Bán sân bay cho các hãng hàng không: Hài hòa lợi ích, tránh độc quyền

Bộ GTVT đang xây dựng phương án bán một số sân bay lấy tiền đầu tư hạ tầng hàng không. Trong “cuộc chiến” giành quyền mua nhà ga T1 Nội Bài giữa 2 hãng hàng không, Cục Hàng không đang nghiêng về hướng nhượng lại cho Vietnam Airlines, dù Vietjet Air có đề nghị xin mua trước.

Vietnam Airlines sẽ giành được quyền mua lại T1 Nội Bài?

Vốn ngân sách chỉ chiếm 13%

Chủ trương xã hội hóa hàng không của Bộ GTVT để lấy vốn đầu tư hạ tầng giao thông như mở sân bay quốc tế Long Thành, mở rộng sân bay Đà Nẵng… dù mới manh nha nhưng đã có không ít doanh nghiệp hưởng ứng. Mới đây nhất là việc 2 hãng hàng không chiếm thị phần lớn trong nước đều đề xuất mua lại quyền khai thác nhà ga T1 Nội Bài. Mở màn là hãng hàng không giá rẻ Vietjet Air. Hiện tại, toàn bộ các chuyến bay đến/đi của hãng này đều làm thủ tục tại sảnh E, khu vực mở rộng của T1, song hãng đề xuất Bộ GTVT nhượng lại quyền khai thác toàn nhà ga T1 trong thời hạn 20 năm. Ngay sau đó, anh cả hàng không Việt Nam là Vietnam Airlines cũng xin mua lại toàn quyền khai thác nhà ga T1 Nội Bài (không bao gồm sảnh E) tới Bộ GTVT.

Ông Lại Xuân Thanh, Cục trưởng Cục Hàng không cho biết, đối với lĩnh vực hàng không, vốn ngân sách nằm trong kết cấu hạ tầng không cao, nhưng vốn tư nhân cũng không có, chủ yếu là vốn từ quỹ đầu tư phát triển của Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV). Giai đoạn từ năm 2001 đến 2014, nguồn vốn trực tiếp từ ngân sách Nhà nước rót vào đầu tư hạ tầng hàng không chỉ chiếm 13%. “Hàng không có đặc thù riêng, tất cả sân bay đều dùng chung giữa dân sự và quốc phòng. Vì vậy, việc xã hội hóa sẽ phải phân biệt sân bay trọng điểm về an ninh quốc phòng để có cách ứng xử khác nhau trong đầu tư, phát triển”.

Ngoài ra, xã hội hóa cũng phải đảm bảo hài hòa lợi ích giữa nhà đầu tư và phát triển kinh tế xã hội. Việc xây dựng phương án xã hội hóa phải tính hết được các tình huống. Đặc biệt trong đó, việc nhượng lại quyền khai thác sân bay phải không làm ảnh hưởng đến các hãng hàng không đang khai thác, phải tránh rơi vào thế độc quyền cũng như đáp ứng được nhu cầu phát triển của hàng không trong tương lai. Ông Lại Xuân Thanh cho biết, có nhiều ý kiến đề xuất nên bán dứt điểm và một số khác cho rằng chỉ nên nhượng quyền khai thác. Cục Hàng không nghiêng về phương án nhượng quyền khai thác.

Sẽ bán T1 cho Vietnam Airlines?

Bộ GTVT đang gấp rút xây dựng phương án nhượng quyền thí điểm đối với một số sân bay. Trước tiên, Bộ GTVT sẽ bán thí điểm sân bay Phú Quốc. Sân bay này có 100% vốn đầu tư (khoảng 230 triệu USD) từ nguồn vốn của ACV, được kỳ vọng sẽ có nhiều nhà đầu tư tham gia vì nằm ở vị trí thuận lợi.

“ Nóng ” nhất hiện nay là việc nhượng quyền nhà ga T1 Nội Bài khi có 2 hãng hàng không cùng đề xuất Bộ GTVT bán lại quyền khai thác. Ông Lại Xuân Thanh cho hay, nhà ga T1 Nội Bài ban đầu không nằm trong danh mục bán thí điểm mà Bộ GTVT nhắm tới. Tuy vậy, bỗng nhiên 2 hãng hàng không cùng xin mua nên Bộ GTVT đã cân nhắc bán thí điểm, trong đó, Bộ trưởng Bộ GTVT đã đồng ý bán thí điểm sảnh E cho Vietjet Air. Dù rằng, Viejet Air đề xuất xin mua trọn T1.

Theo một số chuyên gia, mặc dù Vietjet Air đề xuất mua nhà ga T1 trước, nhưng hiện hãng này đang khai thác độc lập ở sảnh E, còn nhà ga T1 do Vietnam Airlines và Jetstar Pacific đang khai thác. Vì vậy, nếu Bộ GTVT nhượng lại quyền khai thác toàn bộ T1 cho Vietjet Air, rất dễ dẫn đến việc cạnh tranh không lành mạnh. Hiện tại, Vietjet Air chính là đối thủ đáng gờm nhất của Vietnam Airlines khi trong quý I-2015, thị phần của Vietjet Air đã chiếm 32%, đồng nghĩa với việc thị phần của Vietnam Airlines bị co hẹp.

Theo ông Lại Xuân Thanh, mặc dù ACV chưa lựa chọn phương án nào song cũng nghiêng về phương án bán sảnh E cho Vietjet Air, còn nhà ga T1 sẽ nhượng lại cho Vietnam Airlines. Được biết, việc khai thác tại sảnh E của Vietjet Air đang gặp khó khăn vì đây là phần cơi nới thêm của nhà ga T1 trong khi chờ đợi nhà ga T2 hoàn thành, do đó hạ tầng còn thiếu. Trong trường hợp Vietjet Air không mua sảnh E thì theo ông Lại Xuân Thanh, Bộ GTVT vẫn nhượng lại quyền khai thác nhà ga T1 (không bao gồm sảnh E) cho Vietnam Airlines. Trong tháng 3 này, Cục Hàng không sẽ trình Bộ GTVT danh mục, hình thức đầu tư tại các sân bay và phương án xử lý đối với nhà ga T1 Nội Bài.

Theo_An ninh thủ đô