Bất động sản cho thuê ‘lao đao’
Dịch COVID-19 diễn biến ngày càng phức tạp, khiến thị tường bất động sản (BĐS) cho thuê lầm vào khủng hoảng mà chưa có hồi kết.
Chủ mặt bằng cho thuê phải giãn nợ, giảm giá 20-30%, thậm chí 50%, nhưng vẫn không có khách.
Giá thuê “lao dốc” vẫn không có khách
Chị Nguyễn Thanh Vân (ở quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) có cửa hàng cho thuê trên phố Hàng Ngang cho biết, từ đầu năm nay, khách thuê đã trả cửa hàng và nhà chị chăng biển cho thuê, nhưng đến nay vẫn không có ai thuê. Trước đó, cửa hàng 16 m2 của chị Thanh Vân cho thuê với giá 18 triệu đồng/tháng, mặc dù đăng báo hạ giá chỉ còn 12 triệu đồng/tháng, thậm chí, nếu khách hàng đồng ý thuê lâu dài, chị sẵn sàng rút xuống còn 9 triệu đồng, nhưng vẫn chưa nhận được liên hệ nào.
Tuyến phố kinh doanh sầm uất Hàng Đào (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) “đóng băng” do dịch COVID-19.
Dọc các tuyến phố kinh doanh sầm uất của Hà Nội như Chùa Bộc, Thái Hà, Nguyễn Lương Bằng (quận Đống Đa), Hàng Ngang, Hàng Đào (quận Hoàn Kiếm), Đội Cấn, Ngọc Hà (quận Ba Đình), Lò Đúc, Trần Nhân Tông (quận Hai Bà Trưng)… trước đây mặt bằng kinh doanh quý hơn vàng. Chỉ cần, chủ cửa hàng có cầu, cung “đắt như tôm tươi” và luôn kín lịch xếp hàng thuê. Song, hiện nay, băng rôn, áp phích cho thuê nhà, kèm theo nhiều ưu đãi chăng đỏ rực các tuyến phố này.
Theo nghiên cứu thị trường của Kênh thông tin số 1 về BĐS Việt Nam batdongsan.com.vn, 8 tháng đầu năm, giá BĐS cho thuê “lao dốc” không phanh, nhưng vẫn ế ẩm, với các sản phẩm mặt bằng nhà phố, căn hộ dịch vụ, văn phòng… Đặc biệt, bắt đầu từ tháng 5, khi làn sóng COVID-19 lần thứ 4 bùng phát tại Việt Nam, nhiều thành phố lớn như TP Hồ Chí Minh, Hà Nội, Đà Nẵng… buộc phải thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 15 và 16, khiến thị trường bán lẻ gặp khó khăn, kéo theo BĐS cho thuê chịu sự đìu hiu, vì khách thuê không thể trụ vững.
Tại Hà Nội giá thuê trung bình tại các trung tâm thương mại giảm mạnh trong giai đoạn diễn ra dịch bệnh. Trong khu vực trung tâm hành chính, giá thuê được ghi nhận giảm 10%, từ gần 2,5 triệu đồng /m2/tháng xuống còn 2,25 triệu đồng/m2/tháng; tỷ lệ trống trung bình khoảng 11%. Phân khúc nhà phố cho thuê, do tiềm lực của khách thuê không mạnh như khách thuê tại khu trung tâm thương mại, nên mức giá thuê giảm sâu, bình quân tới 40-50% so với giá trước khi diễn ra dịch bệnh.
Video đang HOT
Phân khúc căn hộ dịch vụ cho thuê cũng liên tục ghi nhận giá chào thuê trung bình giảm. Giá chào thuê trung bình ở phân khúc hạng A giảm từ 138.000-184.000 đồng/m2/tháng và 69.000-115.000 đồng/m2/tháng đối với phân khúc hạng B. Tỷ lệ lấp đầy quý II/2021 trung bình giảm từ 15-25% so với quý I, sang quý III còn “thê thảm” hơn. Trước thực tế này, các chủ đầu tư trung tâm thương mại, chủ mặt bằng, nhà trọ… đã chủ động thực hiện các biện pháp hỗ trợ khách thuê như: Giảm tiền thuê nhà, miễn hóa đơn điện, nước… nhằm kéo dài nhu cầu thuê đến khi dịch được kiểm soát, hồi phục. Tuy nhiên, diễn biến dịch đến thời điểm này vẫn chưa có hồi kết.
Nhận định về khó khăn chưa từng có của BĐS cho thuê hiện nay, bà Hoàng Nguyệt Minh, Giám đốc Bộ phận Cho thuê Thương mại Savills Hà Nội cho biết: Ở thời điểm trước dịch, yếu tố vị trí thuận tiện và trung tâm giúp các chủ cửa hàng mặt phố dễ dàng hút khách, nên lượng cung cầu ổn định. Song, trong giai đoạn dịch COVID-19 tiếp diễn, các đợt giãn cách xã hội kéo dài đã thúc đẩy quá trình tham gia vào thương mại điện tử của nhiều khách hàng đi thuê mặt bằng, nên nhu cầu thuê mặt bằng giảm là tất yếu.
Khó hồi phục nhanh
Thị trường BĐS cho thuê sẽ tiếp tục chịu ảnh hưởng kéo dài đến cuối năm bởi những tác động của dịch bệnh. Hiện nay, các địa phương trong cả nước, nhất là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đều đang căng sức phòng chống dịch, việc phong tỏa và siết chặt quy định hạn chế di chuyển, khiến thị trường cầu khó gặp cung, vì khách hàng đang thường trực nỗi lo về tài chính, khó ưu tiên dòng tiền đầu tư vào thuê BĐS kinh doanh.
Thị trường BĐS cho thuê đang thừa cung thiếu cầu.
Dịch bệnh kéo dài đã khiến nhiều ngành nghề kinh tế, từ tiểu thương đến các doanh nghiệp lớn kinh doanh các mặt hàng như: Thời trang, dịch vụ ăn uống, cắt tóc, gội đầu, rửa xe, buôn bán vật liệu xây dựng, vận tải… bị tạm dừng hoạt động vì giãn cách xã hội, dẫn tới gia tăng số lượng người lao động trong các ngành nghề này thất nghiệp, phải trả mặt bằng thuê, rời thành phố về quê tạm lánh dịch. Và hệ quả là phân khúc BĐS cho thuê dư thừa nguồn cung, đó chính là nguyên nhân của tình trạng giá nhà cho thuê giảm thê thảm thời gian qua.
Chưa hết, trong bối cảnh dịch bệnh, các kênh mua sắm trực tuyến trên không gian mạng, sàn thương mại tập trung như Shopee, Lazada, Tiki, Sendo, hệ thống chuỗi siêu thị… và thanh toán điện tử ngày càng phát triển, đang khiến khách hàng ngày càng có nhiều sự lựa chọn mua sắm thuận tiện. Điều này sẽ mang đến sự cạnh tranh không nhỏ đối với kênh mua sắm truyền thống bắt nguồn từ các mặt bằng thuê.
Về vấn đề này, ông Bùi Xuân Dũng, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường BĐS ( Bộ Xây dựng) thừa nhận, nhu cầu thuê, giá thuê mặt bằng, văn phòng và công suất cho thuê trên thị trường ghi nhận quý II giảm so với quý I và quý III vẫn tiếp tục giảm sâu. Nhất là mặt bằng cho thuê giảm cả về giá, tổng lượng thuê bình quân.
Trước thực tế trên, các chuyên gia đưa ra dự báo, thị trường BĐS nói chung sẽ còn đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt phân khúc cho thuê tiếp tục thiếu thanh khoản cho đến khi chiến dịch phổ cập vaccine được hoàn thành và dịch COVID-19 được kiểm soát, bị đẩy lùi. Theo ông Trần Hiếu, Phó Tổng giám đốc kinh doanh Công ty Cung cấp giải pháp dịch vụ BĐS (DKRA Việt Nam), trước mắt thị trường BĐS cho thuê vẫn trầm lắng, nếu thời điểm đầu quý IV, các địa phương kiểm soát được dịch COVID-19 thông qua tiến độ tiêm vaccine, BĐS cho thuê có thể xuất hiện những “gam màu sáng”. Ngược lại, thị trường sẽ vẫn trầm lắng và phải chờ đến sau kỳ nghỉ Tết 2022 mới bắt đầu tái khởi động trở lại.
Gỡ 'rào cản' kinh doanh bất động sản để phát triển thị trường
Theo các chuyên gia bất động sản (BĐS), Nghị định 76/2015/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Kinh doanh BĐS 2014 xuất hiện những vướng mắc, tồn tại không còn phù hợp thực tiễn, vì chưa cân bằng lợi ích của các chủ thể tham gia.
Vì vậy, cần được các bộ, ngành, địa phương góp ý sửa đổi, bổ sung các điều kiện mới, đảm bảo bắt kịp sự phát triển của thị trường.
Nhiều bất cập nảy sinh
Theo Hiệp hội BĐS Việt Nam (VNRea), hoạt động đầu tư kinh doanh các dự án nhà ở thương mại có nhiều yếu tố đặc thù, để phát triển ổn định thị trường, hài hòa lợi ích Nhà nước - Chủ đầu tư - Khách hàng cần có cơ chế, chính sách pháp luật phù hợp với thực tiễn phát triển từng giai đoạn.
Hiện nay, các dự án nhà ở thương mại được thực hiện qua nhiều giai đoạn từ chuẩn bị đầu tư, bồi thường, quỹ đất, giải phóng mặt bằng, thẩm định dự án, xin cấp phép xây dựng, thi công xây dựng, thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước, nộp tiền sử dụng đất và bán sản phẩm. Quy trình này thường mất khoảng 5 năm, thậm chí 10 năm, nhưng chủ đầu tư không được quyền tự do chuyển nhượng dự án theo nhu cầu kinh doanh. Vì Luật Đất đai và Luật Kinh doanh BĐS quy định chủ đầu tư chỉ được chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án sau khi đã có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ). Điều này, đã làm hạn chế quyền tự chủ kinh doanh của doanh nghiệp và không tạo được nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.
Nhiều dự án BĐS do vướng các điều kiện về kinh doanh BĐS phải dừng thi công để rà soát thủ tục.
Bên cạnh đó, do quy định trong Luật Kinh doanh BĐS chỉ được tính các khoản chi phí hợp pháp, hợp lệ, hợp lý được Luật Thuế công nhận, nên giá thành (danh nghĩa) sản phẩm nhà ở thấp hơn nhiều so với chi phí thực tế mà chủ đầu tư bỏ ra, trong đó, có cả các "chi phí không tên" và do không được công nhận là chi phí, nên bị coi là "lợi nhuận" phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp trên các chi phí không được tính này. Cuối cùng, tất cả chi phí của chủ đầu tư đều tính vào giá bán, mà người mua nhà phải chịu.
Mặt khác, hoạt động môi giới BĐS đối với các dự án BĐS là cần thiết, kết nối cung cầu, góp phần làm thị trường BĐS minh bạch và chuyên nghiệp. Nhưng hiện nay, phần lớn các nhà môi giới, sàn giao dịch ở nước ta chưa chuyên nghiệp, chưa được đào tạo đầy đủ và thiếu cơ chế quản lý, nên đã xảy ra nhiều bất cập, nhất là tình trạng "cò đất, cò nhà" gây thiệt hại cho người mua, gây ra tăng giảm thất thường thị trường.
Ngoài ra, đáng quan ngại nhất là hiện có quá nhiều văn bản pháp luật liên quan đến điều chỉnh thị trường BĐS, nhưng khi thực thi rườm rà, chồng chéo, làm nản lòng nhà đầu tư, nhất là nhà đầu tư nước ngoài. Mặc dù các văn bản dưới Luật Kinh doanh BĐS đã khắc phục dần, vẫn còn một số quy định pháp luật chưa đảm bảo thống nhất, hệ thống, đồng bộ và liên thông...
Những bất cập trên đã và đang khiến cho hàng trăm dự án trong 3-4 năm trở lại đây tại Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và các đô thị lớn bị "ách tắc" thủ tục đầu tư xây dựng, dừng triển khai để rà soát, kiểm tra pháp lý, kéo theo nguồn cung dự án và sản phẩm nhà ở bị sụt giảm trên thị trường.
Mới đây, Bộ Xây dựng đã rà soát các quy định, tổng kết, đánh giá tình hình triển khai thực hiện Nghị định số 76 để nhận diện các vướng mắc và tìm giải pháp tháo gỡ. Tổng hợp ý kiến của các bộ, ngành, địa phương về tình hình thi hành Nghị định này, Bộ Xây dựng nhận thấy cần thiết phải xây dựng dự thảo Nghị định quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Kinh doanh BĐS thay thế Nghị định số 76, trình Chính phủ ban hành, nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong hệ thống pháp luật và tháo gỡ những rào cản về môi trường kinh doanh BĐS cho phù hợp với thực tiễn.
Cần sửa đổi, bổ sung
Theo ông Hà Quang Hưng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường BĐS (Bộ Xây dựng), đối với một số quy định trong Luật Kinh doanh BĐS chưa phù hợp với các quy định mới và các luật liên quan mới có hiệu lực cần phải rà soát để bãi bỏ, sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật hiện hành.
Đơn cử, cần bỏ quy định "phải có vốn pháp định không được thấp hơn 20 tỷ đồng" và "căn cứ xác định mức vốn pháp định của doanh nghiệp kinh doanh BĐS" trong điều kiện của tổ chức, cá nhân kinh doanh BĐS để bảo đảm sự thống nhất, đồng bộ giữa Luật Kinh doanh BĐS với Luật Đầu tư. Hay cần sửa đổi, bổ sung quy định về thủ tục chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án BĐS cho phù hợp với Luật Đầu tư 2020 và Nghị định số 31/2021/NĐ-CP ngày 26/3/2021 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư; đồng thời, bổ sung quy định việc chuyển nhượng toàn bộ hoặc một phần dự án BĐS áp dụng trong Luật Kinh doanh BĐS.
Thêm vào đó, Nghị định mới hướng dẫn cần làm rõ hơn quy định về giao dịch BĐS "quy mô nhỏ", "không thường xuyên" để linh hoạt áp dụng trong thực tế; đồng thời, sửa đổi, bổ sung và gộp quy định về điều kiện chuyển nhượng hợp đồng mua bán, thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai và điều kiện chuyển nhượng hợp đồng thuê mua nhà, công trình xây dựng có sẵn trong 1 quy định về điều kiện chuyển nhượng hợp đồng.
Còn theo các chuyên gia BĐS, dự thảo Nghị định mới không sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế các quy định, vấn đề thuộc quy định của Luật Kinh doanh BĐS 2014. Các nội dung sửa đổi, bổ sung, thay thế phải đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ với các quy định pháp luật hiện hành, đặc biệt là các luật vừa được Quốc hội thông qua như: Luật Đầu tư (sửa đổi) 2020, Luật Xây dựng (sửa đổi) 2020, Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) 2020... và phù hợp với các nội dung quy định trong các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn các luật này.
Thiếu hụt nguồn cung dự án nhà ở thương mại Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, số lượng dự án nhà ở thương mại trong cả nước được cấp phép trong quý II/2021 chỉ có 69 dự án mới, với 27.462 căn được cấp phép, chỉ bằng 73% so với quý I và bằng 21% so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó, có 37 dự án ở miền Bắc, 9 dự...