Bánh khảo – hương vị tết của người Tày

Ngày tết, ngoài hạt bí, mứt, kẹo,… Người Tày ở Bắc Kạn thường làm thêm món bánh khảo để mời khách đến thăm nhà. Những chiếc bánh khảo chỉ nhỏ bằng bao diêm với nhiều màu sắc vui mắt và được xem như một thứ “kẹo tết” của người Tày.

Cứ độ 24 tháng chạp, sau khi ăn tết ông Công ông Táo xong, các nhà trong bản lại rục rịch làm mỗi nhà lấy trăm cái bánh khảo để đón Tết Nguyên đán. Với người Tày, tết mà không có bánh khảo thì chẳng còn hương vị tết nữa. Vì bánh khảo để được lâu mà vẫn giữ được hương vị thơm ngon, không bị mốc, thiu nên người Tày ví loại bánh này tựa như một thứ lương khô ngọt ngào dễ ăn. Họ thường mang bánh khảo ra mời khi có khách đến nhà chúc tết.

Bánh khảo của người Tày ở Bắc Kạn

Để có được những phong bánh khảo thơm phức phải trải qua thật nhiều công đoạn. Nào là chọn gạo nếp, rang gạo, xay nhỏ, hạ thổ,….

Đầu tiên phải chọn gạo nếp để làm bánh. Chọn loại gạo nếp ngon, thơm, hạt tròn mẩy rồi đãi sạch. Sau đó gạo được mang đi rang. Rang gạo phải cẩn thận vì nếu rang chưa đủ độ chín thì bánh sẽ không đủ độ thơm. Còn nếu rang gạo cháy vàng quá thì khi xay bột sẽ bị sẫm màu không đẹp, bánh bị mất mùi thơm. Đổ gạo nếp đã chín vào cối đá xay mịn. Bột càng mịn bánh càng ngon.

Công đoạn hạ thổ cũng rất quan trọng. Người Tày thường chọn một góc khuất trong nhà, quét sạch và vảy một chút nước cho có độ ẩm, lót vài lớp giấy báo rồi trải đều bột ra. Lấy giấy phủ lên trên bột, cứ hạ thổ như vậy khoảng ba, bốn ngày cho bột hút đủ ẩm, ỉu ra là có thể đem đóng khuôn bánh.

Khi bột đã hạ thổ xong thì đem bột trộn lẫn với đường. Đường dùng làm bánh thường là đường kính hoặc đường phèn. Nếu là đường phèn thì phải chọn những miếng đường vàng ruộm, giã thật mịn. Đường có mịn khi trộn với bột mới tạo độ kết dính cao. Sau đó dùng khúc gỗ tròn như cái chày chà đi chà lại cho bột ngấm đường. Muốn thử xem bột và đường đã đủ độ kết dính chưa, người ta thường nắm một nắm bột nhỏ thả xuống mâm xem nắm bột có bị vỡ không. Nắm bột rơi xuống vẫn còn nguyên là được.

Tiếp đó là chuẩn bị nhân bánh. Nhân bánh gồm có lạc, vừng và thịt mỡ trộn lẫn vào nhau. Vừng đen và lạc rang giã nhỏ, mỡ lợn luộc chín, thái hạt lựu rồi đem ướp với đường kính. Như vậy, bánh khảo vừa có được hương thơm của gạo nếp, bùi bùi của vừng lạc, vị ngọt của đường kính và béo ngậy của mỡ. Tất cả hòa quyện với nhau khiến bánh khảo có một hương vị đặc biệt không lẫn vào đâu được.

Bánh sau khi đóng khuôn xong cắt thành từng phong nhỏ, gói lại thật khéo bằng một lớp giấy đủ màu xanh, đỏ, tím, vàng. Chiếc bánh khảo giờ đây đã được khoác lên mình một chiếc áo rực rỡ, vô cùng bắt mắt.

Bánh khảo từ lâu đã trở thành món ăn truyền thống của người Tày ở Bắc Kạn, bánh được để lên bàn thờ cúng ông bà tổ tiên và đãi khách đầu năm mới./.

Theo PNO