Australia: Nghiên cứu phát triển vaccine hiệu quả với mọi biến thể của SARS-CoV-2
Các nhà nghiên cứu y học Australia đang nỗ lực phát triển loại vaccine tăng cường phòng COVID-19 có hiệu quả với mọi biến thể của virus SARS-CoV-2.
Nhân viên y tế tiêm vaccine phòng COVID-19 cho t.rẻ e.m tại Hartford, Connecticut, Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN
Phát biểu tại một hội thảo ở Viện Nghiên cứu khoa học Westmead (WIMR) ngày 19/8, giải thích về loại vaccine tăng cường được coi là “bước đột phá tiềm năng” này, Giáo sư Sarah Palmer cho biết mục đích là tìm ra một loại vaccine có thể nhắm tới những đặc điểm chung của tất cả các biến thể.
Theo giáo sư Palmer, trong quá trình sao chép, SARS-CoV-2 cũng mắc lỗi và tạo ra những biến thể mới. Điều này đồng nghĩa rằng các loại vaccine được phát triển dựa trên virus bản gốc được phát hiện từ năm 2019 sẽ dần trở nên kém hiệu quả theo thời gian khi virus đã biến đổi và tạo ra nhiều biến thể. Do đó, thay vì phát triển các loại vaccine “chạy theo” biến thể, nhóm nhà khoa học Australia muốn phát triển một loại vaccine có thể nhắm tới những phần không biến đổi trong quá trình sao chép, tồn tại trong mọi biến thể.
Nguyên lý phát triển công cụ mới để chiến đấu với virus dựa trên những nghiên cứu mà các nhà khoa học đã thực hiện với về virus gây các đại dịch khác, virus HIV. Trước khi COVID-19 bùng phát các nhà nghiên cứu đã phát triển được một thuật toán máy tính cho phép xác định những vùng thiết yếu trong chuỗi protein của virus HIV mà mọi biến thể hoặc dòng phụ biến thể của virus đều có. Theo giáo sư Palmer, đây đều là những vùng tối quan trọng mà nếu không có chuỗi protein của HIV sẽ tan rã.
Sau khi phát hiện được những vùng quan trọng này, các nhà khoa học muốn phát triển một loại vaccine mRNA có thể “huấn luyện và kích hoạt” một loại tế bào miễn dịch có tên gọi là tế bào T. Tế bào này sẽ di chuyển trong toàn bộ cơ thể, loại bỏ những tế bào bị nhiễm mầm bệnh. Loại vaccine mRNA này sẽ huấn luyện tế bào T nhận diện và loại bỏ các tế bào nhiễm virus HIV. Một chiến lược tương tự cũng được nhóm nghiên cứu áp dụng với việc phát triển vaccine phòng COVID-19 sử dụng các thuật toán máy tính để sàng lọc các dữ liệu về virus SARS-CoV-2 và xác định những protein giống nhau giữa các biến thể. Nhóm nghiên cứu đã tìm được 2 vùng như vậy, một là các protein gai và hai là các protein nucleocapsid cho phép virus sao chép nhanh chóng.
Giáo sư Palmer cho biết các nhà nghiên cứu của WIMR đã phối hợp chặt chẽ với các nhóm đến từ các viện nghiên cứu khác ở Australia, trong đó có đại học Monash. Các chuyên gia y sinh học của đại học Monassh được giao nhiệm vụ phát triển một loại vaccine mRNA có thể huấn luyện tế bào T nhắm đến những đặc điểm chung của các biến thể của virus SARS-CoV-2 và loại bỏ những tế bào nhiễm virus. Dù cho biết phải mất thêm nhiều thời gian để phát triển thành công vaccine và đưa vào sử dụng nhưng các dấu hiệu ban đầu rất hứa hẹn. Các thử nghiệm sơ bộ cho thấy vaccine có hiệu quả và vaccine sẽ được thử nghiệm giai đoạn tiếp theo trên chuột.
Lợi ích của việc tăng thời gian chờ giữa hai mũi tiêm cơ bản bằng vaccine mRNA ngừa COVID-19
Theo hướng dẫn hiện nay của Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) của Mỹ về vaccine ngừa COVID-19 sử dụng công nghệ mRNA, thời gian chờ giữa mũi tiêm thứ nhất và thứ hai của vaccine do Moderna sản xuất là 28 ngày và của Pfizer/BioNTech là 21 ngày.
Nhân viên y tế tiêm vaccine ngừa COVID-19 cho t.rẻ e.m từ 12 đến 15 t.uổi ở Hartford, Connecticut , Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN
Tuy nhiên, các chuyên gia y tế đang đ.ánh giá xem liệu việc kéo dài khoảng thời gian chờ giữa hai mũi tiêm này có giúp tăng hiệu quả miễn dịch cho những người đã tiêm phòng hay không. Nghiên cứu cho thấy thông qua việc tăng thời gian chờ giữa hai mũi tiêm cơ bản bằng vaccine bào chế theo công nghệ mRNA, nguy cơ nhiễm virus, triệu chứng diễn biến nặng và nhập viện có thể giảm nhiều hơn.
Các chuyên gia của CDC Mỹ hiện đang tranh luận về việc tăng thời gian chờ giữa hai mũi lên 8 tuần. Một trong số những nhân tố tác động đến quyết định của cơ quan này là bằng chứng cho thấy việc kéo dài thời gian chờ giữa hai mũi tiêm vaccine mRNA có thể làm giảm nguy cơ bị tác dụng phụ hiếm gặp là viêm cơ tim. Viêm cơ tim là tình trạng viêm các tế bào cơ tim khi cơ thể bị nhiễm virus, có thể dẫn đến tim đ.ập nhanh. Theo NBC News, mặc dù đây được xem là tác dụng phụ hiếm gặp của vaccine mRNA, song nam giới trong độ t.uổi từ 18-29 khi tiêm vaccine của Moderna có tỷ lệ bị viêm cơ tim cao hơn.
Trong quá trình đ.ánh giá nghiên cứu từ Canada và Anh vào thời điểm vaccine đang khan hiếm, các chuyên gia phát hiện ra rằng tỷ lệ viêm cơ tim trong số những người phải đợi từ 8 tuần trở lên mới có vaccine để tiêm mũi hai đã giảm. Chuyên gia về bệnh truyền nhiễm của trường Đại học Case Western Reserve, Tiến sĩ Mark Cameron nhận định sau thời gian chờ 8 tuần giữa hai mũi tiêm, phản ứng kháng thể sẽ tăng lên, trong khi nguy cơ mắc bệnh, nhập viện và tỷ lệ bị viêm cơ tim sau tiêm ở nam thanh niên lại giảm đi.
Giải thích về ảnh hưởng của khoảng thời gian chờ 3-4 tuần giữa hai mũi tiêm đến cơ thể, nhà khoa học tại Trung tâm An ninh y tế của Đại học Johns Hopkins, Tiến sĩ Amesh Adalja cho biết khi tiêm hai mũi gần nhau, đáp ứng miễn dịch của liều thứ nhất vẫn chưa hoàn toàn giảm tác dụng thì người đó đã được tiêm mũi thứ hai, qua đó giúp tăng khả năng miễn dịch. Chính vì vậy, việc kéo dài thời gian giữa hai mũi tiêm sẽ giúp cơ thể có thêm thời gian để phục hồi từ phản ứng miễn dịch ban đầu do vaccine, từ đó làm giảm nguy cơ bị viêm cơ tim.
Tuy nhiên, đến thời điểm này, vẫn chưa có quyết định cuối cùng về việc thay đổi thời gian chờ giữa hai mũi tiêm cơ bản. Một số chuyên gia y tế đã bắt đầu lên tiếng ủng hộ điều chỉnh thời gian chờ. Tại phiên họp gần đây của ủy ban cố vấn CDC Mỹ, Giáo sư y khoa tại trường Đại học Vanderbilt, Tiến sĩ Helen Keipp Talbot khẳng định điều này sẽ giúp đảm bảo an toàn và tăng khả năng miễn dịch ở người được tiêm vaccine.
EU lên kế hoạch cấp phép tiêm vaccine của Pfizer phòng các biến thể của Omicron Cơ quan quản lý dược phẩm châu Âu (EMA) ngày 10/8 cho biết dự định vào mùa Thu tới sẽ cấp phép cho một vaccine ngừa COVID-19 của hãng Pfizer/BioNTech có thể phòng 2 biến thể dòng phụ siêu lây nhiễm của Omicron. Vaccine ngừa COVID-19 của Pfizer. Ành: AFP/TTXVN Biến thể BA.4 và BA.5 đang gây ra làn sóng lây nhiễm mới...