Bác sĩ “mách” tất tần tật các triệu chứng của F0 và cách xử lý

Khi virus xâm nhập cơ thể, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ chiến đấu với virus và sẽ biểu hiện ra ngoài bằng các triệu chứng.

Làm gì khi ho sốt?

Theo BS Nguyễn Huy Hoàng – Trung tâm Oxy cao áp Việt Nga – Bộ Quốc phòng, số ca mắc Covid-19 tại Hà Nội vẫn tăng cao, trong dịp Tết bác sĩ vẫn trực xuyên Tết để hỗ trợ các F0 đang theo dõi, điều trị tại nhà.

BS Hoàng cho biết đa số mọi người đều không có triệu chứng, tuy nhiên khi có triệu chứng người bệnh cần hết sức lưu ý. BS Hoàng gợi ý các biện pháp điều trị triệu chứng cho F0.

Nếu bạn bị sốt, có nghĩa là cơ thể đang chiến đấu với virus. Nếu sốt nhẹ, không quá ảnh hưởng đến cơ thể thì cũng chưa cần hạ sốt. Ở những người miễn dịch kém (dùng thuốc ức chế miễn dịch) thì lại hầu như không sốt.

Bạn bị ho, hắt hơi... cũng là những phản xạ nhằm đẩy các chất độc hại ra khỏi cơ thể. Chỉ khi ho gây khó chịu quá, khiến bụng đau quặn, đau ngực, mất ngủ… thì mới cần phải dùng thuốc giảm ho.

Thông thường, để giảm ho ta cần dùng chanh và mật ong pha với nước ấm, dùng các loại bổ phế thảo dược. Ngoài ra, ho còn có thể do nhiễm khuẩn, trong trường hợp này nên sử dụng kháng sinh. Đặc biệt, có một số loại thuốc giảm ho bằng cách ức chế trung khu hô hấp, ví dụ có thành phần codein, theo BS Hoàng F0 nên hạn chế dùng loại này.

Việc dùng các thuốc chống dị ứng, như chlopheniramin (gây ngủ), diphenhydramin (gây ngủ), loratadin, desloratadin, certirizin, fexofenadine… cũng có tác dụng giảm ho bên cạnh tác dụng chống mẩn ngứa, nổi mề đay.

Thuốc long đờm chứa N-acetyl cystein, bromhexin, ambroxol.. cũng có tác dụng giúp đờm loãng ra, dễ ho khạc hơn. Khi bớt đờm thì đường hô hấp cũng bớt bị kích thích hơn.

Với các trường hợp ho kèm khó thở dạng rít, co thắt phế quản kiểu hen thì nên dùng Ventolin (giãn phế quản) một loại corticoid dạng xịt như Pulmicort/Rhinocort/Symbicort hoặc Seretide/Flixonase/Flixotide.

F0 tại nhà điều trị triệu chứng như thế nào?

Buồn nôn và nôn: cũng là các phản xạ để loại bỏ chất độc hại ra khỏi cơ thể, tuy nhiên việc nôn ra ngoài khiến cơ thể bị mất điện giải, rất mệt mỏi nên cần dùng thuốc để hạn chế tình trạng nôn của người bệnh.

Để chống nôn, có thể dùng gừng, thuốc có thể dùng Motilium-M, Primperan…

Một số trường hợp, buồn nôn và nôn do thiếu máu não gây tiền đình, dùng Tanganil 500mg và các thuốc tăng tuần hoàn não như beta histidine 16/24mg, piracetam 400/800mg.

Đi ngoài phân lỏng: tương tự như các triệu chứng trên, đây vẫn là cách để cơ thể tống khứ các chất độc hại ra ngoài. Tuy nhiên, đi lỏng quá nhiều khiến người bệnh mệt mỏi, mất nước và các chất điện giải nên cần hạn chế và phải tiến hành bù nước, điện giải.

Có loại thuốc cầm đi lỏng là loperamid, khiến cơ trơn đường tiêu hóa giảm co bóp, tuy nhiên, không nên lạm dụng thuốc này vì cơ thể vẫn cần thải các chất độc ra ngoài.

BS Hoàng cho biết F0 nên dùng Smecta, như một lớp tráng, bao phủ niêm mạc ruột bị tổn thương, có thể thay bằng Gastropulgite nếu có vấn đề dạ dày. Tổn thương ruột có thể làm vi khuẩn, virus khác phát triển, dùng Berberin là giải pháp tốt, hiệu quả và ít gây hại (berberin không hấp thu vào máu, chỉ ở trong đường tiêu hóa.

Tất cả các trường hợp đi ngoài lỏng đều nên bổ sung men tiêu hóa, thực chất là các lợi khuẩn đường ruột (khác các loại men tiêu hóa có tác dụng phân giải thức ăn như papain, amylase, bromelain,…). Hiện có nhiều loại men tiêu hóa dạng bột khô hoặc dạng nước như men sống để người bệnh có thể lựa chọn.

Với các triệu chứng trên, chúng ta chỉ cần điều trị như thông thường. Thường ngày khi bị cúm, khi bị sốt virus chúng ta xử lý như thế nào thì khi mắc Covid-19, chúng ta cũng xử lý y như vậy, không nhất thiết phải hỏi bác sĩ. Lưu ý bù đủ nước và điện giải.

Các triệu chứng do độc tố của virus

Ngoài ra, BS Hoàng cho biết mắc Covid-19 cũng khiến cơ thể phải hứng chịu nhiều độc tố của virus:

Đau nhức mình mẩy, đặc biệt là các khớp: việc này là khó tránh khỏi, khi độc tố virus giảm bớt thì sẽ hết. Thường ko có thuốc nào làm đỡ được tình trạng này. Có thể chườm nóng hoặc dùng một số thuốc giảm đau thông thường để làm giảm bớt triệu chứng.

Mẩn ngứa, dị ứng: xử lý bằng các loại thảo dược có tính mát, các loại thuốc chống dị ứng thông thường. Có thể dùng các loại thuốc chống dị ứng loại cũ gây ngủ như chlopheniramin, diphenhydramin hoặc loại mới đã cải tiến như loratadin, desloratadin, certirizine, fexofenadine….

Người bệnh có cảm giác ớn lạnh: Đây cũng là do độc tố của virus, người bệnh có thể uống trà gừng nóng, ăn các đồ ấm nóng, đủ dinh dưỡng để hạn chế tình trạng này. Ngoài ra, dùng các loại thuốc hoạt huyết cũng có thể giúp giảm bớt triệu chứng ớn lạnh.

Người bệnh có cảm giác căng thẳng, lo lắng, mất ngủ: Đây là vấn đề tâm lý, khiến sức khỏe giảm sút. Có thể dẫn đến thiếu máu lên não, cảm giác khó chịu ở dạ dày-thực quản…

Một số người còn thấy tức ngực, khó thở nhưng SpO2 vẫn 98-99%, thì đây cũng là do tâm lý. Xử lý bằng thuốc an thần nhẹ thành phần thảo dược như MagneB6, Melatonin.

Melatonin là thuốc chống oxy hóa và có tác dụng an thần, có thể dùng với liều cao trong 5-7 ngày không đáng ngại, thậm chí có thể giúp cơ thể sớm bình phục do Covid-19. Cách dùng như sau: sau ăn tối dùng 2-3v loại 4/5mg, trước khi lên giường uống thêm 2-3v nữa, và nếu vẫn khó ngủ có thể dùng thêm 2-3v. Lưu ý không nên dùng quá 7 ngày.

Với các trường hợp nặng, dùng an thần thảo dược và Melatonin ít hiệu quả thì có thể tham khảo ý kiến BS để được kê đơn dùng các thuốc đặc trị tình trạng rối loạn thần kinh thực vật như Sulpiride 25/50mg, hoặc etifoxine 50mg, tofisopam 50mg.

Trường hợp đau đầu, váng đầu, nhức mắt, ù tai, cảm giác bồng bềnh: thường do thiếu máu lên não kết hợp với độc tố của virus. Xử lý bằng cách xoa bóp vùng cổ vai gáy, dùng các thuốc tăng tuần hoàn não, thuốc hoạt huyết… Có thể dùng các thuốc thông dụng là ginkgo biloba, các loại hoạt huyết thảo dược, vinpocetin, piracetam, betahistidin, cinnarizin, flunarizin…

F0 mất khứu giác (ngửi mùi), vị giác: do tổn thương các tế bào thần kinh đệm có chức năng dẫn truyền xung động thần kinh nên tùy trường hợp mà F0 có thể mất khứu giác/vị giác hoặc không. Khi bị mất khứu giác/ vị giác người bệnh vẫn ăn uống ngủ nghỉ bình thường, tập hít các mùi vị, ăn các món ăn quen thuộc và tưởng tượng bằng trí óc. Thông thường sau vài ngày đến vài tuần thì khứu giác và vị giác sẽ trở lại bình thường.

Về thuốc, F0 có thể dùng thêm các thuốc bổ thần kinh như vitamin B1 B6 B12, citicoline, piracetam, choline alfoscerate, Nucleo-CMP…

Chảy nước mũi: do độc tố làm tăng tính thấm thành mạch, làm xung huyết các mạch máu trong mũi, khiến nước mũi chảy ra nhiều hơn. Người bệnh nên dùng nước muối sinh lý, thuốc co mạch như Otrivin (0,05-0,1%), Coldi B, Rhinex 0,05%…

Các mạch máu nhỏ xung huyết: một số người bệnh sẽ bị mắt đỏ, một số khác thì xì mũi hoặc ho ra một chút máu do các mạch máu nhỏ bị vỡ ra. Nhìn chung triệu chứng này không đáng ngại và thường tự hết.

Một số cháu bé có thể gặp tình trạng chảy máu cam. Khi gặp trường hợp này thì gia đình sẽ phải nhờ BS tai-mũi-họng dùng thuốc cầm máu (Transamin) hoặc chấm nitrat bạc.

Một số trường hợp mắc bệnh trong thời gian dài thì có thể gặp các vấn đề như viêm kết mạc, viêm giác mạc… Lúc này, người bệnh cần đi khám BS nhãn khoa.