Bằng chứng cho thấy biến thể mới của SARS-CoV-2 có thể thách thức vaccine COVID-19

Ba nghiên cứu mới đây chỉ ra rằng biến thể SARS-CoV-2 tìm thấy ở Nam Phi, có tên gọi 501Y.V2, có khả năng gây ra mối đe dọa đối với các loại vaccine phòng ngừa hiện hành.

Cấp cứu bệnh nhân tại bệnh viện Steve Biko, thủ đô Pretoria, Nam Phi. Ảnh: Phi Hùng – P/v TTXVN tại Nam Phi

Theo kênh truyền hình CNN, biến thể COVID-19 mới lần đầu tiên được phát hiện tại Nam Phi vào hồi tháng 10/202 và giờ đã có mặt tại khoảng 20 quốc gia.

Cả ba nghiên cứu này đều được thực hiện trong phòng thí nghiệm và không triển khai trên người, nên các nhà khoa học cho biết các kết quả cần được nghiên cứu thêm để khẳng định mối đe dọa thực sự từ biến thể mới này.

Trong một nghiên cứu gần đây nhất, các nhà khoa học đã lấy kháng thể từ 6 người mắc COVID-19 nhập viện trước khi biến thể mới được phát hiện. Các nhà khoa học tìm ra rằng ở các mức độ khác nhau, kháng thể của cả 6 người mặc dù đã khỏi bệnh song đều không thể chống lại hoàn toàn virus SARS-CoV-2.

“Tôi nghĩ rằng đây là bằng chứng cho thấy những đột biến này và các đột biến xuất hiện ở những quốc gia khác có thể lẩn trốn trước các kháng thể từ lần nhiễm bệnh trước đó. Điều này rất đáng lo ngại”, ông Alex Sigal, một nhà virus học tại Viện Nghiên cứu Africa Health và Viện Sinh học Dịch bệnh Max Planck, nhận định.

Tuy nhiên kết quả trên không đồng nghĩa với việc một vài người mặc dù mắc COVID-19 hoặc tiêm vaccine trước đó sẽ dễ bị tổn thương trước biến thể mới.

Các kết quả nghiên cứu của ông Sigal tương tự với kết quả nghiên cứu do Viện Dịch bệnh Truyền nhiễm Quốc gia Nam Phi công bố ngày 18/1. Trong nghiên cứu này, nhóm khoa học lấy mẫu máu từ 44 người ở Nam Phi mắc COVID-19 từ tháng 9, thời điểm trước khi biến thể mới được phát hiện tại quốc gia này. Sau đó, các nhà nghiên cứu xem xét liệu kháng thể của họ có chống lại biến thể mới hay không. Khoảng một nửa trong số 44 người tham gia có kháng thể gần như bị “vô hiệu hóa” trước biến thể mới. Đối với một nửa còn lại, phản ứng kháng thể bị suy yếu, nhưng không biến mất hoàn toàn.

“Khi bạn có hai nhóm nghiên cứu độc lập cùng đưa ra một kết quả, đó là tín hiệu tốt vì chứng thực kết quả là chính xác”, Jesse Bloom – một nhà virus học tại Viện Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson – cho hay.

Trong khi đó, nghiên cứu thứ ba được Đại học Rockefeller (New York, Mỹ) công bố vào ngày 18/1 lấy mẫu máu từ 20 người được tiêm vaccine của Pfizer hoặc Moderna cho thấy các đột biến trong biến thể virus mới cho phép chúng xâm nhập một vài chỗ trong hệ thống miễn dịch của họ. Tuy nhiên, số lượng đột biến của biến chủng được đưa vào nghiên cứu ít hơn so với hai công trình trước đó của Nam Phi.

Không một kết quả nào trong 3 nghiên cứu trên được xuất bản trên các tạp chí y khoa.

Các biến thể được phát hiện ở Anh, Nam Phi và Brazil chứa các đột biến gene của protein gai – loại protein gắn ở vỏ ngoài của virus, giúp chúng “lẩn trốn” hệ miễn dịch – cho phép virus bám vào tế bào của người, do đó loại protein này đóng vai trò quan trọng đối với khả năng lây nhiễm. Biến thể 501Y.V2 có khả năng lây lan cao hơn 50% so với các loại biến thể trước đó.