Bắt đầu từ xây dựng chính sách
Những khảo sát mới nhất về vùng dân tộc thiểu số (DTTS) chỉ rõ, phụ nữ và t.rẻ e.m gái thường là những đối tượng thiệt thòi hơn về khả năng tiếp cận các cơ hội, các nguồn lực, do các chuẩn mực xã hội áp đặt vị trí thấp kém hơn cho họ, giới hạn họ ở các hoạt động sinh con và sản xuất hộ gia đình.
Sự đan xen của nhiều hình thức phân biệt đối xử trên cơ sở giới tính và dân tộc có ảnh hưởng phổ biến nhất. Xu thế phát triển của xã hội hiện đại đã và đang đặt ra yêu cầu nâng cao vị thế của người phụ nữ DTTS để họ không bị bỏ lại phía sau, xa hơn nữa là có thể phát huy hết khả năng sáng tạo của mình.
Hội Phụ nữ tỉnh Đắk Lắk phối hợp với một số cơ quan tổ chức dạy nghề may cho phụ nữ xã biên giới Ia Lốp, huyện Ea Súp nhằm tạo sinh kế bền vững. Ảnh: Phạm Đức
Hạn chế trong tiếp cận cơ hội phát triển
Khảo sát quốc gia về kinh tế – xã hội vùng DTTS cho thấy bất bình đẳng trong các nhóm DTTS và giữa các nhóm DTTS với dân tộc Kinh còn lớn và tồn tại dai dẳng. Vùng DTTS đang gặp phải những vấn đề giới nghiêm trọng hơn so với các vấn đề giới nói chung ở Việt Nam, đặc biệt trong các lĩnh vực giáo dục và đào tạo, việc làm và thu nhập, chăm sóc sức khỏe và sức khỏe sinh sản. Tình trạng tảo hôn và bạo lực gia đình tại vùng DTTS vẫn còn diễn biến phức tạp.
Đặc biệt, phụ nữ DTTS còn nhiều hạn chế trong tiếp cận và thụ hưởng chính sách. Hiện, tỷ lệ phụ nữ DTTS làm công việc chuyên môn kỹ thuật rất thấp, chỉ khoảng 6%, bằng 1/3 so với dân tộc Kinh. Khoảng cách giới vẫn tồn tại ở hầu hết tất cả các lĩnh vực. Theo Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, nhiều phụ nữ DTTS vẫn chưa được tiếp cận đầy đủ các cơ hội phát triển, đồng nghĩa với việc họ vẫn bị tụt hậu trong các ưu tiên phát triển. Cụ thể: Có tới 26,56% phụ nữ DTTS không biết đọc, biết viết; 33% n.ữ s.inh DTTS đi học phổ thông trung học đúng độ t.uổi; 7,2% lao động nữ DTTS được đào tạo chuyên môn kỹ thuật; khoảng 26% phụ nữ DTTS đứng tên sở hữu đất đai và tài sản (phụ nữ Kinh là 56%); có 12 dân tộc tỷ lệ tảo hôn từ 30 đến 40%. Tỷ lệ phụ nữ DTTS tham gia chính quyền ở 4 cấp trong tổ chức Đảng, Quốc hội, HĐND, chính quyền khá thấp. Đây cũng là một trong những nguyên nhân chính gây nên tình trạng bất bình đẳng giới (BĐG) nói chung và bất bình đẳng ở phụ nữ DTTS nói riêng.
Theo đồng chí Nguyễn Thị Thu Hà, Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, khoảng cách đối với phụ nữ DTTS sẽ ngày càng lớn khi xã hội Việt Nam đang trên đà phát triển nhanh, mạnh, trong khi nhóm phụ nữ DTTS đang bị ngăn cản bởi rất nhiều rào cản đã ăn sâu, bám rễ trong sự bất bình đẳng về cơ hội phát triển. Sự tụt hậu của phụ nữ DTTS trong mục tiêu đáp ứng các chỉ tiêu MDGs (mục tiêu Thiên niên kỷ) cho thấy, còn rất nhiều vấn đề cần đặt ra. “Nghèo về kinh tế, ít các cơ hội tiếp cận với các dịch vụ xã hội là những rào cản cơ bản dẫn tới phụ nữ DTTS đang bị bỏ lại phía sau trong quá trình phát triển” – đồng chí Nguyễn Thị Thu Hà khẳng định.
Video đang HOT
Phải thay đổi hệ thống chính sách
Tìm hiểu các yếu tố khiến cho phụ nữ DTTS bị hạn chế trong tiếp cận các cơ hội phát triển, có thể thấy rằng, một phần đến từ việc xây dựng và thực hiện chính sách dân tộc. Theo Tiến sĩ Nguyễn Thị Mai Hoa, Ủy ban Văn hóa giáo dục thanh thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội: “Từ khi đổi mới (1986) đến nay, với 118 văn bản chính sách hiện còn hiệu lực, cho thấy Nhà nước ta đã ban hành không ít chính sách hỗ trợ phát triển vùng DTTS. Tuy nhiên, các chính sách hỗ trợ được ban hành ở nhiều văn bản với các cấp độ khác nhau. Nhiều chính sách còn mang tính ngắn hạn, thiếu tính chiến lược”.
Đầu tư cho giáo dục là một trong những giải pháp hiệu quả mang lại cơ hội phát triển cho t.rẻ e.m gái và phụ nữ DTTS. Ảnh: Bích Nguyên
Điều đáng lưu tâm là trong số 118 chương trình, chính sách đang có hiệu lực triển khai thực hiện ở vùng DTTS, chỉ có 4 chính sách liên quan tới BĐG, gồm 2 chính sách trực tiếp cho phụ nữ DTTS. Kết quả này cho thấy còn nhiều bất cập trong chính sách thúc đẩy BĐG vùng DTTS. Cụ thể là, hệ thống chính sách liên quan tới BĐG và chính sách đối với đồng bào DTTS hầu như chưa được xây dựng theo quan điểm lồng ghép yếu tố giới và đặc thù DTTS; dẫn tới tình trạng chính sách BĐG thì không tính đến đặc thù cho đối tượng là phụ nữ DTTS, còn chính sách cho vùng DTTS lại không tính đến yếu tố giới.
Vì vậy, phụ nữ DTTS dường như vẫn nằm ở điểm khuất của góc khuất, ít cơ hội tiếp cận chính sách nói chung, ngoài 2 chính sách trực tiếp là Quy định chính sách hỗ trợ cho phụ nữ thuộc hộ nghèo là người DTTS khi sinh con đúng chính sách dân số và Đề án Hỗ trợ hoạt động BĐG vùng DTTS. Và ngay cả khi thực hiện các mục tiêu BĐG, nếu không có giải pháp phù hợp, phụ nữ DTTS cũng có thể gặp khó trong việc tiếp cận các chính sách.
Những thông tin trên cho thấy, rõ ràng, về mặt chính sách, chúng ta cần có sự điều chỉnh cũng như thay đổi cách thực hiện chính sách để đảm bảo cho phụ nữ DTTS có điều kiện tiếp cận các cơ hội phát triển cũng như có môi trường thể hiện được năng lực, khả năng của mình. Việc xây dựng hệ thống chính sách về vùng DTTS cần phải giải quyết những khoảng trống về giới. Đặc biệt, phải giải quyết việc tiếp cận cơ hội việc làm, giáo dục hướng nghiệp không chỉ ở những lĩnh vực truyền thống mà cả những lĩnh vực mới để họ tham gia hòa nhập với xã hội nói chung.
Đ.ánh giá về chính sách cho phụ nữ DTTS, đồng chí Lương Thị Trường, Giám đốc Trung tâm Vì sự phát triển bền vững miền núi nhấn mạnh: “Hiện, phụ nữ DTTS cũng cần có chính sách riêng không chỉ xác định phụ nữ là đối tượng hưởng lợi, mà còn là chủ thể thực hiện chính sách. Trong đề án tổng thể phát triển kinh tế – xã hội vùng DTTS đang được xây dựng phải có chính sách đặc thù cho phụ nữ DTTS, trong đó phải đặt trọng tâm là những vấn đề về giáo dục, chăm sóc y tế cho phụ nữ và t.rẻ e.m gái”.
Bích Nguyên
Theo Biên phòng
Đắk Lắk: Cơ cực nghề vào rừng sâu săn măng rừng ở Buôn Đôn
Mưa đến, cánh rừng khộp thâm u thuộc địa bàn hai huyện Buôn Đôn, huyện Ea Súp (tỉnh Đắk Lắk) như được hồi sinh, những thân tre già trụi lá vì nắng hạn đã cựa mình nhú lên chồi măng nuột nà như búp tay sơn nữ. Để lấy được chồi non ấy, người "săn" phải băng qua nhiêu qua đồi, con suôi... rất hiểm nguy và cơ cực.
Về Buôn Đôn những ngày này chỉ gặp toàn trẻ nhỏ, bởi người lớn số thì đi rẫy, số còn lại vào rừng hái măng từ sáng sớm. Men theo con đường đất lầy lội dẫn vào cánh rừng sâu, chúng tôi gặp vợ chồng anh Y Rứ Ksơr (buôn Trí A, xã Krông Na) đang len mình trong những bụi lồ ô, le để kiếm măng.
Một người dân đi kiếm măng rừng.
Anh Y Rứ cho biết, muốn đi hái măng phải dậy từ sớm nấu cơm ăn rồi đi vì mùa này trời hay mưa chiều, nhanh tối. Vợ chồng anh tranh thủ làm luôn trưa, mệt thì uống nước cầm hơi. Hết bụi le này, anh Y Rứ lại sang bụi khác nhanh như con sóc.
Anh Y Rứ chia sẻ, búp măng thường có nhiều ở những bụi lồ ô có lá to, gần các con suối. Khi tìm phải căng đôi mắt nhìn cho kỹ vì búp măng to hay nằm tít trong sâu được thân cây mẹ, nhành lá che chắn. Người đi hái măng ngày càng nhiều nên măng cũng thưa dần, muốn có măng ngon nhanh đầy gùi chỉ còn cách vào tít rừng sâu.
Không nhanh tay bằng chồng, chị H'Nin Niê chỉ dám lách mình vào bụi lồ ô phía ngoài để lấy những chồi măng mới nhú lên khỏi mặt đất chừng gang tay. Chị đang mang thai nên theo chồng phụ việc lột vỏ măng là chính. Nhà chị ít đất, quanh năm đi làm thuê, mùa mưa không ai mướn thì vào rừng tìm măng, nấm, lá chua về bán.
Anh Y Rứ Ksơr bên bao măng hái từ rừng.
Đang mải mê tìm măng thì cơn mưa chiều ập đến, dẫu bị ướt nhẹp anh chị vẫn không mặc áo mưa. Chị H'Nin bảo áo mưa vướng víu, mang vào người cũng bị cây rừng cào rách hết. Anh chị tranh thủ bóc vỏ nhanh số măng còn lại để về bởi nỗi sợ hãi của người đi rừng không phải là muỗi, vắt, rắn mà là việc vượt suối vào lúc nước lớn.
Mưa to kéo dài khiến mực nước tại các suối trong rừng dâng lên cao và chảy xiết rất nguy hiểm. Nếu không kịp ra khỏi rừng trước khi con nước lớn thì người đi rừng đành phải đợi cho mưa ngớt, nước rút mới về.
Chứng kiến cảnh anh Y Rứ dìu vợ qua con suối đang ầm ầm tuôn chảy, chúng tôi mới thấu hiểu hết nỗi cơ cực hiểm nguy của những người hái măng rừng. Mặc cho trời trút mưa, hai con người cứ mình trần lầm lũi mà đi. Đôi bàn tay đen nhẻm, gân guốc của họ bỗng trở nên trắng bệch, đôi môi tím ngắt vì lạnh...
Cũng như bao người đi hái măng khác, chỗ dừng chân quen thuộc của vợ chồng anh Y Rứ là điểm thu mua măng tươi. Kết quả sau một ngày băng rừng của vợ chồng anh là bẻ được gần 20 ký măng tươi, bán giá 6 nghìn đồng/ký.
Cầm 120 nghìn đồng từ t.iền bán măng, chị H' Nin nở nụ cười nhỏ nhẹ khoe chiều nay đã có t.iền mua ít thức ăn cho con, mấy hôm nay ăn miết măng xào bọn nhỏ kêu ngán lắm rồi. Dúi vội t.iền v.ào túi, anh chị phóng xe nhanh để chạy trốn cơn mưa to đang ào ào kéo tới.
Theo Thanh Thủy (Báo Đắk Lắk)
Phú Quốc sơ tán hàng nghìn người dân khỏi nơi ngập nguy hiểm Đến tối 9/8, mưa vẫn đổ xuống Phú Quốc (Kiên Giang) khiến tình hình ngập lụt trên đảo càng nghiêm trọng, người dân tiếp tục được sơ tán đến nơi cao ráo. Lực lượng cứu hộ sơ tán dân tại đường Mạc Cửu, thị trấn Dương Đông. Ảnh: Nguyễn Tuấn Chính quyền địa phương huy động hơn 1.000 người thuộc các lực lượng...