“Bài học” ốc bươu vàng

Sau khi chính quyền vào cuộc, toàn bộ số vỏ ốc do người dân đổ bừa bãi ở xã Cấn Hữu, huyện Quốc Oai (Hà Nội) đã được thu dọn. Hậu quả cơ bản được khắc phục triệt để nhưng vẫn còn đó bài học về công tác quản lý, đảm bảo vệ sinh môi trường và kiểm soát sinh vật ngoại lai.

Vỏ ốc hai bên đường đã được thu dọn, chuyển đi xử lý…

Dân bán ốc, chính quyền dọn vỏ

Xã Cấn Hữu những ngày này không còn nhộn nhịp như thời điểm cách đây vài tháng. Cảnh người người, nhà nhà tỏa đi khắp nơi tìm bắt ốc bươu vàng cũng không còn diễn ra. Cánh đồng Sa – khu vực giáp ranh giữa hai xã Cấn Hữu, Đông Yên đã chấm dứt cảnh ngổn ngang vỏ ốc. Vui mừng nhất là các hộ dân ở phía đầu làng vì được “đoạn tuyệt” với mùi ốc thối, ốc chết. Đánh giá về công tác khắc phục hậu quả ô nhiễm môi trường, ông Đỗ Văn Hùng – Phó Chủ tịch UBND xã Cấn Hữu khẳng định: “Từ giữa tháng 11 đến nay, việc thu mua thịt ốc bươu vàng đã dừng hẳn. “Núi” vỏ ốc trước đây ngập tràn khu vực đồng Sa đã được thu gom, chuyển đi xử lý”. Theo quan sát của phóng viên, tất cả các địa điểm trước đây từng biến thành bãi đổ vỏ ốc giờ đã được thu dọn. Khu bãi rác gần cầu Cấn Thượng chỉ còn rác thải sinh hoạt, định kỳ được xe vệ sinh môi trường chở đi.

Nói về việc thu mua thịt ốc bươu vàng ở địa phương, một cán bộ UBND xã Cấn Hữu cho biết, từ năm 2010 đến 2012, bắt đầu xuất hiện 1-2 hộ kinh doanh nhỏ lẻ. Tại thời điểm đó việc mua bán chưa rầm rộ. Người dân bắt ốc bươu vàng chủ yếu với mục đích bảo vệ mùa màng, lấy thức ăn chăn nuôi gia cầm. Sang năm nay, khi giá thu mua thịt ốc bươu vàng, ốc sên được đẩy lên cao (khoảng 20.000 đồng/kg) thì hầu hết các hộ gia đình đều có người đi bắt ốc. Thấy nguồn ốc bươu vàng tự nhiên ở địa phương cạn kiệt, người dân còn tìm đến những cánh đồng ở Thanh Trì, Sóc Sơn… Nhiều người khác đã mang ốc bươu vàng ở Thái Bình, Nam Định về bán cho thương lái. Những ngày cao điểm, các hộ kinh doanh ở Cấn Hữu nhập – xuất khoảng 5-7 tấn thịt ốc, tương đương 30-35 tấn ốc bươu vàng. Toàn bộ phần ruột, vỏ ốc được cho là phế phẩm đã bị người dân đổ ra cánh đồng giáp xã Đông Yên, khu vực sườn đê, mương nước hoặc hai bên vệ đường.

Trước tình trạng mất vệ sinh môi trường nghiêm trọng, UBND xã Cấn Hữu phối hợp với CAH Quốc Oai và các phòng chức năng huyện đã tổ chức tuyên truyền về tác hại của việc đổ vỏ ốc bươu vàng tràn lan; quán triệt các văn bản pháp luật nghiêm cấm việc nhân, nuôi, vận chuyển, phát tán ốc bươu vàng và xây dựng phương án xử lý hậu quả. Bên cạnh việc nghiêm cấm đổ vỏ ốc bươu vàng bừa bãi; quy định rõ khu vực tập kết rác thải, cơ quan chức năng đã tổ chức cho người dân ký cam kết về việc đổ rác, vỏ ốc đúng quy định, đồng thời tăng cường giám sát, huy động lực lượng xung kích phối hợp với công ty môi trường di dời toàn bộ số vỏ ốc đến nơi xử lý.

…không còn ngập ngụa như vài tháng trước

Kiểm soát chặt hơn

Không thể phủ nhận vai trò của các cấp chính quyền trong việc tập trung giải quyết hậu quả tình trạng ô nhiễm môi trường liên quan đến vỏ ốc bươu vàng. Nhưng rõ ràng trách nhiệm quản lý, ngăn chặn việc bắt, thu gom, kinh doanh ốc bươu vàng cũng như các “chế phẩm” từ loài sinh vật ngoại lai này ngay từ đầu còn chưa được quan tâm đúng mức. Nếu sự việc không vượt quá tầm kiểm soát của cấp cơ sở và gây xôn xao dư luận trong suốt thời gian qua thì rất có thể những năm sau, việc bắt – thu gom ốc bươu vàng vẫn là nghề kiếm bộn tiền ở xã Cấn Hữu.

Vẫn còn đó những bài học nóng hổi về tình trạng nuôi, bắt các sinh vật ngoại lai, gây hại như đỉa, chồn lông đen, rùa tai đỏ… Và cũng có không ít những văn bản pháp lý được các cơ quan chức năng đưa ra nhằm quản lý, ngăn chặn ảnh hưởng tiêu cực của sinh vật ngoại lai. Nhưng do mục đích thương mại, người dân ở nhiều nơi vẫn bất chấp quy định, lén lút nuôi thả gây thiệt hại về kinh tế, ảnh hưởng đến môi trường, tài nguyên thiên nhiên. Ngoài tăng cường tuyên truyền, phổ biến kiến thức cho người dân, cơ quan chức năng cần nâng cao trách nhiệm quản lý, sớm phát hiện và có biện pháp ngăn ngừa, kiểm soát các sinh vật ngoại lai có nguy cơ bùng phát thành dịch hại. “Bài học” ốc bươu vàng, có lẽ không riêng xã Cấn Hữu cần sâu sắc rút kinh nghiệm.

Tùng Lâm

Theo ANTD