Bảo vệ Senkaku/Điếu Ngư là nghĩa vụ của Mỹ

Tổng thống Mỹ Barack Obama lần đầu tiên tuyên bố việc bảo vệ quần đảo Senkaku/Điếu Ngư là nghĩa vụ theo hiệp ước ký kết với Nhật.

Ông Obama (trái) và ông Abe tại cuộc họp báo ngày 24.4 – Ảnh: AFP

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Tổng thống Mỹ Barack Obama ngày 24.4 đã khởi động cuộc hội đàm thượng đỉnh được chờ đợi từ lâu tại Tokyo, với mục tiêu củng cố quan hệ an ninh và kinh tế. Sau cuộc họp kéo dài 90 phút, Tổng thống Obama đã trấn an Tokyo rằng Washington hoàn toàn tuân thủ cam kết bảo vệ quốc gia Đông Á, bao gồm quần đảo Senkaku/Điếu Ngư tranh chấp giữa Nhật và Trung Quốc tại biển Hoa Đông. “Điều 5 trong Hiệp ước an ninh Mỹ – Nhật được áp dụng cho toàn bộ lãnh thổ dưới quyền kiểm soát của Nhật Bản, bao gồm Senkaku”, theo Reuters dẫn lời ông Obama trong cuộc họp báo chung với ông Abe.

Tuyên bố trên đã được đưa ra vào thời điểm xung đột biển đảo đang diễn ra căng thẳng giữa đồng minh/đối tác của Mỹ với Trung Quốc. Ông Obama nhắc lại quan điểm của Mỹ rằng Tokyo là bên quản lý duy nhất của nhóm đảo trên. Đồng thời, nhà lãnh đạo cho hay Washington đã nhấn mạnh với Bắc Kinh rằng “tất cả các bên đều có trách nhiệm duy trì những luật lệ cơ bản về trật tự quốc tế” nhưng bác bỏ thông tin Nhà Trắng đã thiết lập “lằn ranh đỏ” đối với Bắc Kinh về vấn đề tranh chấp tại vùng biển trên. Theo tờ The New York Times, tuyên bố của ông Obama có ý nghĩa quan trọng bởi đây là lần đầu tiên một tổng thống Mỹ nói dứt khoát về sự bảo trợ an ninh của Washington đối với Senkaku/Điếu Ngư.

Về phần mình, Thủ tướng Abe cho biết Washington – Tokyo đã đồng ý mở rộng phạm vi hợp tác trong các vấn đề an ninh và quốc phòng. Kyodo News dẫn lời ông Abe cho hay nhà lãnh đạo Mỹ đã hoan nghênh những nỗ lực của Nhật khi cân nhắc lại việc thay đổi quy định về quyền phòng vệ tập thể. Cả hai nhà lãnh đạo cũng đạt được đồng thuận về thúc đẩy hợp tác ba bên Hàn – Mỹ – Nhật để giải quyết vấn đề hạt nhân ở Triều Tiên. Ngoài những lời lẽ đầy tính ngoại giao, thể hiện tinh thần cùng một chiến tuyến về vấn đề an ninh, hai nhà lãnh đạo Mỹ – Nhật vẫn chưa thể đạt đồng thuận trong việc ký kết Hiệp định đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Phản ứng trước tuyên bố của ông Obama về Senkaku/Điếu Ngư, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Tần Cương khẳng định “cái gọi là hiệp ước an ninh Mỹ – Nhật” là sản phẩm từ thời Chiến tranh lạnh và không được phép gây tổn hại đến chủ quyền lãnh thổ Trung Quốc. “Bất luận ai nói gì thì cũng không thay đổi được thực tế căn bản rằng quần đảo Điếu Ngư là lãnh thổ cố hữu của Trung Quốc và không thể lay chuyển ý chí cùng quyết tâm bảo vệ chủ quyền và quyền lợi trên biển của chính phủ và nhân dân Trung Quốc”, hãng Reuters dẫn lời ông Tần.

Về nguy cơ thử hạt nhân của CHDCND Triều Tiên, ông Tần Cương cảnh báo rằng Bắc Kinh sẽ không cho phép xảy ra tình trạng hỗn loạn ngay trước thềm lãnh thổ của họ, theo Yonhap. Trước đó, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki thừa nhận Washington đang theo dõi chặt chẽ diễn biến tại Bình Nhưỡng nói riêng và ở bán đảo Triều Tiên nói chung. Trước đó, Bộ Quốc phòng Hàn Quốc cho biết những hình ảnh chụp từ vệ tinh cho thấy “nhiều hoạt động” diễn ra tại bãi thử Punggye-ri, và không loại trừ khả năng Bình Nhưỡng có thể thử nghiệm hoạt động hạt nhân bất cứ lúc nào, đặc biệt là trong chuyến thăm Hàn Quốc của ông Obama kể từ ngày 25.4.

Theo TNO