Bài 2: Tàn phá rừng kiếm tiền từ ‘cây ích kỷ’

Vì số tiền lớn từ lộc rừng mang lại, nhiều người đã dùng rìu, cưa máy chặt hạ những cây ươi rừng (cây ích kỷ) 20-30 năm tuổi tại Khu bảo tồn Sao La (TT-Huế). Trong khi lãnh đạo khu bảo tồn khẳng định chỉ có một vài cây bị chặt…

Phá rừng lấy lộc

Trước đây, người Tà Ôi, Kơ Tu giữa đại ngàn Trường Sơn chỉ nhặt hạt ươi rụng về bán. Nhờ vậy mà cứ 4 năm một lần, ươi rừng vẫn ban lộc đều đặn cho đồng bào.

Giờ đây, hạt ươi được giá khiến cho nhiều người vì hám món lợi lớn trước mắt đã bất chấp pháp luật, vào rừng đốn ươi lấy hạt.

Đáng nói hơn, những người “săn” ươi rừng vào tận rừng của Khu bảo tồn Sao La (TT-Huế) lùng sục tìm cây ươi và chặt phá không thương tiếc.

Để tránh sự nghi ngờ là “người nhà nước”, chúng tôi xưng danh người đi tìm cây rừng để nghiên cứu thuốc chữa bệnh để tiếp cận Khu bảo tồn Sao La.

Đang xảy ra “cuộc chiến” hạt ươi giữa đại ngàn Trường Sơn

Men theo con đường mòn độc đạo dẫn vào khu bảo tồn, cảnh tượng trước mắt là những cây ươi rừng trơ gốc, vết mủ còn đọng mới, thân cao bằng năm mươi bước chân người lớn nằm chắn lối đi.

Theo lời một người “săn” hạt ươi “lương thiện” (chỉ nhặt hạt rụng – PV) thì những cây ươi rừng tại khu bảo tồn Sao La 20 – 30 năm tuổi, hạt nhiều. Mỗi cây ươi lớn có thể cho từ 50 – 60 kg hạt.

“Mỗi cây ươi như vậy trị giá từ 5-6 triệu đồng. Dân mình mê tiền nên cây ươi dù to bằng mấy cũng phải ngã gục trước cái lưỡi rìu, cây cưa máy” – người này nói.

Ươi rừng 20-30 năm tuổi bị đốn ngã tại khu bảo tồn Sao La. Ảnh: Đ.K

Lý giải lý do cây ươi rừng bị tàn sát lấy hạt, theo anh Hồ Văn R. (xã Hương Lâm), thì hạt ươi có đặc điểm khá kỳ lạ, sau khi rụng xuống đất, gặp nước sẽ bị nở bung.

Khi trời nổi gió, đổ mưa liên tục vài ngày thì lá, hạt ươi rụng sạch dẫn đến “thất thu” và mùa ươi cũng kết thúc. Tháng 8, đại ngàn Trường Sơn bắt đầu có những cơn mưa rừng đổ, những người đi “săn” bằng mọi cách “thu hoạch” nhanh hạt ươi rừng.

Mỗi chuyến đột nhập vào khu bảo tồn, họ thường đi theo từng nhóm từ 10 – 20 người. Những trai núi có sức vóc được giao nhiệm vụ đốn hạ ươi rừng.

Chiếc rìu sắc lẹm khiến một cây ươi rừng thân to một người ôm không xuể bị hạ gục sau gần 1 giờ đồng hồ. Khi cây ươi đổ xuống, những người còn lại chỉ việc lượm hạt cho đầy gùi, bao tải sau đó mang ra khỏi rừng.

“Chỉ có một hai cây bị chặt” ?

Để tránh sự kiểm soát của lực lượng kiểm lâm, những nhóm người đi tận diệt ươi rừng đột nhập vào rừng từ 3 giờ sáng.

Và để qua mặt được người của khu bảo tồn chốt chặn ở cửa rừng, cây rựa được giấu kỹ trong bao tải, trong gùi. Chiếc rìu được tháo lưỡi. Sau khi di chuyển vào rừng, họ tra lưỡi vào cán và “hành sự”.

Cây ươi có đường kính 60cm, dài gần 40 mét vừa mới bị chặt hạ. Ảnh: Đ.K

Trên đường vào khu bảo tồn Sao La, chúng tôi gặp nhóm người tìm ươi trên đường ngược trở ra. Hôm đó, họ trở về tay trắng. Số là sau đốn hạ khi cây ươi cao 40 mét, run rủi thế nào mà cây ươi vướng phải cây rừng, không đổ xuống. Cây vướng quá cao, những người tìm ươi đành phải chịu thua…

Những người này tiết lộ, nếu họ có cưa máy thì việc tìm và đốn ươi sẽ không có trở ngại lớn. Những người khai thác ươi bằng cưa máy mỗi ngày chặt, khai thác 2-3 cây ươi to là chuyện bình thường.

Nếu may mắn gặp những cây ươi rừng sai hạt, mỗi ngày những nhóm người khai thác ươi bằng cách tận diệt thu được từ 12- 15 triệu đồng. Đó quả là một số tiền không hề nhỏ.

Theo tiết lộ của anh Hồ Văn R. mới đây, lực lượng kiểm lâm đã chốt chặn thu giữ 2 cưa máy của nhóm người khai thác ươi rừng trái phép. Còn nhiều người dân các xã A Roàng, A Đớt… nói rằng, nếu không ngăn cấm tình trạng khai thác hạt ươi bằng cách tận diệt như hiện nay. Bốn năm sau, lộc rừng sẽ không còn ban cho đồng bào nữa.

Liệu 4 năm sau, khu rừng này còn cây ươi rừng ra hoa kết hạt? Ảnh: Đ.K

Việc người dân chặt ươi rừng tìm hạt, ông Văn Thân, Phó Giám đốc khu bảo tồn Sao La – A Lưới (TT-Huế) cho biết, cây ươi rừng mọc phân tán ở vùng lõi lẫn vùng đệm của khu bảo tồn. Vào đầu tháng 8, cán bộ khu bảo tồn phát hiện người dân có chặt ươi lấy hạt nhưng rất ít, chỉ một vài cây và thu giữ được 1,5 tạ hạt ươi.

Ông Thân cho biết: “Người không có nhiệm vụ không được phép vào khu bảo tồn. Thế nên, khi phát hiện người đi vào rừng, chúng tôi đã phối hợp với các lực lượng chức năng đuổi đẩy ra khỏi rừng. Một số người dân xã A Roàng khai thác ươi rừng trái phép đã có những hành động quá khích đối với người làm nhiệm vụ. Tuy nhiên, sau khi thuyết phục người dân đã chấp hành yêu cầu của chúng tôi”, ông Thân nói.

Theo ông Thân, tháng 8 là tháng hạt ươi rừng chín, rụng đồng loạt. Vì vậy, khu bảo tồn “xin” hai cán bộ kiểm lâm phối hợp với lực lượng hiện có canh trực, chốt chặn, kiểm soát tình hình.

Ngoài ra, khu bảo tồn còn có 20 cán bộ hợp đồng của WWF (Quỹ bảo vệ thiên nhiên) chia thành 4 nhóm tuần tra liên lục trong rừng. Tuy nhiên, khi đến cửa rừng của khu bảo tồn Sao La, chúng tôi không hề thấy bóng dáng lực lượng chức năng.

Theo VietNamNet