Báo Trung Quốc giảm nhẹ nỗi lo về lực lượng tàu ngầm Việt Nam

Vừa qua, tạp chí Tàu chiến và tàu buôn của Trung Quốc có bài viết rằng lực lượng tàu ngầm Việt Nam có 3 điểm yếu, 5 cách tác chiến, và Trung Quốc đã tăng cường các biện pháp đối phó trên Biển Đông. Tạp chí Mỹ The National Interest ngày 29.3 bình luận rằng điều này phản ánh nỗi lo của hải quân Trung Quốc với các tàu ngầm Việt Nam.

Tàu ngầm Hà Nội tại quân cảng Cam Ranh. Đội tàu ngầm Kilo của Việt Nam là vũ khí phòng thủ và bảo vệ chủ quyền biển đảo hữu hiệu, khiến đối phương phải e dè – Ảnh: Mai Thanh Hải

Theo bài viết trên The National Interest ngày 29.3 của giáo sư Lyle J. Goldstein (Viện Nghiên cứu hàng hải Trung Quốc, thuộc Trường Chiến tranh hải quân Mỹ), các tàu ngầm Kilo của Việt Nam chính là “ác mộng” của hải quân Trung Quốc trên Biển Đông.

Theo tác giả, sự thay đổi đáng kể trong việc cân bằng quyền lực ở khu vực Biển Đông có thể là kết quả từ việc đội tàu ngầm Kilo mới của Hải quân Việt Nam sẵn sàng hoạt động. Hệ thống vũ khí này đủ mạnh, đơn hàng đặt đóng 6 tàu ngầm từ Nga là đủ lớn, và việc triển khai hoạt động đội tàu ngầm này sẽ sẵn sàng trong năm tới (đặc biệt là khi lực lượng hải quân Việt Nam trong lịch sử thường không mạnh) theo giả thiết có thể làm thay đổi sự cân bằng quyền lực trên Biển Đông.

Giáo sư Goldstein viết rằng hồi tháng 2.2015, tạp chí Tàu chiến và tàu buôn của Tổng công ty đóng tàu Trung Quốc có bài viết rằng lực lượng tàu ngầm Việt Nam có 3 điểm yếu.

Bài báo của tạp chí Trung Quốc nói rằng Hải quân Việt Nam thiếu kinh nghiệm với “loại tàu ngầm thông thường cỡ lớn” bao gồm không chỉ về hoạt động điều hành, mà còn về khâu hậu cần và công tác bảo trì. Trong một đoạn có thể gọi là “dìm hàng”, bài báo viết “…nếu tàu ngầm không được sử dụng đúng cách, nó không chỉ sẽ trở nên vô dụng trong chiến đấu, mà việc thiếu trình độ nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng của thủy thủ đoàn” (?).

Với kinh nghiệm đã mua và sử dụng tàu ngầm lớp Kilo (đời đầu) của Nga trong những năm 1990, không ngạc nhiên khi các nhà phân tích hải quân Trung Quốc thể hiện kiến thức sâu sắc về quy trình và những thách thức liên quan đến các tàu ngầm thế này, theo National Interest.

Bài báo của Trung Quốc cho rằng, ba bước quan trọng được mô tả trong quá trình sử dụng tàu ngầm là: đào tạo thuyền viên, huấn luyện tại bến và huấn luyện trên biển. Cần lưu ý rằng trước khi các thủy thủ được tập trung đào tạo thì các chuyên gia Việt Nam đã nghiên cứu quy trình sản xuất tại các nhà máy chế tạo tàu ngầm ở St. Petersburg, Nga.

Việc huấn luyện tại bến cũng liên quan đến một phần lý thuyết, tiếp theo là làm việc với các thiết bị mô phỏng, và cuối cùng là thực hành trên tàu ngầm để làm quen với các hệ thống phức tạp của tàu. Theo bài báo của Trung Quốc: “…Trong quá trình tiếp nhận các tàu ngầm Nga, đơn giản là không đủ thời gian để kiểm tra tất cả các lĩnh vực của tàu… và những vấn đề với thiết bị của tàu có thể phát sinh sau này và sẽ dần dần được phát hiện trong quá trình huấn luyện trên biển…”.

Trọng tâm phân tích của tạp chí Trung Quốc là kế hoạch bố trí nơi đậu của các tàu ngầm Việt Nam. Cơ sở cũ của Nga tại Vịnh Cam Ranh được xem là vị trí hợp lý nhất. Cần lưu ý rằng thời Chiến tranh Lạnh, các tàu ngầm hạt nhân và tàu chiến cỡ lớn của Liên Xô thường đến Cam Ranh, căn cứ ở nước ngoài lớn nhất của Liên Xô, nên các cơ sở hạ tầng ở đây là khá đầy đủ. Theo phân tích này, một trung tâm đào tạo tàu ngầm được số hóa đầy đủ đã hoạt động từ tháng 4.2013. Hàng trăm kỹ sư Nga dường như đang làm việc tại cơ sở này, có thể chứa đến 30 thiết bị mô phỏng khác nhau về tàu ngầm.

Giáo sư Goldstein cũng cho biết một phân đoạn thú vị của bài phân tích trên tạp chí Trung Quốc là cố phác thảo 5 cách tác chiến mà Việt Nam có thể triển khai với lực lượng tàu ngầm của mình.

Đầu tiên, cần lưu ý rằng Việt Nam có truyền thống lâu đời về việc sử dụng đặc công nước từng hoạt động chống lại các tàu Hải quân Mỹ trong chiến tranh Việt Nam.

Cách thứ hai và quan trọng hơn, các tàu ngầm Kilo do Nga chế tạo được xem là có vai trò răn đe chính: “…Trên vùng biển lớn, sẽ rất khó khăn để dò tìm được những chiếc tàu ngầm chạy cực êm như thế này… Vì vậy, các nước khác thường không muốn gặp rủi ro khi đưa tàu mặt nước vào các vùng biển nhạy cảm như vậy, và do đó có thể đạt được mục tiêu ngăn chặn bằng tàu ngầm”.

Cách thứ ba được mô tả là “hoạt động phục kích”, tức các tàu ngầm Kilo Việt Nam có thể phục sẵn ở trước các cảng biển của đối phương, và đó là một vũ khí khá lý tưởng để hỗ trợ chiến lược “chống xâm nhập” của Việt Nam. Nhưng báo Trung Quốc nói thêm rằng vũ khí của tàu ngầm Việt Nam thì có tầm hoạt động hạn chế.

Cách thứ tư là thực hiện các hoạt động phong tỏa. Theo đó, lực lượng tàu ngầm Việt Nam sẽ có năng lực “phá hủy các tuyến lưu thông hàng hải của kẻ thù ” chỉ trong vòng 5-6 năm. “Các kế hoạch mới nhất của hải quân Việt Nam gợi ý rằng trong trường hợp xảy ra một cuộc đụng độ hải quân Trung Quốc – Việt Nam, thì Việt Nam sẽ phong tỏa các tuyến đường biển qua eo biển Malacca”, theo bài báo của Trung Quốc.

Cách thứ năm, lực lượng tàu ngầm Việt Nam sẽ tìm kiếm một “ưu thế khu vực”. Điều này sẽ khả thi ngay bây giờ, bởi vì lực lượng tàu ngầm mới của Việt Nam “sẽ có một quy mô nhất định”.

Báo Trung Quốc cho rằng tàu ngầm Việt Nam có vai trò răn đe chính, một vũ khí khá lý tưởng để hỗ trợ chiến lược “chống xâm nhập” – Ảnh: Mai Thanh Hải

Và để đối phó với các nguy cơ từ lực lượng tàu ngầm Việt Nam, bài báo của tạp chí Trung Quốc khoe rằng hải quân Trung Quốc đã và đang có cách đối phó, chẳng hạn triển khai tàu hộ vệ săn ngầm lớp 056 (với 17 chiếc). Chiếc đầu tiên có số hiệu 593 đã được triển khai vào tháng 11.2014, trang bị hệ thống dò tìm sonar hiện đại, và có các vũ khí săn ngầm tốt. Dự kiến đến cuối năm 2015 Trung Quốc sẽ đưa vào hoạt động thêm 2 chiếc 056 nữa.

Máy bay tuần biển mới của Trung Quốc, chiếc Gaoxin-6, được cho là có thể đối phó với mối đe dọa từ các tàu ngầm Việt Nam. Cùng với việc tàu ngầm Trung Quốc rình rập gần các căn cứ hải quân của Việt Nam, cũng như các vệ tinh giám sát, tạp chí của Trung Quốc còn nhấn mạnh thêm về việc bố trí hệ thống giám sát dưới biển mới đây của Trung Quốc. Hệ thống dò âm thanh ở đáy biển nay được xác nhận là đã triển khai ở Biển Đông, được cho là có công nghệ ngang với các hệ thống hàng đầu thế giới.

Giáo sư Goldstein nhận xét rằng nhìn chung bài viết của tạp chí Trung Quốc là đại diện cho giọng điệu của những bài báo của hải quân Trung Quốc viết về Việt Nam và Biển Đông nói chung. Nó phản ánh mối quan ngại về tàu ngầm của Việt Nam nhưng cũng tự tin rằng Trung Quốc đã có có các tình huống đối phó trong tay.

Tàu hộ vệ săn ngầm lớp 056 của Trung Quốc được biên chế cho hạm đội Nam Hải – Ảnh: china-defense.blogspot

Việc dò tìm và theo dõi tàu ngầm là rất khó khăn, chỉ một số cường quốc mới đủ khả năng. Trong ảnh là tàu ngầm Trung Quốc đang di chuyển trên Biển Đông bị máy bay P-8A Poseidon của Hải quân Mỹ phát hiện và theo dõi năm 2014 – Ảnh: Clip Hải quân Mỹ

Vụ giàn khoan Hải Dương-981 của Trung Quốc hồi tháng 5.2014 ngang nhiên hạ đặt trên vùng biển Việt Nam đã khiến quan hệ giữa Trung Quốc và Việt Nam hết sức căng thẳng. Giáo sư Goldstein cho rằng giá dầu xuống dốc có thể giúp làm giảm nhiệt căng thẳng trên Biển Đông một thời gian dài.

Nhưng thay vì tìm cách tận dụng lợi thế của những căng thẳng vẫn còn rõ ràng trên Biển Đông, Mỹ cần phải nắm bắt các cơ hội về ngoại giao để thúc đẩy sự kiềm chế, trong đó đặc biệt tạo điều kiện cho các biện pháp xây dựng lòng tin, cũng như kêu gọi các cuộc đàm phán song phương, nhằm không chỉ để quản lý mà còn thực sự giải quyết những vấn đề gai góc ở khu vực này, theo giáo sư Goldstein.

Theo Thanh Niên