Báo Mỹ thừa nhận bài học từ Nga

Báo Mỹ thừa nhận thỏa thuận giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ liên quan tới Idlib có thể là một bài học cho Washington về cam kết với các đồng minh.

Bài học về tình bạn

Trang The Hill của Mỹ mới đây thừa nhận thỏa thuận giữa Nga và Thổ Nhĩ Kỳ liên quan tới vấn đề Idlib ở Syria có thể là một bài học cho chính sách đối ngoại của Mỹ ở Trung Đông.

Theo đó, các mục tiêu của một đất nước có thể đạt được và xung đột có thể tránh được, miễn sao sức mạnh quân sự là một lựa chọn rõ ràng và một đất nước cần nhận được sự hậu thuẫn của các đồng minh.

Trong trường hợp này, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ cam kết với các đồng minh của họ, không muốn chứng kiến các đồng minh bị đánh bại hoặc đối mặt với nguy cơ thua trận.

Tổng thống Nga V. Putin (phải) và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ T. Erdogan

Theo The Hill, trong thập kỷ qua, khu vực Trung Đông đã phải chịu cảnh hỗn loạn chưa từng có bởi sự đổ vỡ của các quốc gia và sự nổi lên của các nhóm cực đoan.

Sự hỗn loạn đỉnh điểm vào năm 2014 khi tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đã chiếm đóng các dải đất rộng lớn ở Syria và Iraq, một khu vực cỡ bằng bang Pennsylvania của nước Mỹ với dân số khoảng 10 triệu người.

Chính sách của Mỹ ở khu vực này thiếu sự rõ ràng và các đồng minh của Mỹ nhận thấy Washington thường xuyên thay đổi. Ví dụ, dưới thời chính quyền Tổng thống B.Obama, Mỹ ngấm ngầm hậu thuẫn các lực lượng nổi dậy Syria, nhưng cuối cùng rút lại sự ủng hộ dưới thời Tổng thống D.Trump.

Đánh giá về Israel, tờ báo Mỹ cho rằng Tel Aviv lo ngại rằng thỏa thuận hạt nhân Iran sẽ tiếp thêm sức mạnh cho Iran nên đã quyết định hành động một mình ở Syria với kế hoạch ném bom chiến lược chống lại ảnh hưởng gia tăng của Tehran.

Máy bay chiến đấu của Nga tại Syria

Saudi Arabia đã phản đối thỏa thuận hạt nhân Iran và ca ngợi những động thái cô lập Tehran gần đây của chính quyền Tổng thống Trump.

Mỹ cũng đã tìm cách xoa dịu Thổ Nhĩ Kỳ, trong khi Ankara cáo buộc Washington huấn luyện một “quân đội khủng bố” ở phía đông Syria.

Tại Iraq, chính sách của Mỹ là không kiên định, khiến các đồng minh nản lòng còn “kẻ thù” được tăng thêm sức mạnh. Năm 2010, Mỹ đã ủng hộ cựu thủ tướng Nouri al-Maliki nắm quyền điều hành Iraq khi quân đội Mỹ rút đi.

Năm 2014, khi các chính sách của ông Maliki không mấy thân thiện với các khu vực của người Ảrập dòng Sunni ở Iraq và tổ chức hồi giáo cực đoan IS gia tăng đối đầu với quân đội Iraq, Mỹ đã ủng hộ Thủ tướng Haider al-Abadi.

Vấn đề mà The Hill chỉ ra là cả hai nhân vật này đều thuộc đảng Hồi giáo Dawa dòng Shiite và có quan hệ gần gũi với Iran. Khi cựu ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson nói với Abadi rằng phiến quân dòng Shiite được Iran hậu thuẫn nên “trở về nhà”, ông Abadi đã bác bỏ và nói rằng lực lượng bán quân sự này là “hy vọng của Iraq và khu vực”.

Các đồng minh người Kurd ở miền bắc Iraq đã tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý độc lập vào năm ngoái, với hy vọng Mỹ sẽ ủng hộ người Kurd – những người từng chiến đấu cùng với Mỹ. Nhưng người Kurd đã bị Mỹ “hắt hủi”.

Đoàn xe quân sự Thổ Nhĩ Kỳ vượt biên giới tiến vào Syria

Tại Syria, Mỹ cũng có các đồng minh người Kurd, những người muốn có mối quan hệ gần gũi hơn và muốn có sự đảm bảo rằng cuộc chiến đấu vất vả của họ chống IS sẽ được đền đáp bằng quyền tự trị tiếp tục của họ.

Tuy nhiên, Washington tỏ ra thận trọng trong việc sử dụng ngôn ngữ ngoại giao khi thảo luận về vấn đề phía Đông Syria hay việc ủng hộ Các Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) và chưa bao giờ đề cập cụ thể đến cam kết dài hạn.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis nói SDF đã “gánh vác trách nhiệm nặng nề” chống lại IS. Vì vậy, Mỹ nhận thức được rằng SDF gồm đa phần người Kurd là yếu tố then chốt để đánh bại IS ở Syria, nhưng Washington không biết điều gì sẽ diễn ra tiếp theo.

Hòa bình thông qua sức mạnh

Từ những đánh giá trên, The Hill cho rằng bài học từ thỏa thuận Idlib là việc Mỹ nên nhận thức rõ ràng rằng Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đã giúp các đồng minh của họ.

Thổ Nhĩ Kỳ đã nói rõ với các đồng minh nổi dậy Syria rằng nước này sẽ không bỏ rơi họ ở Idlib. Nga đã đứng về phía Chính phủ Syria.

Theo thỏa thuận Idlib, các loại vũ khí hạng nặng sẽ được rút khỏi trận tuyến và thiết lập một khu phi quân sự từ 15-20 km. Thổ Nhĩ Kỳ đã nhất trí loại bỏ các nhóm cực đoan khỏi Idlib và Nga sẽ cố gắng kiềm chế các cuộc tấn công của quân đội Syria.

Trong khi đó, Mỹ đã không đưa ra các cam kết rõ ràng cho các đồng minh của mình ở Syria. Mỹ và Iran đang có cuộc khẩu chiến nảy lửa, song tờ The Hill cho rằng Mỹ cần chứng tỏ rằng họ đang ủng hộ các đồng minh của mình vào thời điểm này, chứ không chỉ “nói đãi bôi” để cân bằng lợi ích.

Tờ báo Mỹ kết luận, nếu các đối thủ của Mỹ ủng hộ các đồng minh của họ, khi đó Mỹ phải ủng hộ các bạn bè của mình. Thỏa thuận Idlib cho thấy rằng hòa bình có thể đạt được bằng sức mạnh.

Những đánh giá của The Hill có vẻ đúng về mặt tuyên bố chính thức. Mỹ dường như liên tục thay đổi chính sách, thậm chí tỏ ra mập mờ đối với Trung Đông. Tuy vậy, thực tế cho thấy Mỹ đang rất “nhất quán”, đặc biệt trong vấn đề Syria.

Mỹ tìm mọi cớ để duy trì hiện diện quân sự tại Syria

Chính sách không thay đổi của Mỹ là tìm cớ và tạo cớ để can thiệp bằng mọi cách, qua đó nhằm đạt được các lợi ích địa chiến lược lâu dài và cả lợi ích kinh tế trước mắt.

Sáu tháng sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố muốn rút quân đội nước này ra khỏi Syria, có một sự thật không thay đổi là Mỹ sẽ không rút quân! Giới chức Mỹ biện minh rằng nước này sẽ chưa rút quân cho đến khi IS bị đánh bại hoàn toàn.

Quân đội Mỹ đã bắt đầu can dự vào cuộc nội chiến ở Syria từ cuối năm 2014 và đến thời điểm hiện tại đang duy trì khoảng hơn 2.000 binh sĩ tại nước này với nhiệm vụ chủ yếu là huấn luyện và đóng vai trò cố vấn cho người Kurd sở tại cũng như các tay súng người Syria gốc Arab.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jim Mattis cảnh báo rằng việc rút quân quá nhanh có thể là “một sai lầm chiến lược”.

Phát biểu với báo giới tại Nhà Trắng mới đây, ông Mattis nhấn mạnh: ” Đây không phải là một cuộc chiến tranh thông thường, nơi mà bạn có thể giương cao ngọn cờ ở thủ đô của kẻ thù và họ ký kết hiệp ước hòa bình. Đó không phải là bản chất của kẻ thù”.

Đặc nhiệm Mỹ tại Manbij, Syria

Và vào ngày 24/9 vừa qua, Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ John Bolton đã khiến ý tưởng rút quân của ông Tổng thống Trump trở nên xa vời hơn khi liên kết đến những hành động của Iran ở Syria.

Ông Bolton nói với các phóng viên: “Chúng tôi sẽ không rút quân khỏi Syria chừng nào quân đội Iran vẫn còn hiện diện trên lãnh thổ Syria . Lực lượng này bao gồm cả đội quân ủy nhiệm và các du kích Syria”.

Mỹ cũng đang thúc đẩy các “giải pháp” về Syria cả qua quân sự và ngoại giao. Bên cạnh việc tạo lập khối “NATO Arab”, Mỹ cùng Anh, Pháp, Đức và các quốc gia Arab khác hối thúc hình thành ủy ban soạn thảo hiến pháp mới cho Syria.

Ngoại trưởng Mỹ cùng những người đồng cấp các nước này hôm 27/9 đã nhóm họp bên lề Đại hội đồng Liên hợp quốc ở New York và thậm chí còn ra “tối hậu thư” cho Liên hợp quốc về vấn đề này.

Đông Triều

Theo baodatviet