ASEAN: Tư duy, hành động Cộng đồng, gắn kết cùng vượt qua khó khăn

Năm 2020 đánh dấu chặng đường 53 năm hình thành và phát triển của ASEAN cũng như gần một phần tư thế kỷ Việt Nam tham gia tổ chức đang đươc xem la hinh mâu thành công vê hơp tac khu vưc.

Cộng đồng ASEAN đa đưa ASEAN trở thành một Cộng đồng gắn kết về chính trị, liên kết về kinh tế và sẻ chia trách nhiệm xã hội.

Lễ thượng cờ ASEAN nhân kỷ niệm 53 năm thành lập ASEAN và 25 năm Việt Nam gia nhập ASEAN. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Ngày 8/8, ASEAN bước sang tuổi thứ 53. Có thể nói, chặng đường hình thành và phát triển của ASEAN hơn năm thập kỷ qua được tiếp nối bởi những nỗ lực bền bỉ của các nước thành viên với kim chỉ nam là hiện thực hóa tinh thần Tuyên bố Bangkok “vì một khu vực Đông Nam Á hòa bình – tự do – thịnh vượng”.

Hình mẫu trong hợp tác

Với dân số hơn 642 triệu người và diện tích hơn 1,7 triệu km2, ASEAN là một thị trường nhiều tiềm năng. Dự báo đến năm 2050, ASEAN sẽ là nền kinh tế lớn thứ tư thế giới. Cộng đồng ASEAN đã bước vào năm thứ năm hình thành và phát triển, kể từ mốc 31/12/2015 và đang nỗ lực hiện thực hóa Tầm nhìn đến 2025, bước đầu đạt được những tiến triển đáng khích lệ.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh trong một bài viết đã từng khẳng định rằng, ASEAN ngay nay đươc coi la hinh mâu thành công vê hơp tac khu vưc. Cộng đồng ASEAN đa đưa ASEAN trở thành một Cộng đồng gắn kết về chính trị, liên kết về kinh tế và sẻ chia trách nhiệm xã hội.

Cac diên đan do ASEAN khơi xương đa quy tu đươc nhiêu quôc gia, đươc tất cả cac nươc lơn coi trong. Trên thưc tê, vai tro trung tâm cua ASEAN đa đươc khăng đinh thông qua viêc ASEAN thuc đây sư ra đơi va dân dăt Diên đan Khu vưc ASEAN (ARF), Hôi nghi Câp cao Đông A (EAS), Hôi nghi Bô trương Quôc phong (ADMM) va Hôi nghi Bô trương Quôc phong Mơ rông (ADMM ), đóng góp ngày càng quan trọng vào việc giải quyết những vấn đề chung của khu vực. Tiêu biểu là việc ASEAN đã bay to lâp trương kiên đinh trong việc duy trì hòa bình, ổn định trên Biển Đông va khu vưc, như Tuyên bô vê Ưng xư cua cac bên ơ Biên Đông (DOC) năm 2002 va đam phan vê Bô Quy tăc Ưng xư ở Biên Đông (COC) đang đươc ky vong sơm hoan tât, cung nhiêu tiên triên quan trong khac.

Không chỉ gắn kết, liên kết về nội khối, ASEAN còn tich cưc mơ rông quan hệ với các đối tác bên ngoài, trở thành một đối tác quan trọng của các nước lớn trong và ngoài khu vực. Trên cơ sơ quan hê đôi ngoai rông mơ bao gôm 10 đôi tac đôi thoai, trong đo co tât ca cac nươc lơn, tiêng noi ASEAN đươc lăng nghe va vai trò trung tâm của ASEAN từ đó ngày càng được củng cố.

Năm nước thành viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đều nằm trong các đối tác đầy đủ của ASEAN. Ngày càng có nhiều đối tác bên ngoài mong muốn thiết lập quan hệ đối tác với ASEAN và tham gia Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác (TAC). Trong chiến lược khu vực của các nước lớn như Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở, Vành đai và Con đường, chính sách “Hành động hướng Đông”… vai trò trung tâm của ASEAN luôn được nhấn mạnh và coi trọng.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh và Phu nhân cùng các Đại sứ ASEAN tại Lễ kỷ niệm Ngày ASEAN và 25 năm Việt Nam tham gia ASEAN, ngày 28/7/2020 tại Hà Nội. (Ảnh: Tuấn Anh)

Lửa thử vàng, gian nan thử sức

Lịch sử hơn năm thập kỷ tồn tại chứng kiến không ít lần bó lúa vàng ASEAN phải gồng mình qua giông bão. Nhưng qua đó, ASEAN lại trưởng thành, tự cường và vững vàng hơn trước. Chìa khóa thành công và sức mạnh của ASEAN chính là sự đoàn kết. Tinh thần ấy đã và đang được thể hiện thông qua nỗ lực ứng phó của ASEAN trong cuộc chiến chống lại dịch Covid-19. Những tháng qua, hợp tác của ASEAN theo tinh thần “Gắn kết và Chủ động thích ứng” đã giúp ASEAN vững vàng để ứng phó với dịch Covid-19, trở thành hình mẫu của thế giới về ứng phó với dịch bệnh.

Dịch bệnh Covid-19 đã để lại những hệ lụy nặng nề với phát triển kinh tế và ổn định xã hội của các quốc gia thành viên ASEAN, nhưng trước thách thức này, cộng đồng ASEAN đã quyết không chùn bước.

Giữa đại dịch làm cả thế giới chao đảo, thấy rất rõ một Cộng đồng ASEAN kịp thời hành động, chủ động thích ứng, gắn kết các quốc gia. Hệ thống ứng phó y tế khẩn cấp của ASEAN và hợp tác với các Đối tác đã được kích hoạt ngay từ những ngày đầu dịch. Các nước ASEAN đã tích cực chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, phối hợp trong kiểm soát, ngăn ngừa dịch bệnh. Toàn thể ASEAN với cam kết chính trị ở mức cao nhất, cách tiếp cận đồng bộ, tổng thể ở cấp quốc gia và khu vực, đã thể hiện bản lĩnh vững vàng của một khối ASEAN đoàn kết và gắn bó, đầy tình tương thân, tương ái.

Mặc dù dịch bệnh còn phức tạp song các quốc gia thành viên ASEAN đã cơ bản kiểm soát tốt tình hình. So với thế giới, đạt tỷ lệ cao về số bệnh nhân khỏi bệnh trên tổng số ca lây nhiễm. Tỷ lệ tử vong ở mức thấp và đang giảm nhanh. GDP bình quân ASEAN được dự báo tăng trưởng mức thấp trong 2020, nhưng các nền kinh tế ASEAN vẫn giữ được ổn định.

Đã trở thành một triết lý trong cuộc sống, lửa thử vàng, gian nan thử sức. Chừng nào ASEAN còn giữ được đoàn kết và thống nhất, còn gắn kết được bởi giá trị và lợi ích chung vượt lên trên khác biệt của sự đa dạng, Cộng đồng ASEAN sẽ còn vững bền và trường tồn.

Việt Nam – Một phần không thể tách rời

Ngày 28/7/2020 đánh dấu một phần tư thế kỷ Việt Nam chính thức gia nhập ASEAN, trùng với thời điểm Việt Nam đảm nhiệm trọng trách Chủ tịch luân phiên lần thứ hai của Hiệp hội.

Theo Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh, vơi Viêt Nam, ngày 28/7 cua 25 năm trước đông thơi là cột mốc quan trọng đánh dấu bước tiến rất quan trọng của Việt Nam trên con đường hội nhập khu vực và quốc tế. Việt Nam đã từng bước hội nhập với tâm thế ngày càng tự tin, ngày càng tích cực, chủ động, không ngưng phát huy vai trò là một đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm của cộng đồng các nước Đông Nam Á nói riêng và cộng đồng quốc tế nói chung.

Viêt Nam tưng bươc khăng đinh la môt phân không thê tach rơi cua ASEAN va khu vưc Đông Nam A, găn sư phat triên cua đât nươc vơi ASEAN va mong muôn ganh vac công viêc chung cua ASEAN. Chinh sach đối với ASEAN đa trơ thanh môt bô phân quan trong trong chinh sach đôi ngoai cua Viêt Nam.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam đã đánh giá, gia nhập ASEAN mang lại cho Việt Nam rất nhiều lợi ích quan trọng. Thứ nhất, tham gia ASEAN giúp Việt Nam có điều kiện để phát triển nhanh, vững chắc: có một môi trường hòa bình, ổn định để tập trung cho phát triển; mở rộng quan hệ với các quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, các đối tác lớn, quan trọng; mở rộng thị trường, thu hút thêm nhiều nguồn lực từ bên ngoài cho phát triển đất nước; hội nhập sâu rộng với khu vực và quốc tế.

Thứ hai, góp phần nâng cao năng lực cho Việt Nam, theo đó để hội nhập với ASEAN và thế giới, Việt Nam tiến hành đổi mới, hoàn thiện thể chế theo hướng phù hợp hơn với tiêu chuẩn khu vực và quốc tế; Việt Nam đẩy mạnh nâng cao trình độ và năng lực của đội ngũ cán bộ các cấp, các ngành trong các hoạt động quốc tế và đa phương.

Thứ ba, góp phần nâng cao vị thế, vai trò của Việt Nam trên trường quốc tế cũng như giúp Việt Nam tự tin tham gia vào các sân chơi quốc tế. Việt Nam đã trở thành thành viên tích cực không chỉ của ASEAN mà của cả cộng đồng quốc tế. Từ chỗ chỉ tham gia, nay Việt Nam đã đủ vững vàng, tự tin tham gia hội nhập quốc tế, đóng góp thực chất vào các công việc chung của thế giới.

Là Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam đã cùng các nước thành viên xác định chủ đề chung cho năm 2020 là “Gắn kết và Chủ động thích ứng” nhằm đẩy mạnh tiến trình xây dựng Cộng đồng và phát huy vai trò của ASEAN trong một thế giới đầy biến động. Trong bảy tháng qua, nỗ lực của Việt Nam trong vai trò Chủ tịch ASEAN thể hiện đúng tinh thần gắn kết và chủ động thích ứng. Cùng với sự đoàn kết, gắn kết giữa các nước thành viên ASEAN và sự ủng hộ, hợp tác chặt chẽ của các đối tác, ASEAN đã đảm bảo triển khai hiệu quả các mục tiêu hợp tác, liên kết ASEAN trong năm 2020, vượt lên khó khăn, thách thức, bước đầu kiểm soát đại dịch Covid-19, đồng thời sớm tiến hành khắc phục hậu quả dịch bệnh, phục hồi và phát triển.

Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi đã khẳng định rằng, Việt Nam đã góp phần nâng cao hơn nữa vị thế quốc tế của ASEAN trong 25 năm qua và hội nhập thành công với đại gia đình ASEAN kể từ khi gia nhập. Thành công kinh tế, sự ổn định chính trị và sự lãnh đạo có tầm nhìn, cùng “năng lượng mạnh mẽ” của người dân Việt Nam là những “tài sản” cho công cuộc xây dựng Cộng đồng ASEAN.