Bám vào tội ác để câu khách, báo chí sẽ làm xói mòn nền tảng luân lý và đạo đức

Mai Hoàng Minh14:28 20/08/2015

Bức xúc trước tình trạng hàng loạt các tờ báo thời gian qua khai thác thông tin từ những vụ án giết người để câu khách, tại cuộc họp giao ban báo chí tuần này Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông (TT&TT) Trương Minh Tuấn đã đưa ra giới hạn cuối cùng cho các cơ quan báo chí.

Ngày 19/8, Thứ trưởng Trương Minh Tuấn ký công văn số 2673/BTTTT-CBC gửi tất cả các cơ quan báo chí yêu cầu chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về báo chí. Liên quan đến công văn “tối hậu thư” này, Thứ trưởng Trương Minh Tuấn đã có những chia sẻ với phóng viên.

Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn.

Thưa Thứ trưởng, công văn Thứ trưởng vừa ký không dùng từ “cấm” nhưng thực chất là yêu cầu tất cả các cơ quan báo chí chấm dứt việc đưa thông tin chi tiết về các vụ án giết người. Biện pháp như vậy có phù hợp không?

Thứ trưởng Trương Minh Tuấn: Chúng tôi có cân nhắc kỹ về tình và lý. Về tình, cơ quan quản lý nhà nước về báo chí nhiều lần khuyến cáo, nhắc nhở không ít cơ quan báo chí khai thác thông tin tội ác qua các vụ án giết người, mô tả chi tiết hành vi tội ác, gián tiếp cổ xuý cho cái ác trỗi dậy.

Về lý, hành vi của các cơ quan báo chí khi đưa những thông tin như vậy là vi phạm pháp luật. Chúng tôi đã từng xử lý hành chính các cơ quan báo chí, thậm chí đình bản tờ báo đưa tin dạng “lá cải”, nhưng tình trạng này không được cải thiện đáng kể.

Ở đây chúng ta còn chưa xét đến đạo đức nghề nghiệp, lương tâm của người cầm bút, trách nhiệm với cộng đồng, lối hành xử văn minh của cơ quan truyền thông… trong một xã hội thông tin lành mạnh.

Thưa Thứ trưởng, như thế các cơ quan báo chí có thể hiểu giới hạn của việc đưa tin về các vụ án giết người như thế nào thì không vi phạm theo tinh thần của công văn Thứ trưởng vừa ký ban hành?

Trong thời gian ngắn vừa qua tại Nghệ An, Bình Phước, Quảng Trị, Yên Bái liên tiếp xảy ra những vụ án giết người man rợ. Bản thân tất cả những người nào có trách nhiệm với xã hội, có lương tri đều phải bàng hoàng, đau xót và giật mình bởi đây là một hiện tượng rất không bình thường, đáng báo động khẩn cấp của xã hội.

Trước một hiện tượng như thế các cơ quan báo chí phải là cơ quan tiên phong đi tìm nguyên nhân, bản chất và đưa ra cách giải quyết vấn đề này một cách nhân văn để giúp xã hội hướng thiện. Tuy nhiên, thời gian qua báo chí đã từ bỏ vai trò cao quý này. Đây là dấu hiệu báo động về sự xuống cấp của báo chí hiện nay.

Video đang HOT

Là cơ quan truyền thông, báo chí có sức mạnh và gây hiệu ứng rất lớn cho xã hội. Sự ảnh hưởng của những loại thông tin như vậy sẽ làm xói mòn nền tảng luân lý và đạo đức.

Các bạn cũng có con cái, các bạn nghĩ sao khi con cái của chúng ta ở độ tuổi chưa đủ nhận thức vì đọc báo mà thần tượng một kẻ giết người vì đẹp trai, vì hành vi che giấu tội ác tài tình, vì thản nhiên, lạnh lùng khai báo, mô tả hành vi giết người man rợ; vì có một mối tình ly kỳ như trong phim chưởng?

Các bạn là người lớn các bạn sẽ nghĩ gì khi mỗi sáng mở mắt ra cầm tờ báo hay duyệt mạng sẽ thấy tràn lan những thông tin man rợ được báo chí thêu dệt thêm?

Việc thông tin về những vụ án giết người chúng tôi không cấm. Chúng tôi chỉ nghiêm cấm việc đưa tin trái pháp luật quy định như mô tả chi tiết hành vi man rợ, khai thác đời tư, xâm phạm quyền nhân thân… gây hiệu ứng xấu cho xã hội.

Thưa Thứ trưởng, có vẻ như việc xử lý mạnh tay của cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí trong thời gian qua không làm thuyên giảm được tình trạng nhiều cơ quan báo chí “vượt rào”. Liệu tình trạng này có được chấn chỉnh không?

Thực tế là qua các lần nhắc nhở của Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, tình trạng này có giảm một phần. Chúng tôi yêu cầu các cơ quan báo chí ngay lập tức phải chấn chỉnh tư duy làm báo và hoạt động đúng pháp luật. Xử phạt hành chính, rút giấy phép, đình bản là những biện pháp rất mạnh nhưng chưa hiệu quả và ảnh hưởng đến người lao động.

Lần này chúng tôi sẽ xem xét trách nhiệm người đứng đầu cơ quan báo chí trên cơ sở phù hợp với quy định của pháp luật. Tổng biên tập là người chịu trách nhiệm trước pháp luật về hoạt động cơ quan báo chí của mình.

Chúng tôi chưa nhìn thấy lỗi rõ ràng của những người cầm bút qua những loại thông tin này vì nhà báo làm việc theo sự phân công nhiệm vụ của ban biên tập. Người có quyền đăng thông tin cuối cùng là Tổng biên tập.

Ngoài ra, như tôi đã nói hiện tượng báo chí đồng loạt chạy theo xu hướng khai thác chi tiết những vụ án giết người là hiện tượng báo động của báo chí hiện nay.

Cùng với các biện pháp xử lý hành chính, trong thời gian tới cơ quan chỉ đạo, cơ quan quản lý Nhà nước về báo chí sẽ phối hợp với Hội nhà báo tổ chức hội thảo về trách nhiệm xã hội của cơ quan báo chí, tìm rõ nguyên nhân của hiện tượng này.

Mục đích chính của chúng tôi hiện nay là xây dựng một nền báo chí tôn trọng những nguyên tắc, trên cơ sở thoả mãn các điều kiện thông tin của cơ quan báo chí và dư luận.

Xin cảm ơn Thứ trưởng!

Nguyễn Thành Nhân (thực hiện)

Theo Dantri

Chúng ta hay nói nhiều về 'quyền tự do ngôn luận'?

Cũng nên mở rộng thêm, với đặc thù truyền hình so với các loại báo khác, những phóng viên truyền hình dễ nổi tiếng hơn, dễ trở thành ngôi sao hơn, nhưng vì thế cũng dễ tai tiếng hơn.

Quay lại với công chúng sau hơn chục năm vắng bóng, cô thực tập sinh Nhà Trắng nổi tiếng Monica Lewinsky đã có bài thuyết trình liên quan đến quyền tự do ngôn luận mang tên: "Cái giá của nỗi nhục nhã".

"Chúng ta hay nói nhiều về quyền tự do ngôn luận, nhưng chúng ta cần nói nhiều hơn về trách nhiệm của chúng ta với tự do ngôn luận. Tất cả chúng ta đều muốn được lắng nghe, nhưng hãy nhìn nhận sự khác nhau giữa nói có mục đích và nói để được chú ý. Bao dung giúp thế giới trở thành một nơi tốt đẹp hơn và an toàn hơn", Monica Lewinsky nói.

Thông điệp trên về sự bao dung càng ngẫm càng đúng trong thời kỳ bùng nổ thông tin toàn cầu. Soi chiếu vào nhiều sự kiện gần đây mới càng thấy báo chí, truyền thông cần một tâm thế bao dung đến mức nào để phát huy sức mạnh của "tự do ngôn luận".

Chỉ nói riêng trong lĩnh vực báo chí, cách dùng các nghiệp vụ chuyên môn như xảo ngôn, lộng ngữ, ém nhẹm thông tin, đổi trắng thay đen, tung tin thất thiệt... khiến bao số phận lao đao điêu đứng, khiến cho cộng đồng nhiều phen hoang mang mơ hồ... không biết đâu là thật đâu là giả.

Có lẽ, chỉ có đạo đức mới đủ khả năng, đủ chức năng điều chỉnh được hành vi của người làm báo, khiến cho nhà báo biết đâu là điểm dừng, biết đâu là giới hạn của "chừng mực, tử tế, đàng hoàng" trong cái nghề cao quý nhưng lắm cạm bẫy này. Lạm dụng báo chí, lạm dụng truyền thông vì lợi ích riêng, vì tiền tài danh vọng... đều là biểu hiện của một thái độ tiêu cực, thiếu đạo đức.

Người viết bài này nhớ đến vụ việc xôn xao dư luận gần đây. Một vụ việc về học sinh hút shisha, đã gây ra cơn bão dư luận với những phản ứng, bất bình. Và cuối cùng, cơ quan báo chí đó phải có lời xin lỗi. Bởi chương trình hoàn toàn không phải phóng sự, bám sát đời thường, thực tiễn, mà chỉ là sự dàn dựng.

Clip dàn dựng học sinh hút shisha đã gây ra cơn bão dư luận

Xin lỗi là một nét đẹp của đạo đức, là một điều nên làm, phải làm, nhưng nhận thức chính xác sai lầm thì lời xin lỗi mới thỏa đáng, mới làm cho người được xin lỗi cảm thông an lòng. Bỏ qua sự tranh cãi đây là loại phóng sự gì, là phóng sự điều tra hay phóng sự dàn dựng thì điều mà ai cũng thấy được là các nhà báo làm chương trình này đã vi phạm đạo đức nghề nghiệp. Tệ nhất, đối tượng, nhân vật của họ lại là những học sinh, những đứa trẻ đang ngồi ghế nhà trường...

Tổn thất về mặt tinh thần cho các em, cho cha mẹ các em, cho gia đình người thân các em trong vụ việc thật khó bù đắp.

Nhưng đây cũng không phải là chuyện hy hữu, ngoại lệ. Vụ "Vợ chồng hát rong và Điều ước thứ 7" phát trên sóng VTV3 ngày 10/01/2015, vụ "Cụt tay, cụt chân vẫn lái xe ô tô" do Đài PT&TH Bình Định thực hiện ngày 26/08/2013... đến bây giờ vẫn còn ám ảnh dư luận, vẫn mãi là "dư âm" tai tiếng.

Nhớ lại lời của Thứ trưởng bộ TT&TT Trương Minh Tuấn trong lần trả lời với báo chí nhân ngày Báo chí Việt Nam 21/06/2014, ông đã từng cảnh báo:

"Một thiếu sót lớn nữa tôi muốn nói đến chính là đạo đức làm báo. Nghề nào cũng cần phải có đạo đức, nghề báo lại càng phải đặt vấn đề đạo đức lên hàng đầu. Nhưng nhiều nhà báo vì lý do này, lý do khác vẫn phạm phải những sai phạm rất đáng tiếc. Những sai phạm đó là gì? Tung tin thất thiệt, đưa tin gây ảnh hưởng, phương hại đến tổ chức, cá nhân...".

Và để trả lời câu hỏi "Làm báo hiện nay dễ hay khó?" của các đồng nghiệp, Thứ trưởng Trương Minh Tuấn khẳng định rõ ràng: "Làm báo thời nay thực sự khó, không dễ dàng chút nào".

Cũng nên mở rộng thêm, với đặc thù truyền thông báo chí nước ta, với đặc thù truyền hình so với các loại báo khác, những phóng viên truyền hình dễ nổi tiếng hơn, dễ trở thành ngôi sao hơn, nhưng vì thế cũng dễ tai tiếng hơn. Biết giữ mình, giữ cho đồng nghiệp của mình là một điều không bao giờ thừa, bởi cái xấu và cái tốt ở thời thế giới phẳng này cũng lan nhanh như... sóng truyền hình vậy.

Chợt nhớ đến dự án "Tháp truyền hình cao nhất châu Á" mà truyền hình nước ta đang mơ ước, đang quyết tâm làm, mong rằng, đạo đức của những nhà báo nói chung, người làm truyền hình nói riêng cũng nên cao... ngang tầm.

Theo Vietnamnet

Sẽ phạt nặng những tờ báo khai thác hành vi tội ác rùng rợn, giật gân Hôm nay (19/8), Bộ Thông tin & Truyền thông đã ra văn bản số 2673 /BTTTT-CBC về việc yêu cầu chấp hành các quy định của pháp luật về báo chí. Văn bản nêu rõ, thời gian vừa qua, các cơ quan báo chí đã kịp thời đưa thông tin về các vụ trọng án, góp phần định hướng dư luận xã hội,...