Báo Mỹ: Na Uy ngán Nga, phải cảnh giác như thời Chiến tranh Lạnh

Những chuyến bay tuần tra của Nga làm Na Uy ngán Nga, phải quay trở lại sự cảnh giác như thời Chiến tranh Lạnh, theo báo New York Times.

Sau một thời gian dài gián đoạn tiếp sau việc Liên Xô sụp đổ hồi tháng 12.1991, khi Nga thiếu xăng cho các máy bay ném bom chiến lược cất cánh, thiếu đồ phụ tùng và thiếu ý chí phô trương quyền lực, nay “ Tổng thống Nga Vladimir Putin đang để Nga quay lại ứng xử bình thường”, theo trung tướng quân đội Na Uy Morten Haga Lunde.

Tướng Lunde muốn đề cập việc Na Uy ngán Nga đang có những hoạt động quân sự làm gợi nhớ cuộc xung đột Nga-phương tây thời Chiến tranh Lạnh.

Vị tướng 54 tuổi từng là hoa tiêu không quân Na Uy hồi đầu thập niên 1980,chuyên theo dõi các máy bay quân sự Liên Xô. Ông nói:

“Quý vị có thể gọi tôi là Chiến binh Lạnh thời vụ” mà hậu quả là ông không quá cảnh giác trước việc Nga hoạt động quân sự dọc sườn phía bắc của NATO: “Không ít thì nhiều, tình hình hiện nay y hệt như lúc tôi vào quân đội”.

Sự cảnh giác của Na Uy nay diễn ra hàng ngày ở căn cứ không quân Bodo, nơi phi công chiến đấu cơ Na Uy dưới quyền tướng Lunde từng ngồi không suốt nhiều năm vì không có máy bay Nga để giám sát.

Máy bay ném bom chiến lược Nga bay tuần tra

Bodo từng là tiền đồn bận rộn của NATO thời Chiến tranh lạnh, làm nơi cất-hạ cánh các chuyến bay U-2 do thám Liên Xô. Phi công Mỹ Francis Gary Powers đang trên đường đến Bodo thì chiếc U-2 của ông ta bị Nga bắn rơi và Powers bị Moscow bỏ tù năm 1960.

Năm ngoái, không quân Na Uy cho cất cánh chiến đấu cơ F-16 từ Bodo, bay chặn 74 máy bay Nga ở ngoài hải phận Na Uy (tăng 27 % so với năm 2013) và giám sát và chụp ảnh số máy bay này.

Thế vẫn còn ít, soi với hàng trăm máy bay Liên Xô mà Na Uy giám sát thời cao trào Chiến tranh Lạnh.

Tuy nhiên, tổng số vụ bay chặn năm ngoái đã tăng nhiều, so với 11 vụ bay chặn máy bay Nga do Na Uy thực hiện 10 năm trước đây.

Đường vào một hầm của căn cứ không quân Bodo

“Cho đến khi nỗi đe dọa xộc đến trước cửa nhà, không thể biết điều gì sẽ xảy ra”

Tại Na Uy, đất nước trao giải Nobel Hòa Bình, việc tướng Lunde gọi là “hành vi bình thường mới” của Nga gây choáng váng. Và tạo ra tranh luận về chi quân sự, điều cho thấy ông Putin đã gieo sự bất an của thời Chiến tranh Lạnh.

Bộ trưởng quốc phòng Na Uy Ine Eriksen Soreide nói:

“Nga tạo sự bất an về ý đồ của họ và từ đó dĩ nhiên là sự không thể đoán trước”, khiến quân đội Na Uy phải tái cơ cấu để đối phó hiệu quả những nguy cơ mới, nhất là ở vùng Bắc cực.

Na Uy hiện chi chưa tới 2 % GDP cho quân sự, theo đúng quy định dành cho 28 nước thành viên NATO.

Nhưng bà Soreide nói Na Uy thôi cắt giảm chi quân sự và sẽ tăng chi quân sự lên 3,3 % trong năm nay, dù nền kinh tế đang gặp rắc rối vì sự mất giá của dầu, nguồn xuất khẩu chủ đạo của Na Uy.

Bà nói: “Nga không bị xem là nỗi đe dọa quân sự” nhưng Nga đang gieo quá nhiều bất an về ý định của họ: “Cho đến khi nỗi đe dọa xộc đến trước cửa nhà bạn, bạn không biết chuyện gì sẽ xảy ra”.

Hiện máy bay Nga cẩn thận không bay vào không phận Na Uy, nhưng những hoạt động quân sự của Nga dọc bờ biển Na Uy làm bộ phim hồi ộp truyền hình mới “Chiếm đóng” có thêm chiều kích thật.

Phim dự theo tiểu thuyết của nhà văn trinh thám Jo Nesbo nổi tiếng ở Na Uy, đề cập những cách Na Uy đối phó cuộc chinh phục của Nga, sẽ được chiếu từ tháng 9.2015.

Vài năm trước, khi Nesbo lần đầu tiên đề cập làm phim này, ông bị mắng là “xa rời thực tế”.

Na Uy ngại khi Nga khoe cơ bắp

Việc Nga phô trương sức mạnh quân sự ở Bắc Âu, Bắc cực và vùng biển Baltic, đơn giản vì Nga chi quân sự nhiều hơn, phục hồi những khả năng bị suy yếu do thời hậu Liên Xô.

Cựu Thủ tướng Na Uy Jens Stoltenberg nay là Tổng thư ký NATO, nói việc Nga phô trương cơ bắp quân sự không chỉ là kết quả tăng chi quân sự và phục hồi khả năng, mà còn là cách cho thấy Nga sẵn sàng sử dụng quân sự:

“Đó là một bức ảnh chung để chúng ta có lý do phải ngán ngại Nga”,và ông nói thêm, rằng Na Uy cùng các thành viên NATO chung biên giới với Nga đều phải đối phó với chuyện “Nga hù họa các láng giềng”.

Phi công Na Uy sẵn sàng bay chặn máy bay Nga

Theo NATO, hoạt động tuần tra không phận dọc sườn bắc NATO đã tăng 50% trong năm 2014. Cùng lúc, Nga tổ chức nhiều cuộc tập trận đột xuất, giữ bí mật đến phút chót. Tất cả đều nhằm chứng tỏ sức mạnh, ngoài lần triển khai quân để tổ chức sáp nhập Crimea vào Nga hồi tháng 3.2014.

Hồi tháng 3.2015, Nga tập trận ở vùng biên giới bắc giáp Na Uy, chỉ một tuần sau cuộc tập trận nhỏ hơn mang tên “Gia nhập Viking” của Na Uy và được công bố trước hai năm.

Nhà nghiên cứu Katarzyna Zysk của Viện nghiên cứu quốc phòng Na Uy, nói: ông Putin đã nhấn mạnh việc củng cố sự hiện diện quân sự của Nga ở Bắc Cực, trang bị tàu ngầm hạt nhân mới cho Hạm đội Biển Bắc (căn cứ ở Murmansk), lập nhiều căn cứ ở vùng biển phía bắc và mở lại các doanh trại quân đội thời Liên Xô, như doanh trại ở Alakurtti, gần Phần Lan.

Bà Zysk nói: “Nga xem Na Uy là thành viên NATO nên Na Uy là cánh cửa để đánh NATO”.

Bà nói do mối liên hệ này, Nga đặc biệt nghi ngờ quần đảo Svalbard do Na Uy kiểm soát ở Bắc cực: Moscow cho rằng đó là chỗ để NATO tổ chức nghe lén và hoạt động ngầm nhằm chống lại Nga.

Bà nói: dù Nga và Na Uy không chính thức xem nhau là nỗi đe dọa trực tiếp, nguy cơ gia tăng căng thẳng ngoài ý muốn vẫn rất nghiêm trọng.

Đã có ít nhất một lần chiến đấu cơ Nga bay nguy hiểm rất sát một máy bay Nga. Vài chuyên gia nói đó là sự cố tình bay ẩu.

Theo New York Times, hoạt động của Nga có mục tiêu rõ ràng: sự suy yếu của NATO.

Gần đây, Đại sứ Nga tại Copenhagen nói: chiến hạm Đan Mạch “sẽ là mục tiêu của vũ khí hạt nhân Nga”, nếu Đan Mạch góp radar cho kế hoạch NATO đặt hệ thống tên lửa phòng thủ ở châu Âu.

Ngoại trưởng Đan Mạch Martin Lidegaard tuyên bố lời đe dọa này là “không thể chấp nhận được”.

Phần Lan thường không liên kết và đứng ngoài NATO, cũng quan ngại Nga nên vài tháng qua đã bàn chuyện gia nhập NATO.

Thủ tướng Alexander Stubb nói ông mong Phần Lan sẽ có ngày gia nhập NATO, và dân Phần Lan từng bác bỏ thì nay dần ủng hộ ý tưởng gia nhập này, theo các cuộc thăm dò dư luận.

Sự phô trương sức mạnh quân sự của Nga cũng buộc NATO phải củng cố sự hiện diện ở vùng biển Baltic, nơi thành viên mới như Estonia không có không quân riêng, nhưng nay tiếp nhận các máy bay quân sự triển khai luân phiên từ các nước thành viên khác, gồm Ba Lan và Anh, để tuần tra không phận.

Theo Một Thế Giới