ASEAN khẳng định vai trò trung tâm trước ‘thách thức chưa từng có’

Dưới sự dẫn dắt của Việt Nam, ASEAN khẳng định được vai trò trung tâm trên nhiều khía cạnh trong năm 2020 nhiều thách thức, theo Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng .

Trong bài viết “ASEAN khẳng định vai trò trung tâm trong một năm 2020 đầy biến động” hôm nay, Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng giải thích khái niệm vai trò trung tâm được hiểu là ASEAN luôn phối hợp quan điểm và hành động trong quan hệ với các đối tác, giữ vững vai trò “động lực chính” trong hợp tác, cũng như ở “vị trí trung tâm” trong nỗ lực định hình cấu trúc hợp tác ở khu vực, dựa trên các khuôn khổ, diễn đàn do ASEAN khởi xướng và dẫn dắt.

Theo Thứ trưởng Dũng, vai trò trung tâm của ASEAN được thể hiện qua 5 khía cạnh, bao gồm vai trò trung tâm trong bản thân ASEAN (độc lập, tự cường), trong các vấn đề nóng ở khu vực, trong quan hệ với nước lớn và đối tác đối thoại khác, trong cấu trúc khu vực và trong tham gia, xử lý những vấn đề, thách thức mang tính toàn cầu.

Thứ trưởng Ngoại giao Nguyễn Quốc Dũng trong buổi trao đổi với VnExpress hồi tháng 9/2020 tại Hà Nội. Ảnh: Giang Huy.

Theo Thứ trưởng, trước những biến động phức tạp, đa chiều chưa từng có trong năm 2020, “con tàu ASEAN” dưới sự dẫn dắt của “thuyền trưởng” Việt Nam đã vững vàng vượt qua các thách thức, khẳng định mạnh mẽ vai trò trung tâm ở khu vực cũng như nâng cao vị thế, uy tín trên trường quốc tế.

Các khía cạnh trong vai trò trung tâm của ASEAN được thể hiện hài hòa trong chủ đề của năm Chủ tịch ASEAN 2020 là “ASEAN gắn kết và chủ động thích ứng”. “Nếu đoàn kết, gắn kết, hợp tác chặt chẽ là cơ sở vững chắc, thì thích ứng chủ động, kịp thời là phương cách để ASEAN tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm, dẫn dắt ở khu vực”, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng cho hay.

Trước những khó khăn do đại dịch Covid-19 khiến các hội nghị có nguy cơ bị hoãn, hủy, dưới sự chủ trì của Việt Nam, ASEAN đã linh hoạt và kịp thời điều chỉnh phương thức hoạt động, chuyển hàng trăm hội nghị, cuộc họp sang hình thức trực tuyến.

ASEAN cũng khẳng định vai trò, tiếng nói quan trọng về những vấn đề thiết yếu liên quan tới hoà bình và an ninh khu vực , thể hiện qua “Tuyên bố về tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình và ổn định ở Đông Nam Á” của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN, công bố ngày 8/8/2020.

Thứ trưởng Dũng chỉ ra rằng với những vấn đề phức tạp như Biển Đông, ASEAN luôn phối hợp chặt chẽ, duy trì đồng thuận và tiếng nói chung. Đặc biệt, trong năm 2020, vai trò của luật pháp quốc tế được các nước nhấn mạnh, nhất là vai trò của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển là khuôn khổ pháp lý điều chỉnh mọi hoạt động trên các vùng biển và đại dương.

ASEAN tiếp tục mở rộng và làm sâu sắc thêm những quan hệ đối tác hiện có, như việc nhất trí nâng cấp quan hệ ASEAN-EU lên tầm đối tác chiến lược, đồng thời chủ động triển khai nhiều biện pháp tăng cường quan hệ với các đối tác khác.

ASEAN còn nỗ lực tham gia, đóng góp vào xử lý những thách thức toàn cầu. Nhiều đề xuất về thúc đẩy phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu, bình đẳng giới và tăng quyền cho phụ nữ đã được thông qua và đưa vào triển khai. Hợp tác giữa ASEAN với Liên Hợp Quốc và các cơ quan chức năng cũng tiếp tục được tăng cường.

Việc hoàn tất đàm phán và ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) không chỉ mang lại lợi ích thiết thực cho các nước tham gia, mà còn là một đóng góp quan trọng của ASEAN, giúp củng cố niềm tin và tạo thêm động lực cho chủ nghĩa đa phương và hệ thống thương mại đa phương.

“Trải qua những gian nan, thử thách chưa từng có, vai trò trung tâm của ASEAN càng được củng cố và tôi luyện thêm trong năm 2020. Với vai trò Chủ tịch ASEAN, cùng ASEAN vượt qua năm 2020, Việt Nam càng khẳng định được vị thế là một trong những thành viên ‘nòng cốt’, ‘dẫn dắt’, tích cực xây dựng và định hình các luật chơi trong ASEAN và khu vực”, Thứ trưởng Dũng đánh giá.