Bắc Ninh: Có nên phạt tù người tâm thần?

Một buổi sáng cuối tháng 9/2018, một người phụ nữ với gương mặt khắc khổ được chồng dìu đến Báo Gia đình & Xã hội với những tập đơn kêu cứu trên tay.

Theo phản ánh, người phụ nữ này mới bị TAND huyện Yên Phong ( Bắc Ninh) tuyên phạt 20 tháng tù giam. Điều đáng nói, trước khi bị kết án, người phụ nữ này có tiền sử tâm thần, gần 30 năm qua vẫn hàng ngày phải uống thuốc điều trị.

Vợ chồng bà Đào tìm đến Báo Gia đình & Xã hội. Ảnh: Bình Minh

Tại cả đôi bên

Giọng nói yếu ớt, đứt quãng, không trọng tâm, thỉnh thoảng người phụ nữ ấy lại cầm tờ đơn vo tròn lại trong một trạng thái vô thức. Chị cứ luyên thuyên kể về vụ việc đã khiến mình trở thành bị cáo của một vụ án “cố ý gây thương tích”. Ngồi kế bên, người chồng liên tục nhắc nhở và phải đỡ lời cho vợ.

Theo lời kể của anh Nguyễn Văn Luyện (SN 1962, trú tại xã Yên Trung, huyện Yên Phong, Bắc Ninh), trong khi xô xát với gia đình hàng xóm, vợ anh là chị Lương Thị Đào (SN 1961) đã dùng chiếc búa nhỏ khua về phía trước và đánh trúng vào trán chị Đinh Thị Chung. Bản thân chị Đào cũng bị đánh lại gây thương tích. Sau vụ xô xát, chị Đào bị khởi tố và bị tuyên án 20 tháng tù giam. Trước khi bị kết án, chị Đào đang là bệnh nhân tâm thần, gần 30 năm qua vẫn hàng ngày phải uống thuốc điều trị. “Trong sự việc này, nạn nhân cũng có lỗi khi có những hành vi kích động khiến vợ tôi không làm chủ được mình”, anh Luyện chia sẻ.

Cáo trạng thể hiện, khoảng 16h ngày 1/7/2017, ông Đinh Quang Văn (SN 1959, trú tại xã Yên Trung, huyện Yên Phong, Bắc Ninh) và chị Đinh Thị Hiệp (SN 1987, con gái ông Văn) có lời qua tiếng lại với chị Nguyễn Thị Hiền (SN 1979, đang xây dựng tầng 2 cho gia đình chị Đào). Lúc này, chị Đào đến và cãi nhau với bố con ông Văn. Khi ông Văn, chị Hiệp lên tầng 2 của gia đình mình, chị Đào nhặt một chiếc búa đinh đập về hai người nhưng không trúng. Ít phút sau, chị Đinh Thị Chung (SN 1980, con gái ông Văn) sang can ngăn và hai bên đẩy nhau về phía tường.

Sau đó, chị Đào đẩy chị Chung ngã vào đống gạch và cầm búa đập trúng vào phần trán phải gây chảy máu. Chị Chung lấy gạch ném vào tay trái và phía sau tai bên trái chị Đào. Chị Hiệp chạy đến ôm chị Đào, ghì đè xuống đống gạch. Cùng lúc, chị Đinh Thị Lực (SN 1990, con gái ông Văn) sang và tát nhiều nhát vào mặt chị Đào. Được can ngăn, chị Chung, chị Đào ngừng xô xát và được người thân đưa vào viện điều trị. Theo kết quả giám định, chị Chung bị thương tích 17%, chị Đào là 2%. Từ kết quả giám định trên, chị Đào bị khởi tố về tội cố ý gây thương tích, còn chị Chung thì không bị xem xét xử lý vì được coi là “phòng vệ chính đáng”.

Trong quá trình tìm hiểu về vụ án này, chúng tôi được cung cấp một đoạn clip dài khoảng 11 phút ghi lại toàn cảnh nội dung vụ xô xát xảy ra hôm 1/7/2017. Phần đầu của đoạn clip ghi lại cảnh “lời qua, tiếng lại” giữa hai bên, sau đó là màn ném gạch về phía nhau giữa gia đình ông Văn và chị Đào. Tại phút thứ 6, chị Chung sang và xảy ra xô đẩy với chị Đào khiến một góc bức tường đang xây bị đổ. Chị Đào có cầm chiếc búa khua mạnh và trúng vào chị Chung. Cùng lúc, người nhà chị Chung có vật chị Đào xuống đống gạch, một người phụ nữ mặc áo đỏ (sau này được xác định là chị Đinh Thị Lực) đã dùng tay đánh nhiều nhát vào người chị Đào.

Có nên phạt tù?

Theo các tài liệu chúng tôi có được, từ năm 1990, chị Đào đã xuất hiện những cơn co giật toàn thân, sùi bọt mép, được điều trị tại Bệnh viện Tâm thần Hà Bắc (cũ) với chẩn đoán: “Động kinh toàn thể”. Tại “Sổ điều trị ngoại trú tâm thần” do Bệnh viện Tâm thần Bắc Ninh cấp cho bệnh nhân Đào thể hiện: “Động kinh toàn thể”.

Ngày 16/11/2017, Viện Pháp y tâm thần Trung ương có kết luận giám định pháp y tâm thần số 394/KLGĐ thể hiện: “Từ năm 2000, bệnh nhân Đào được quản lý điều trị bệnh động kinh tại Trạm Y tế xã Yên Trang, huyện Yên Phong) cho đến nay. Trong quá trình sinh hoạt tại địa phương có biểu hiện nóng tính, hay chửi bới, va chạm với người xung quanh, hành vi khó kìm chế. Ngày 26/10/2017, bệnh nhân Đào được đưa đến Viện Pháp y tâm thần Trung ương để theo dõi, giám định nội trú với biểu hiện tỉnh, tiếp xúc được, cảm xúc không ổn định. Hành vi dễ bùng nổ, tư duy lai nhai, vụn vặt, nhân cách biến đổi. Hàng ngày ăn ngủ thất thường. Trong thời gian theo dõi giám định, xuất hiện cơn co giật kiểu động kinh. Kết luận: Trước, trong, sau khi thực hiện hành vi phạm tội, bệnh nhân Đào bị động kinh toàn thể cơn lớn. Tại thời điểm trên, đối tượng đủ khả năng nhận thức, hạn chế khả năng điều khiển hành vi”.

Nói về vụ án của chị Đào, luật sư Nguyễn Thu Anh (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho rằng, qua xem clip có thể thấy vụ việc trên cũng có một phần lỗi của gia đình bị hại. “Do hai bên ném gạch qua lại, sau đó gia đình ông Văn tràn sang nhà gây gổ, kích động khiến cho chị Đào không làm chủ được hành vi của mình dẫn đến hành động trên”, luật sư Thu Anh nhận định.

Cũng theo luật sư Thu Anh, những giấy tờ kèm theo cho thấy, bệnh nhân Đào đang được điều trị tâm thần. “Theo quan điểm của tôi, đối với người tâm thần phạm tội, dù miễn trách nhiệm hình sự hay giảm nhẹ trách nhiệm hình sự cho họ thì vẫn cần phải ưu tiên chữa bệnh để họ khỏi bệnh hoặc ít nhất là giảm thiểu các hành vi mất kiểm soát. Đưa họ vào tù mà không chữa bệnh cho họ, sau khi họ ra tù hoặc thậm chí ở ngay trong tù, biết đâu một lúc nào đó cơn bệnh phát tác, họ lại gây nguy hiểm cho những người xung quanh”, luật sư Thu Anh nói.

Cùng chung quan điểm trên, luật sư Vũ Đức Long (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cũng cho rằng, nếu bệnh nhân Đào có tội cũng không nhất thiết phải áp dụng hình phạt tù mà nên áp dụng Điều 49 Bộ luật Hình sự 2015 để bắt buộc chữa bệnh. Theo đó, đối với người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi mắc bệnh quy định tại Điều 21 của Bộ luật này, VKSND hoặc TAND căn cứ vào kết luận giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần có thể quyết định đưa họ vào một cơ sở điều trị chuyên khoa để bắt buộc chữa bệnh. Luật sư Vũ Đức Long chia sẻ: “Như vậy, bắt buộc chữa bệnh có mục đích đầu tiên là phòng ngừa khả năng gây thiệt hại cho trật tự, an toàn xã hội của người mắc bệnh tâm thần hoặc bệnh khác gây rối loạn hoạt động tâm thần. Bên cạnh đó, bắt buộc chữa bệnh còn mang nội dung nhân đạo cao cả, thay vì áp dụng hình phạt đối với người có hành vi nguy hiểm cho xã hội”.

Theo dự kiến, ngày 4/10, TAND tỉnh Bắc Ninh sẽ đưa vụ án trên ra xét xử theo trình tự phúc thẩm. Hy vọng rằng, bên cạnh chữ lý, sẽ có một tý chữ tình trong vụ án này. Trong một diễn biến liên quan, những ngày qua, bà Đào lại phát bệnh nên được gia đình đưa vào Bệnh viện Tâm thần Bắc Ninh chữa trị.

Bình Minh

Theo giadinh.net