Băng huyết sau sinh là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở sản phụ

Băng huyết sau sinh là một biến chứng vô cùng nguy hiểm khiến sản phụ tử vong và để lại những hậu quả nặng nề.

PGS.TS. Phạm Bá Nha – Trưởng khoa Phụ Sản, Bệnh viện Bạch Mai (Ảnh: Minh Thuý)

Những ngày vừa qua, vụ việc một sản phụ 24 tuổi không may tử vong sau khi sinh con tại Bệnh viện Việt Pháp đã khiến dư luận đặc biệt quan tâm. Như VietTimes đã đưa tin, phía Bệnh viện Việt Pháp cho rằng nguyên nhân chính khiến sản phụ tử vong là do mất máu quá nhiều, suy đa phủ tạng. Tuy nhiên, ý kiến của Bệnh viện có đúng hay không, cần chờ kết luận chính thức về vụ việc của ngành y tế.

Trao đổi với PV VietTimes, PGS.TS. Phạm Bá Nha – Trưởng khoa Phụ Sản, Bệnh viện Bạch Mai, một trong các chuyên gia sản phụ khoa – cho biết: Đến thời điểm hiện tại vẫn chưa biết được nguyên nhân đích xác khiến sản phụ này tử vong là gì, vì chưa có kết luận chính thức từ phía các cơ quan chức năng.

Tuy nhiên, nói về vấn đề băng huyết sau sinh, PGS.TS. Phạm Bá Nha cho biết: Máu làm nhiệm vụ nuôi sống cơ thể. Mất máu sẽ để lại rất nhiều di chứng như suy các cơ quan trong cơ thể, suy tim, suy não,…. Nếu không cấp cứu kịp thời, bệnh nhân sẽ tử vong hoặc sống thực vật.

“Băng huyết sau sinh là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở sản phụ. Khi cơ thể mất máu quá nhiều có thể dẫn đến ngừng tim, suy đa tạng, chết não,… Để điều trị những trường hợp sản phụ bị chảy máu sau sinh, cần có bác sĩ chuyên khoa theo dõi sản phụ liên tục, phát hiện sớm biến chứng, đồng thời, tìm ra nguyên nhân để xử trí.” – PGS.TS. Phạm Bá Nha nói.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm hơn 14 triệu phụ nữ trên toàn thế giới bị hiện tượng băng huyết sau sinh thường/mổ.

Tại Việt Nam, tỷ lệ sản phụ bị băng huyết sau sinh chiếm 3-8%. Riêng tại Bệnh viện Bạch Mai, tỷ lệ này chiếm khoảng 1% trên tổng số hơn 7.000 ca đỡ đẻ mỗi năm.

Thống kê cho thấy, mỗi năm trên thế giới có khoảng 515.000 phụ nữ tử vong trong quá trình mang thai và sinh nở. Riêng số người bị băng huyết sau sinh thì lên tới hơn 100.000 người.

Theo các bác sĩ, băng huyết sau sinh là hiện tượng đường sinh dục của người mẹ chảy máu liên tục trong vòng 24 giờ sau sinh, số lượng máu là hơn 500ml hoặc hơn 1% lượng máu cơ thể.

Tất cả phụ nữ mang thai ngoài 20 tuần đều có nguy cơ chảy máu sau sinh. Mặc dù tỷ lệ tử vong mẹ đã giảm đáng kể ở các nước phát triển, nhưng băng huyết vẫn là nguyên nhân gây tử vong mẹ hàng đầu ở những khu vực khác (các nước đang phát triển hoặc chậm phát triển).

PGS.TS. Phạm Bá Nha cho biết thêm về những nguyên nhân khiến sản phụ bị băng huyết sau sinh:

Đ ờ tử cung là nguyên nhân thường gặp khiến sản phụ bị băng huyết sau sinh. Các nguyên nhân khiến sản phụ bị đờ tử cung gồm: Chất lượng tử cung kém – Tử cung của sản phụ sinh nhiều lần, người bị u xơ tử cung hay tử cung bị dị dạng; tử cung quá căng – tình trạng này do sản phụ sinh đôi hoặc sinh ba hay do thai lớn và nước ối quá nhiều; sản phụ bị nhiễm trùng ối, chuyển dạ lâu hay thai phụ bị thiếu máu và suy nhược; sản phụ bị mắc chứng rối loạn đông máu, mang thai khi tuổi thai quá lớn (thường là sau 35 tuổi ), có tiền sử băng huyết sau sinh hoặc bị u xơ tử cung.

Sự bất thường của bánh nhau: Những trường hợp thai phụ có nhau bám thấp, nhau cài răng lược, nhau tiền đạo thường sẽ có khuynh hướng gây chảy máu nhiều sau sinh. Nếu diện tích bánh nhau lớn, khi bong ra sẽ gây chảy máu nhiều cũng có thể gây băng huyết sau sinh.

T ử cung, âm đạo bị vỡ hoặc rách cũng có thể là nguyên nhân gây băng huyết sau sinh kể cả đẻ thường. Đây là biến chứng do khó đẻ và cần phải có sự can thiệp của thủ thuật. Một số trường hợp khác như đẻ rơi, đẻ quá nhanh cũng gây tổn thương lớn đến đường sinh dục

Bên cạnh đó, sản phụ cũng có thể bị r ối loạn đông máu khi nhau bong non, thai lưu, nhiễm trùng,…Tùy thuộc vào mức độ mất máu và việc phục hồi sức khỏe mà băng huyết sau sinh có thể gây ra những biến chứng nặng hay nhẹ khác nhau.

Nếu sản phụ ra máu một cách bất thường và nhiều trong vòng 24 giờ đầu sau khi sinh; áu chảy có màu đỏ tươi, rỉ ra liên tục; da xanh xao, niêm mạc nhợt, chân tay lạnh, vẻ mặt hốt hoảng và huyết áp tụt. Nhịp tim đập nhanh một cách bất thường hoặc trở nên không đều; tử cung mềm nhão, không có sự co hồi tốt thì có thể sản phụ dã bị băng huyết sau sinh.

Theo chuyên gia về sản phụ khoa PGS.TS. Lưu Thị Hồng, nguyên tắc chung để phòng tránh băng huyết sau đẻ cũng như các biến chứng thai kỳ là cần theo dõi thai kỳ tốt, nhằm sớm phát hiện các yếu tố nguy cơ và có hướng xử trí kịp thời. Vì thế, thai phụ cần chọn cơ sở uy tín có trang thiết bị hiện đại, quy trình chăm sóc thai sản an toàn… để theo dõi thai kỳ và sinh con.

Theo các chuyên gia, hiện không có biện pháp xử trí nào hoàn toàn tối ưu trong điều trị băng huyết sau sinh nặng. Vì vậy, dự phòng băng huyết sau sinh là lựa chọn tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cho sản phụ. Các biện pháp dự phòng gồm: Quản lý tốt thai kỳ, phát hiện thai kỳ có nguy cơ cao, đỡ sinh đúng kỹ thuật, không để chuyển dạ kéo dài, theo dõi hậu sản trong vòng 6 giờ đầu tiên, đặc biệt là trong 2 giờ sau sinh.