Bảo Trấn Lao, di tích chiến tranh

Nằm trên cung đường huyết mạch nối giữa Đông Trường Sơn và Tây Trường Sơn, thông sang nước bạn Lào, vị trí trọng yếu trong suốt cuộc chiến tranh chống Mỹ, trên con đường này, mỗi chặng đường đều là những dấu ấn lịch sử, những chứng tích chiến tranh. Tuy nhiên, có một địa danh vừa là di tích lịch sử, chứng tích chiến tranh và cũng là một địa danh với phong cảnh đẹp hấp dẫn và một vẻ đẹp đa dạng, đặc sắc của cộng đồng dân cư nơi đây, Lao Bảo.

Di tích Lao Bảo, chứng tích chiến tranh

Từ thành phố Đông Hà, chạy xe lên thị trấn Lao Bảo (huyện Hướng Hoá, Quảng Trị) hơn 80km theo QL9, rồi rẽ vào đường Lê Thế Tiết, chạy thêm khoảng 3km nữa sẽ đến di tích nhà tù Lao Bảo. Di tích nằm ở phía Tây Nam QL9 (số 247 đường Lê Thế Tiết, thôn Duy Tân, thị trấn Lao Bảo), cách Cửa khẩu Quốc tế Lao Bảo chưa đến 10km. Trên cung đường Lao Bảo – Khu di tích – danh thắng Đăkrông bao gồm các điểm tham quan: cầu treo Đăkrông, dãy núi Ta Lung, núi Klu, suối nước nóng Klu (nơi có di chỉ khảo cổ), bản dân tộc Vân Kiều (bản Xa Lăng và bản Klu)… Rồi tiếp đến là những địa danh nổi tiếng trong thời chiến như sân bay Tà Cơn, căn cứ địa Làng Vây, ngã ba Khe Sanh. Mặc dù có nhiều điểm đến, danh thắng và di tích tập trung trên một cung đường ngắn nhưng khu chứng tích nhà tù Lao Bảo vẫn là một điểm đến không thể bỏ qua.

Di tích lịch sử nhà tù Lao Bảo có từ thời phong kiến nhà Nguyễn với tên gọi Bảo Trấn Lao, vùng đất Lao Bảo là đồn trấn ải biên thuỳ, là nơi lưu đày những người có án phạt nặng. Đến khi thực dân Pháp xâm lược, bên cạnh mở tuyến đường 9 (QL9 ngày nay) vào năm 1904 để phục vụ công cuộc khai thác thuộc địa, thực dân Pháp còn nâng cấp Bảo Trấn Lao thành nhà tù Lao Bảo (năm 1908) để giam giữ những người yêu nước và các chiến sĩ cách mạng. Là 1 trong 5 nhà tù lớn nhất Đông Dương, nhà tù Lao Bảo nằm ở nơi có địa hình hiểm trở, khắc nghiệt…

Sau chiến tranh, di tích lịch sử Bảo Trấn Lao trở thành một khu chứng tích chiến tranh, nơi ghi dấu những tội ác của chế độ thực dân và sự anh dũng của những chiến sỹ Cộng sản. Dù cho khu di tích, chứng tích Lao Bảo ngày nay không còn lại nhiều do sự tàn phá của bom đạn chiến tranh. Tuy nhiên ngày nay, nếu có dịp đi qua đường 9 lên cửa khẩu kinh tế Lao Bảo, mọi người đều ghé lại nơi đây. Bởi ở đây không chỉ là một di tích, chứng tích, nhà tù mà là một trường học lớn nuôi dạy, rèn giũa những tâm hồn cách mạng, những người chiến sỹ kiên trung. Du khách tới đây thường dành thời gian tham quan và thắp nén hương thơm tưởng nhớ và tri ân những tử tù cách mạng đã hi sinh nơi “địa ngục trần gian” này.

Cách khu chứng tích không xa, khu kinh tế cửa khẩu Lao Bảo ngày nay là một trung tâm thương mại lớn. Những gian hàng miễn thuế luôn tấp nập du khách, thương nhân tới mua bán, giao thương. Đây cũng là một điểm đến hấp dẫn mang lại sự mới mẻ và sức sống hiện đại, làm thay đổi không khí cho một vùng di lích, chứng tích trên con đường Quốc lộ 9 huyền thoại này.

Vũ Thanh

Theo ANTD