nhút đem nấu canh cá chua thêm ít lá tía tô hoặc lá lốt là đã đủ hạ nhiệt mùa hè hoặc đơn giản hơn là 1 ít lạc đâm nhỏ thêm chút nhút cho vào nấu, canh lạc ăn bùi bùi chua chua rất lạ miệng lại có tác dụng thanh nhiệt rất tốt cho cơ thể. Hay mấy anh mấy bác muốn nhắm cùng chút rượu thì chế biến món nộm tai heo với nhút thì quá là tuyệt vời luôn.

Bước vào mùa đông gió rét, nhút đem xào thịt ba chỉ thêm ít ớt, đường nêm sao cho vừa tới ăn với cơm nóng rất ngon, vị chua chua của nhút, ngọt của đường, cay cay của ớt, sợi nhút sánh lên quyện lấy mỡ của thịt ăn rất ngậy và giòn. Trong mùa này, người ta chuộng món mít xào,một ít dầu lạc thêm tí hành xào cùng nhút rắc chút tiêu, nhút ăn giòn giòn, mặn của muối, cay xè của ớt, và dậy mùi thơm của tiêu và mỡ hành “quyện” một vị ngon rất đặc biệt.

Mâm cơm đậm vị quê hương

Không đơn thuần chỉ là một món muối chua thông thường mà nhút còn có thể chế biến thành nhiều hương vị hấp dẫn. Tùy mùa mà người xứ Nghệ kết hợp nguyên liệu để nấu cùng nhút. Và tôi chắc rằng trong mâm cơm hàng ngày của người dân nơi đây dù có bao nhiêu đồ ngon mĩ miều đi nữa thì cũng sẽ không thể thiếu một đĩa nhút ăn kèm bởi thiếu nhút cũng giống như thiếu vị cho bữa cơm tròn đầy.

Còn nhớ, tôi đã đọc ở đâu đó câu chuyện về một anh chàng xứ Nghệ xa quê định cư ở nước ngoài, thay vì suốt ngày đăng hình vợ con trên mạng xã hội, thì facebook anh chỉ toàn ảnh về quê,đi làm và nhiều nhất là ảnh chụp mẹ cùng những bữa cơm nhà. Anh nói rằng: ” Đi một vòng gần hết nửa đời người,ngon nhất thế gian vẫn luôn là cơm cà, nhút mít “. Bây giờ lớn lên xa nhà tôi mới ngẫm ra những điều anh ấy nói. Tại sao hồi bé tôi lại có thể mê món nhút mẹ muối đến vậy, vì ngày ấy làm gì có kẹo bánh ăn vặt đủ loại như bây giờ. Và điều ý nghĩa hơn tôi yêu món ăn đấy vì nó chứa đựng cả mồ hôi, tấm lòng ông bà, cha mẹ, là món quà ngọt ngào nhất mà mảnh đất nơi đây đã trao tặng cho chúng tôi.