ASEAN, Nhật, Ấn Độ sắm vũ khí mới đối phó Trung Quốc

Các nước láng giềng của Trung Quốc đang gia tăng hiện đại hóa quân đội với máy bay chiến đấu, tàu ngầm và các vũ khí khác, ngay cả khi Bắc Kinh đang cố giảm nhiệt căng thẳng về lãnh thổ trong khu vực, theo báo Wall Street Journal (Mỹ) ngày 26.2.

Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản, Itsunori Onodera (trái) thăm nhà máy lắp ráp tiêm kích F-35 của Lockheed Martin tại Fort Worth, bang Texas tháng 9.2014 – Ảnh: Kyodo

Điều này cho thấy nhiều nước đang chuẩn bị đối phó với cuộc xung đột tiềm năng.

Theo Wall Street Journal, việc tăng cường quân sự là dấu hiệu cho thấy nhiều quốc gia châu Á thấy rất ít lý do để điều chỉnh sự chuẩn bị lâu dài cho các cuộc đụng độ tiềm năng với Trung Quốc, bất chấp các biện pháp tấn công “mềm” về ngoại giao và kinh tế của Bắc Kinh.

Trung Quốc đã thực hiện một bước thay đổi lớn trong cách tiếp cận ngoại giao tại hội nghị thượng đỉnh APEC ở Bắc Kinh vào tháng 11.2014, với giọng điệu hòa giải hơn, bao gồm cuộc họp mặt đầu tiên giữa Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe kể từ khi cả hai lên nắm quyền vào năm 2012.

Trung Quốc cũng cam kết đầu tư hàng tỉ USD xây các cảng biển ở khu vực và cơ sở hạ tầng, với những lợi ích tiềm năng lớn cho các nước láng giềng. Nhiều quốc gia châu Á đang tham gia vào những chương trình này hoặc nhận viện trợ của Trung Quốc. Nhưng các nguồn căng thẳng tiềm ẩn đã không ra đi.

Sự căng thẳng này có từ khi Trung Quốc đưa một giàn khoan dầu khổng lồ đến vùng biển thuộc đặc quyền kinh tế của Việt Nam, cho tàu đâm húc các tàu chấp pháp của Việt Nam vào tháng 5.2014. Vài tháng sau, quân đội Ấn Độ và Trung Quốc đối đầu hàng tuần ở dãy Himalaya dọc khu vực biên giới tranh chấp của hai nước.

Việt Nam vừa nhận chiếc tàu ngầm Kilo thứ ba trong lô hàng 6 chiếc tàu ngầm từ Nga, trị giá khoảng 2 tỉ USD, và đây là một bước ngoặt với một nước chưa từng có tàu ngầm. Việt Nam cũng đặt mua 6 tàu hộ tống của Nga (đã giao 2 chiếc) và đang gia tăng số tiêm kích Su-30 lên 36 chiếc.

Các nước nhỏ như Việt Nam không mong đợi sẽ thách thức quân đội Trung Quốc, nhưng muốn làm cho Trung Quốc phải suy nghĩ hai lần trước khi gây sức ép.

“Ở mức tối thiểu, chúng ta phải làm giảm khả năng hành động mà không bị trừng phạt của Trung Quốc”, một quan chức quốc phòng Philippines nói, khi nhắc lại năm 2012 Trung Quốc chiếm bãi cạn Scarborough mà Philippines tuyên bố sở hữu ở Biển Đông.

Phó phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam, bà Nguyễn Thị Thái Thông cho biết các chương trình mua sắm vũ khí của Việt Nam không nhắm vào Trung Quốc: “Việc mua thiết bị quốc phòng là chuyện bình thường của các nước trên thế giới”.

Tàu ngầm HQ-186 Khánh Hòa của Việt Nam, chiếc thứ 5 trong tổng số 6 chiếc do Nga đóng, chuẩn bị hạ thủy tại St.Petersburg ngày 28.12.2014 – Ảnh: Nhà máy Admiralty

Tiêm kích Su-30MKI của Không quân Việt Nam

Các nước vũ trang tốt hơn, như Ấn Độ và Nhật Bản, muốn Trung Quốc tôn trọng họ như lực lượng quân sự ngang hàng.

Ấn Độ đang xây dựng một quân đoàn miền núi mới để triển khai dọc biên giới giáp dãy Himalaya. Nước này cũng thử nghiệm tên lửa đạn đạo Agni V với tầm bắn xa hơn 5.000 km, có thể tấn công bên trong Trung Quốc, vào cuối tháng 1.2015 từ một bệ phóng di động lần đầu tiên tại một hòn đảo ngoài khơi bờ biển phía đông bắc.

Nhật Bản thì thành lập đơn vị đổ bộ đầu tiên để bảo vệ các quần đảo trên Biển Hoa Đông đang tranh chấp với Trung Quốc, và bổ sung thêm 42 chiếc tiêm kích tàng hình F-35 Lightning II. Nhật Bản tăng ngân sách quốc phòng lên 2% trong năm tài chính bắt đầu từ ngày 1.4.2015.

Tuy vậy Trung Quốc tiếp tục vượt các nước láng giềng về ngân sách quân sự vốn đã tăng trưởng khoảng 10%/năm trong hai thập kỷ qua.

Mỹ đã khuyến khích các đồng minh ở châu Á, đặc biệt là Nhật Bản, xây dựng khả năng quân sự, trong đó nhằm giảm áp lực cho lực lượng quân đội Mỹ và cũng để tạo ra thị trường cho vũ khí Mỹ.

Vũ khí của Ấn Độ tham gia duyệt binh mới đây ở New Delhi, có sự chứng kiến của Tổng thống Mỹ Barack Obama có một chiếc máy bay tuần biển và săn ngầm P-8I (Boeing chế tạo), máy bay vận tải C-130J của Lockheed Martin có thể giúp chở quân và thiết bị đến dãy Himalaya nằm giữa Ấn Độ và Trung Quốc.

Đá Gạc Ma của Việt Nam tại quần đảo Trường Sa bị Trung Quốc đánh chiếm từ năm 1988 nay trở thành đảo nhân tạo, có cả bãi đáp trực thăng, ảnh vệ tinh Airbus Military chụp tháng 1.2015 – Ảnh: CSIS/Jane’s

Ấn Độ và Pháp có thể đạt được hợp đồng cung cấp 126 chiếc tiêm kích Rafale cho Ấn Độ trong tháng 4.2015

Việt Nam đã sẵn sàng để tiếp nhận máy bay tuần biển và săn ngầm của Mỹ và các hệ thống vũ khí khác, khi Washington và Hà Nội đã cải thiện quan hệ ngoại giao. Cuối tháng 10.2014, Mỹ dỡ bỏ một phần lệnh cấm vận vũ khí sát thương lâu đời với Việt Nam.

Trung Quốc đã “lúng túng” trước những kế hoạch hiện đại hóa quân đội của Việt Nam, theo ông Tim Huxley, giám đốc điều hành Viện nghiên cứu an ninh IISS có trụ sở tại Singapore. Nhưng ông Zhang Baohui, giáo sư chính trị tại Đại học Lingnan ở Hong Kong, thì cho rằng Trung Quốc tự tin về ưu thế quân sự của mình hơn Việt Nam: “Sự tích tụ của bên yếu sẽ không có nhiều tác động cho bên mạnh hơn”.

Mặc các phản đối từ các nước láng giềng ở Biển Đông, Trung Quốc tiếp tục cải tạo đất để xây dựng các đảo nhân tạo, lập các căn cứ mới ở vùng biển tranh chấp. Tháng 1.2015, Philippines cho biết đảo nhân tạo có khả năng xây một đường băng lớn của Trung Quốc ở Đá Chữ Thập (chiếm của Việt Nam) trong quần đảo Trường Sa đã hoàn thành 50%.

Việt Nam đã cho thấy nước này vẫn còn cảnh giác với các hoạt động của Trung Quốc trong vùng biển tranh chấp, cùng với Philippines lên án hoạt động cải tạo đất và xây đảo nhân tạo của Trung Quốc. Mới đây Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh đã thăm Philippines vào cuối tháng 1.2015, thảo luận về nâng cấp quan hệ an ninh giữa hai nước, một phần để ngăn chặn việc mở rộng lãnh thổ của Trung Quốc.

Trung Quốc nói mình có “chủ quyền không thể tranh cãi” đối với quần đảo Trường Sa và các vùng biển xung quanh. “Việc xây dựng và duy tu mà chính phủ Trung Quốc thực hiện trên các đảo đó là quyền lợi chính đáng của Trung Quốc”, Bộ Quốc phòng nước này tuyên bố.

Trung Quốc từ lâu cho rằng việc hiện đại hóa quân đội là bình thường, nhưng lại chỉ trích việc Nhật Bản nới lỏng các hạn chế về quân đội khi cho rằng Tokyo “cố ý tạo ra mối đe dọa Trung Quốc”. Trong năm 2013, sau khi Nhật Bản ra mắt tàu sân bay trực thăng thứ hai, Trung Quốc cho biết đã “quan ngại việc Nhật Bản liên tục gia tăng khí tài quân sự”.

Trung Quốc chi cho quốc phòng gấp hơn 5 lần mức chi của khối ASEAN cộng lại trong năm 2013, theo báo cáo của Viện Nghiên cứu hòa bình quốc tế (SIPRI, Thụy Điển), với các khoản đầu tư vào máy bay tàng hình, tàu sân bay và các vũ khí tiên tiến khác.

Hai chiếc F-16 C về đến Indonesia ngày 27.9.2014 – Ảnh: Bộ Quốc phòng Indonesia

Tổng thống Philippines, Benigno Aquino III thị sát tiêm kích FA-50 mà Philippines đặt mua của Hàn Quốc tại một căn cứ không quân ở Busan, Hàn Quốc ngày 12.12.2014 – Ảnh: Philippine Star

Tàu ngầm KD Tun Abdul Razak lớp Scorpene của hải quân Malaysia – Ảnh: defencetalk.com

Trong khi đó, các nước láng giềng của Trung Quốc cũng gia tăng mua sắm vũ khí. Philippines đã đặt hàng 12 máy bay chiến đấu FA-50 của Hàn Quốc trị giá 410 triệu USD, và chi mua sắm quốc phòng 1,8 tỉ USD cho hai năm tới, trong đó có cả mua tàu hộ tống.

Malaysia đang xem xét mua máy bay chiến đấu mới và gần đây đã nhận 2 tàu ngầm Scorpene đầu tiên mua từ Pháp trị giá khoảng 2,2 tỉ USD. Indonesia có kế hoạch bố trí tàu ngầm mới đặt mua của Hàn Quốc và trực thăng vũ trang Apache của Mỹ gần quần đảo Natuna được cho là dễ bị Trung Quốc xâm lấn.

Trung Quốc không phải là lý do duy nhất khiến các nước châu Á chi tiêu nhiều hơn cho quốc phòng. Trong khu vực Đông Nam Á, các nước từ lâu đã có lực lượng quân đội yếu, trong khi nhu cầu mua vũ khí mới chỉ để quân đội tiếp tục hoạt động.

Một số chuyên gia cho rằng lực lượng quân đội mạnh hơn ở những nơi khác có thể làm thay đổi các tính toán chiến lược cuối cùng của Bắc Kinh, có thể khiến nước này sẵn sàng các giải pháp đàm phán. “Trung Quốc không muốn bị bao quanh chính nó là các quân đội hiện đại, có khả năng tác chiến”, theo giáo sư Richard Javad Heydarian, môn Khoa học chính trị tại Đại học De La Salle ở Manila. Và một khi các nước láng giềng nâng cấp quân đội thì theo ông Heydarian, “Trung Quốc chắc chắn sẽ phải đối mặt với rủi ro lớn hơn của sự leo thang và kháng cự không mong muốn”.

Các nước châu Á gia tăng năng lực quốc phòng qua việc mua sắm vũ khí mới nhất:

Ấn Độ

126 tiêm kích Rafale (Pháp, đang đàm phán)

22 trực thăng vũ trang AH-64E Apache (Mỹ)

8 máy bay tuần biển và săn ngầm P-8I Poseidon (Mỹ)

Indonesia

3 tàu ngầm lớp Chang Bogo (Hàn Quốc)

24 tiêm kích F-16 (Mỹ, đã qua sử dụng)

16 tiêm kích Su-27/Su-30 (Nga)

8 trực thăng vũ trang AH-64E Apache (Mỹ)

Nhật Bản

4 tàu sân bay trực thăng (tự đóng)

42 tiêm kích tàng hình F-35 Lightning II (Mỹ)

17 máy bay vận tải lai trực thăng V-22 Osprey (Mỹ)

Malaysia

2 tàu ngầm Scorpene (Pháp)

6 tàu hộ tống lớp Gowind (Pháp)

Philippines

12 máy bay huấn luyện kiêm tấn công FA-50 (Hàn Quốc)

2 tàu tuần duyên lớp Hamilton (Mỹ, đã qua sử dụng)

Việt Nam

6 tàu ngầm lớp Kilo 636.1 (Nga, đã nhận 3 chiếc)

6 tàu hộ tống lớp Gepard 3.9 (Nga, đã nhận 2 chiếc)

36 tiêm kích Su-30 MK2 (Nga, đã có 24 chiếc, đặt mua thêm 12 chiếc từ năm 2013, trong năm 2015 giao đủ)

Theo Tin Nóng