Báo động tình trạng 13 % người lao động được đóng BHXH tại doanh nghiệp
Một điều đáng báo động khi chỉ có 13 % người lao động được tham gia BHXH tại 6 tỉnh giám sát. Số liệu này kém xa mức trung bình 22 % hiện nay trong cả nước và mục tiêu 50% vào năm 2020. Trong khi đó, tình trạng người lao động không được đóng BHXH vì doanh nghiệp bỏ trốn, phá sản đang nhức nhối.
Quyền lợi BHXH của người lao động bị ảnh hưởng nghiêm trọng khi chủ DN bỏ trốn (Ảnh chỉ có tính minh họa).
Còn xa với mức 50 % người tham gia BHXH
Kết luận của Đoàn giám sát liên ngành về việc thực hiện pháp luật BHXH trong các loại hình doanh nghiệp năm 2015 tại 6 tỉnh, được công bố chiều 23/3 tại Hà Nội cho thấy “bức tranh” không sáng sủa trong việc tham gia BHXH tại các doanh nghiệp.
Theo đó, tỉ lệ 13 % người lao động tại 6 tỉnh đang tham gia BHXH và mặt bằng chung 22 % tham gia BHXH trong cả nước còn có một khoảng khá cách xa với mục tiêu của Nghị quyết 21, theo đó vào năm 2020 tỉ lệ trên phải đạt 50%.
Nguyên nhân có từ nhiều phía, nhưng điểm chính vẫn là ý thức chấp hành pháp luật BHXH của doanh nghiệp chưa cao.
Thừa nhận những khó khăn trong triển khai mục tiêu Nghị quyết 21, ông Mai Đức Chính – Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ VN, trưởng đoàn giám sát – nhận xét: “Nếu không xin điều chỉnh thì sẽ khó đạt được mục tiêu đề ra”.
Tuy nhiên, ông Mai Đức Chính hy vọng trong năm 2016, khả năng đối tượng tham gia BHXH sẽ tăng lên nhờ các quy định của Luật BHXH năm 2014 có hiệu lực như: Hỗ trợ kinh phí Ngân sách Nhà nước cho nhóm đối tượng BHXH tự nguyện, tăng cường lực lượng thanh tra BHXH của cơ quan BHXH. Đồng thời, quy định của pháp luật về xử lý chế tài hình sự với hành vi trốn đóng BHXH có hiệu lực.
Đơn cử trong 6 tỉnh được giám sát, duy nhất có tỉnh Khánh Hòa đạt tỉ lệ tham gia BHXH là 23% người lao động được tham gia BHXH, còn lại đều ở mức thấp: Tỉnh An Giang chỉ đạt 6,6%; Đồng Tháp đạt 8,3%, Nam Định đạt 12,2 %…
Với tỉ lệ đóng bảo hiểm thất nghiệp và bảo hiểm y tế, dù chưa đạt mục tiêu nhưng xem ra còn có căn cứ để hy vọng.
Kết quả giám sát cho thấy, tỉ lệ 14% lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp và 65 % dân số tham gia BHYT tại 6 tỉnh chưa cao.
Nhưng nếu các cơ quan chức năng và cộng đồng doanh nghiệp cố gắng, việc đưa các số liệu trên tiệm cận với mục tiêu 35% tham gia bảo hiểm thất nghiệp và 80% BHYT vào năm 2020 là điều có khả thi.
Video đang HOT
Làm gì khi người lao động thành “con tin”?
Đề cập tới tình trạng người lao động trở thành “con tin” giữa doanh nghiệp và cơ quan bảo hiểm khi chủ doanh nghiệp bỏ trốn, ông Mai Đức Chính nói: “Doanh nghiệp bị cơ quan Bảo hiểm xã hội khởi kiện ra tòa. Nhưng việc thi hành án không khả thi vì doanh nghiệp chỉ còn là cái “xác”. Trong khi đó, doanh nghiệp này đã trừ một phần lương của người lao động để nộp BHXH, nhưng chưa chuyển cho cơ quan BHXH”.
Theo nguyên tắc khi chưa đóng BHXH, cơ quan bảo hiểm xã hội sẽ không chi trả các t.iền thai sản, ốm đau, tai nạn lao động, nghỉ hưu hoặc chốt sổ BHXH cho người lao động khi chuyển nơi làm việc mới.
Ông Mai Đức Chính nêu kiến nghị Bộ LĐ-TB&XH nghiên cứu, tham mưu việc thực hiện khoản 7 Điều 10 Luật BHXH năm 2014 về việc trình Chính phủ quyết định biện pháp xử lý doanh nghiệp nợ BHXH kéo dài hoặc có chủ bỏ trốn để bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động.
Trước thực tế trên, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Phạm Minh Huân cho biết, câu chuyện người lao động gặp khó khăn trong tham gia BHXH khi doanh nghiệp bỏ trốn hay phá sản là vấn đề bức xúc trong nhiều năm. “Trong khi đó, hệ thống pháp luật như Luật Phá sản, Luật doanh nghiệp có đề cập nhưng chưa rõ ràng về vấn đề này”.
Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Phạm Minh Huân nói: “Việc các doanh nghiệp bỏ trốn không đóng BHXH cho người lao động, Bộ LĐ-TB&XH đã báo với Chính Phủ. Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH đã có công văn gửi cho Ủy ban thường vụ Quốc hội. Tuy nhiên việc này được trả lời là chưa thực hiện được. Bộ LĐ-TB&XH sẽ tiếp thu ý kiến của Tổng LĐLĐ VN, thừa ủy quyền của Thủ tướng để trình lại Ủy Ban thường vụ Quốc hội để tìm một cơ chế về vấn đề này”.
Đồng tình với quan điểm cần xử lý rốt ráo tình trạng người lao động bị ảnh hưởng quyền lợi BHXH do doanh nghiệp bỏ trốn, ông Nguyễn Thiện Nhân – Chủ tịch Ủy Ban trung ương Mặt trận Tổ quốc VN đề xuất: “Ngành BHXH, Tổng LĐLĐ VN cần nghiên cứu thêm các kiến nghị có tính hệ thống về các giải pháp bảo vệ quyền lợi của người lao động ở doanh nghiệp không thu được BHXH. Đặc biệt, cần có tính tới cả những ràng buộc với doanh nghiệp mới thành lập phải đảm bảo thực hiện đóng BHXH cho người lao động”.
Kết quả giám sát việc thực hiện chính sách BHXH tại 6 tỉnh trong năm 2015 cho thấy:
- Trong tổng số 24.470 doanh nghiệp của 6 tỉnh, chỉ có 5.597 doanh nghiệp tham gia BHXH. Trong số 5.597 doanh nghiệp trên, có tới 3.631 doanh nghiệp nợ BHXH, chiếm 40 %.
- Doanh nghiệp của tỉnh Nam Định có số nợ BHXH lớn nhất với 130 tỉ đồng; doanh nghiệp của tỉnh Khánh Hòa nợ hơn 86 tỉ đồng; doanh nghiệp tỉnh An Giang nợ 64 tỉ đồng…
- Tỉnh An Giang đã khởi kiện 31 doanh nghiệp nợ BHXH, thu về 1,5/14,5 tỉ đồng nợ BHXH…
Hoàng Mạnh
Theo Dantri
Tăng lương tối thiểu: “Lao động là vốn quý nhưng sao cò kè tới 50.000 đồng”
"Năm 2014 khó khăn thế còn đề xuất tăng cho năm 2015 được hơn 14%, năm nay có nhiều khởi sắc nhưng đề xuất mức tăng năm 2016 thấp hơn. Doanh nghiệp luôn nói người lao động là vốn quý nhưng nói tăng lương tối thiểu thì cò kè tới 50.000 đồng".
Người lao động chịu nhiều chi phí trong cuộc sống
Ông Mai Đức Chính, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ VN, trao đổi với báo chí bên lề buổi họp Hội đồng t.iền lương quốc gia bàn về tăng lương tối thiểu vùng năm 2016, chương trình do Bộ LĐ-TB&XH tổ chức hôm 5/8 tại Hà Nội. Cuộc họp đã tạm hoãn lại sau 2 tuần nữa để bộ phận kỹ thuật tính toán các yếu tố hợp lý hơn. Việc tạm hoãn do phía VCCI chủ động đề ra.
Người lao động gánh nhiều chi phí
Chia sẻ những quan sát của mình, ông Mai Đức Chính cho biết, tất cả các dịch vụ đời sống của công nhân dùng đều tăng, như t.iền nhà, điện, nước, giá cả hàng hóa. Với người công nhân, việc tăng thêm 50.000 đồng là điều không nhỏ. Trong khi đó, báo cáo chung về kinh tế sáng sủa hơn, nhưng đời sống công nhân có dấu hiệu đi xuống.
Tổng LĐLĐ VN nhận định, mức thu nhập bình quân ở Hà Nội (vùng 1) hiện không đã dưới 4.400.000 đồng/người/tháng chứ không còn là 3.100.000 đồng/người/tháng - quy định lương tối thiểu vùng năm 2015.
Với tư cách Chủ tịch Hội đồng t.iền lương Quốc gia, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Phạm Minh Huân cho rằng phương án tăng lương tối thiểu vùng năm 2016 lên trên 10 % một chút là hợp lý. "Các cơ quan chức năng còn đang lo lắng là từ 1/1/2016, mức tham gia BHXH sẽ từng bước tính trên tổng thu nhập của người lao động. Đến năm 2018, mức tham gia sẽ được tính trên tổng thu nhập. Điều này sẽ tác động lớn tới doanh nghiệp".
So sánh mức đề xuất tăng trong năm 2014 cho năm 2015, ông Mai Đức Chính cho rằng năm trước đã là hơn 14 %, nhưng năm nay năm nay dự kiến giảm xuống hơn 12 %.
"Quan điểm chúng tôi ít nhất phải tăng lương tối thiểu bằng năm trước. Người công nhân thấy năm trước lương tối thiểu tăng thêm 400.000 đồng, năm nay tăng thêm 400.000 đồng thì có thể được. Nhưng chỉ tăng 350.000 đồng thì khó được chấp nhận. Việc lương tối thiểu không tăng so với năm trước đã là thụt lùi rồi" - ông Mai Đức Chính nói.
Việc tăng mức lương tối thiểu còn nhằm đảm bảo lộ trình tới năm 2018, quy định việc phải đóng BHXH căn cứ theo mức tổng thu nhập. "Lúc đó lương tối thiểu không còn nhiều ý nghĩa nữa".
Doanh nghiệp tồn tại mới tạo ra việc làm
Về phía VCCI, lý giải việc xin dừng cuộc thương lượng chiều hôm 5/8, ông Hoàng Quang Phòng, Phó chủ tịch VCCI, nói: "Sức chịu đựng của doanh nghiệp có hạn, năm trước, mức tăng lương tối thiểu đã khiến doanh nghiệp kêu rất nhiều, khả năng chi trả của doanh nghiệp chỉ có hạn".
Thứ trưởng Phạm Minh Huân đ.ánh giá việc tạm dừng lại cuộc họp đề xuất tăng lương tối thiểu vùng 2016 hôm 5/8 có thể tạo thêm một cơ hội tốt để các bên cùng xem xét lại các yếu tố. "Nếu chúng ta đưa ra 1 con số có tính chấp nhận của các bên thì có lẽ lại tạo ra nhiều ý kiến khác nhau".
Ông Hoàng Quang Phòng cảnh báo, nếu tăng hơn mà không tính tới "sức" của doanh nghiệp có thể dẫn tới hậu quả doanh nghiệp đóng cửa, người lao động thất nghiệp.
Đồng tình với quan điểm là báo cáo kinh tế chung có sự khởi sắc, tuy nhiên ông Hoàng Quang Phòng cho rằng chưa thể nói là doanh nghiệp sẽ đi lên nhanh được. Bởi việc tác động tới từng doanh nghiệp còn phải có một độ lùi về thời gian nhất định.
"Hơn 70% DN kinh doanh không có lãi. Vấn đề tăng lương đối với họ là một gánh nặng lớn. Doanh nghiệp đồng ý về chủ trương tăng lương nhưng cần phải có lộ trình" - ông Hoàng Quang Phòng nói.
Trước đó, Hiệp hội dệt may VN cũng có đề xuất tăng lương tối thiểu chỉ nên ở mức 6%.
Năm 2014, Hội đồng t.iền lương Quốc gia đã thống nhất đề xuất mức tăng lương tối thiểu vùng năm 2015 lên trên 14 %.
Mức lương tối thiểu vùng năm 2015 áp dụng ở 4 vùng là: Vùng I: 3.100.000 đồng/tháng; Vùng II: 2.750.000 đồng/tháng; Vùng III: 2.400.000 đồng/tháng; Vùng IV: 2.150.000 đồng/tháng. Mức lương này cao hơn mức lương tối thiểu vùng năm 2014 từ 250.000-400.000 đồng/vùng.
Được biết, các doanh nghiệp ngành dệt may VN đang thu hút gần 3 triệu lao động. Trong quá trình hội nhập, đặc biệt là tham gia Hiệp định đối tác xuyên Thái Bính Dương (TPP), lĩnh vực dệt may chịu ảnh hưởng không nhỏ bởi chủ yếu là xuất khẩu sản phẩm.
Ông Trương Văn Cẩm, Tổng thư ký Hiệp hội dệt may VN, lý giải: "Các doanh nghiệp dệt may đang đối mặt với nhiều thách thức như giá đơn hàng, t.iền điện, xăng than, tàu biển tăng. Đặc biệt, t.iền lương tối thiểu vùng tăng 2,3-2,3 lần, tính từ 1/1/2010 tới nay".
Việc tăng lương tối thiểu đi kèm với tăng các khoản đóng BHXH, từ năm 2010 tới 2014, trung bình 2 năm tăng thêm 1%, ảnh hưởng rất lớn tới doanh nghiệp.
"Doanh nghiệp phải trích nộp tới 24 % t.iền BHXH, BHTN, BHYT. Trong khi đó, số t.iền 10 % người lao động đóng thực chất doanh nghiệp cũng phải lo, để người lao động có t.iền lương thực tế để trang trải, cải thiện cuộc sống và gắn bó với doanh nghiệp" - ông Trương Văn Cẩm nói.
Đ.ánh giá về đề xuất của 2 bên, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Phạm Minh Huân cho rằng khoảng cách còn quá xa nhau. "Phía VCCI đề xuất tăng khoảng 7 % tương ứng với số tăng tuyệt đối khoảng 250.000 đồng/mức. Phía Tổng LĐLĐ VN đề xuất mức tăng từ 15-16 %, tương ứng với 350.000 - 550.000 đồng/mức. VCCI cũng điều chỉnh lên mức 10 % nhưng Tổng LĐLĐ VN cho rằng vẫn thấp".
Phương án của Tổng LĐLĐ VN đưa ra là hợp lý. Nhưng phía người sử dụng lao động cũng còn nhiều áp lực về chi phí, cạnh tranh, đầu vào. Ngoài lương tối thiểu tăng, mức đóng BHXH từ 1/1/2016 cũng tăng chi phí doanh nghiệp. Và khả năng doanh nghiệp chịu đựng là rất khó.
Hoàng Mạnh
Theo Dantri
Chính phủ thống nhất kiến nghị Quốc hội sửa Điều 60 Luật BHXH năm 2014 Chính phủ đã thống nhất với kiến nghị của các Bộ, cơ quan, địa phương và kiến nghị Quốc hội sửa đổi Điều 60 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 theo hướng nếu người lao động không đủ thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu thì được hưởng BHXH một lần. Đây là một nội dung trong Thông cáo báo chí...
