Bài học mang tên Formosa

Chiều 30/6, Công ty Formosa Hà Tĩnh đã nhận trách nhiệm về việc gây ra sự cố môi trường, làm hải sản chết hàng loạt tại 4 tỉnh Miền Trung.

Chiều 30/6, Văn phòng Chính phủ đã tổ chức họp báo, thông báo kết luận nguyên nhân gây ra thảm họa môi trường biển tại các tỉnh khu vực bắc Trung bộ thời gian qua. Thủ phạm đã được chỉ đích danh. Ông Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh đã cúi đầu nhận lỗi, cam kết bồi thường và cam kết không tái diễn các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường và tài nguyên nước của Việt Nam.

Dù không mong muốn, thì thảm họa môi trường với hậu quả nhãn tiền và hệ lụy dài lâu đã xảy ra. Cái mất thì rất nhiều, khó mà đong đếm. Nhưng bên cạnh cái mất, có cái được. Cái được thấy rõ nhất là Bài học mang tên Formosa…

Buổi họp công bố nguyên nhân cá chết ở 4 tỉnh miền Trung.

Gần 3 tháng, sau tình trạng cá chết hàng loạt và môi trường, hệ sinh thái biển các tỉnh bắc miền Trung suy giảm nghiêm trọng, các Bộ, ngành liên quan đã có kết luận về nguyên nhân gây nên thảm họa môi trường này. Nội dung kết luận thể hiện tính thận trọng, khách quan, vẹn cả đôi đường, phù hợp với thông lệ quốc tế và văn hóa Việt Nam.

Người Việt Nam vẫn thường nói: Đánh kẻ chạy đi… Một khi kết luận đã rõ ràng, phải trái phân minh; kẻ gây tai họa đã cúi đầu nhận lỗi, cam kết đền bù, khắc phục hậu quả và hứa không tái phạm, thì không thể không thể tất, chín bỏ làm mười. Nhưng cam kết phải được thực hiện, lời hứa phải đi liền với hành động. Nhân dân Việt Nam vốn khoan dung, độ lượng, dễ tha thứ, nhưng với kẻ nói lời không giữ lấy lời, thì khi ấy, trong ba mươi sáu chước, Hưng Nghiệp Formosa hay bất kỳ ai khác, nên chọn chước… cao chạy xa bay!

Bài học mang tên Formosa nhắc nhở chúng ta điều gì?

Càng ngày chúng ta càng nhận thức sâu sắc bài học tôn trọng nhân dân. Những dự án lớn, ở khu vực hiểm yếu, quan trọng phải được mang ra bàn thảo trong Quốc hội, lấy ý kiến của nhân dân, các nhà khoa học; phải tôn trọng những ý kiến phản biện có căn cứ, biết nhìn xa trông rộng và vì lợi ích quốc gia.

Xử lý sự cố, thảm họa môi trường rất cần bài bản, thận trọng, nhưng cũng rất cần sự kịp thời, năng động và quyết liệt, lấy an dân làm trọng. Người dân nhìn vào cách xử lý sự cố của chính quyền để đánh giá, cho điểm công bộc. Đừng để người dân cảm thấy cô độc trong những sự cố tương tự. Chính người dân là nhân chứng, là thành viên tích cực, hiệu quả trong quá trình giám sát, điều tra sự cố.

Qua bao nhiêu năm mở cửa, hội nhập, kêu gọi đầu tư, chúng ta gặt hái nhiều hoa thơm trái ngọt, nhưng cũng không thiếu lần ngậm đắng nuốt cay, đành chấp nhận hoa tàn quả đắng. Hậu quả của những thứ hoa tàn quả đắng này không chỉ trước mắt, ngày một ngày hai, mà hệ lụy nhiều đời, nhiều thế hệ, ở nhiều lĩnh vực.

Không chỉ là kinh tế, mà còn văn hóa, môi trường, tương lai giống nòi, là sự tồn vong của quốc gia, dân tộc. Chỉ thấy cái lợi trước mắt, cái lợi của cá nhân, của nhóm nhỏ quyền lực mà lơi là trách nhiệm công dân, trách nhiệm công chức, thì sẽ dễ bề bị đối tác thao túng, gây họa lớn cho cộng đồng và đất nước.

Một cá nhân, một nhóm nhỏ có quyền lực tham lam và mê muội, có thể khiến cả cộng đồng gánh chịu hậu quả. Nếu như ngay từ đầu, những người có quyền quyết định tiếp nhận đầu tư nhạy cảm và trách nhiệm, sẽ nói không với Formosa, đối tác từng gây nhiều tai tiếng về môi trường, thì sẽ không có chuyện thảm họa xảy ra.

Trong mời gọi đầu tư, một nguyên tắc cơ bản được những người lãnh đạo cao nhất của Đảng và Chính phủ nhiều lần nhấn mạnh, đó là không phát triển, tăng trưởng bằng mọi giá. Dù chúng ta cần nguồn vốn để khai thác tiềm năng, giải quyết bài toán công ăn việc làm và tăng trưởng, nhưng phải biết dứt khoát từ chối những dự án công nghiệp nặng tiêu tốn điện năng, công nghệ lạc hậu, tiềm ẩn nguy cơ hủy hoại môi trường; cẩn trọng với những dự án tiến hành ở những khu vực hiểm yếu, nơi biên giới, cảng biển.

Để các đối tác thiếu tin cậy chiếm lĩnh những vị trí hiểm yếu không được kiểm soát và giám sát, chính là chúng ta đã dọn sẵn con đường ngắn nhất để những con ngựa gỗ thành Tơ- roa, những chàng Trọng Thủy thời nay dễ bề chui sâu, leo cao thực hiện những toan tính mưu sâu kế hiểm.

Trong quá trình phát triển, yếu tố nguồn lực bên ngoài là quan trọng, nhưng quyết định vẫn là nguồn lực từ bên trong. Một khi ý thức khởi nghiệp, tinh thần tự cường thấm đẫm trong mỗi người dân Việt Nam, thì nguồn lực trong nước được khơi thông, phát huy, nhân lên, chúng ta hoàn toàn chủ động “mang sức ta mà giải phóng cho ta”, không phải lệ thuộc vào bên ngoài, không canh cánh nỗi lo mang cái tên Formosa hay những cái tên tương tự./.

Uông Ngọc Dậu

Theo_VOV