Áp dụng trí tuệ nhân tạo vào việc phát hiện Covid-19 nhanh chóng và chính xác
Các nhà khoa học tích cực phát triển phần mềm áp dụng trí tuệ nhân tạo để xét nghiệm Covid-19 nhanh chóng thông qua ảnh chụp X-quang với độ chính xác lên tới 98%.
Các quan chức y tế Hoa Kỳ đang làm việc không mệt mỏi để cung cấp kết quả xét nghiệm virus SARS-CoV-2 kịp thời, nhưng quá trình này rất phức tạp, bao gồm một số bước như kiểm tra, xử lý mẫu và sau đó cung cấp kết quả. May mắn thay, gần đây, một nhà khoa học đã phát triển công nghệ mới có thể giúp chẩn đoán virus chỉ trong vài giây và với độ chính xác lên tới 98%.
Barath Narayanan, một nhà khoa học tại Viện nghiên cứu Đại học Dayton, đã thiết kế một mã phần mềm cụ thể có thể phát hiện bệnh chỉ bằng cách quét tia X ở ngực.
Quá trình này sử dụng một thuật toán học sâu, được đào tạo bằng cách quét qua những người mắc và không mắc bệnh để tìm kiếm các dấu hiệu liên quan đến virus.
Narayanan nói rằng: “Phần mềm đã quyết định được một điều gì đó, trong khu vực cụ thể và đáp ứng tiêu chí của nó để phân loại hình ảnh có dấu hiệu Covid (trái ngược với không mắc Covid, hoặc với bệnh phổi khác).
Các hình ảnh chụp X-quang được đ.ánh giá bằng phần mềm và vùng màu đỏ là vùng cần quan tâm.
Sử dụng thuật toán học sâu, một nhánh của trí tuệ nhân tạo, tự dạy chính bản thân nó để xác định những dấu hiệu này. Vì tiếp tục tự rèn luyện bằng các tia X bổ sung trong nghiên cứu đang tiến hành, tỷ lệ chính xác của nó đã tăng từ 98% đến hơn 99%”.
Hệ thống được điều chỉnh từ phần mềm chẩn đoán y tế hiện tại chỉ trong vài giờ và sau đó được cấp phép trong vòng chưa đầy 3 ngày. Narayanan nói thêm: “Tôi muốn làm một cái gì đó vì lợi ích chung, và hình ảnh y tế, cụ thể là chụp X-quan, dường như là một cách tốt để thực hiện. Các công cụ chẩn đoán dựa trên phần mềm có thể đóng vai trò là một ý kiến ảo thứ hai, có giá trị với các chuyên gia y tế, đặc biệt là ở các khu vực trên thế giới có ít nhân viên y tế.
Với nghiên cứu bổ sung, các công nghệ này có thể được tinh chỉnh để phát hiện ngay cả những bất thường nhỏ nhất trên hình ảnh, những thứ khó nhìn thấy bằng mắt người, giúp các bác sĩ chẩn đoán, điều trị cho bệnh nhân nhanh và phù hợp hơn”.
Quá trình sử dụng thuật toán học sâu được đào tạo bằng cách quét những người mắc và không mắc bệnh để tìm kiếm các dấu hiệu liên quan đến virus.
Narayanan đã nghiên cứu trí tuệ nhân tạo trong nhiều năm với hy vọng phát triển công nghệ giúp các chuyên gia chăm sóc sức khỏe chẩn đoán và điều trị bệnh nhân với tốc độ nhanh hơn.
Video đang HOT
Ông đã phát triển thành công mã phần mềm phát hiện ung thư phổi, ung thư vú, sốt rét, u não, lao, bệnh võng mạc tiểu đường và viêm phổi, tất cả với độ chính xác rất cao, từ 92 đến 99%.
Khi chụp X-quang vùng ngực của bệnh nhân có và không có virus, Narayanan nhanh chóng bắt tay vào việc thiết kế một mã có thể phát hiện virus trong các lần quét.
Chủ sở hữu của Blue Eye Soft, Srikanth Kodeboyina, cựu sinh viên của UD, cùng nhóm của ông đã phát triển thêm công nghệ, và dự định sẽ đưa một đề xuất đầy đủ lên FDA để phê duyệt trong vài ngày. Công ty đã nộp bằng sáng chế tạm thời cho phần mềm.
“Chúng tôi hy vọng có thể đưa công cụ mới này ra thị trường nhanh nhất có thể”, Kodeboyina nói rằng các chuyên gia trên thế giới đang đưa chuyên môn của họ để giúp thúc đẩy sự phát triển của sản phẩm.
Hiện tại số người nhiễm virus vẫn đang gia tăng ở Mỹ, nhưng việc xét nghiệm cho mọi người cũng tăng nhanh, số người được xét nghiệm trong một ngày nhiều hơn so với một số quốc gia khác trên thế giới.
Nhưng nó vẫn còn khá chậm và mất thời gian trong việc kiểm tra, xử lý mẫu và lấy lại kết quả. Bên cạnh đó, năng lực xét nghiệm cũng không đồng đều trên khắp Hoa Kỳ.
Nhiều người nổi tiếng, chính trị gia và quan chức cấp cao đã được xét nghiệm tích cực, trong khi đó nhiều người thậm chí c.hết tại bệnh viện trong khi chờ kết quả. Mọi người mất khoảng 6 ngày để chờ kết quả xét nghiệm của họ và một số thậm chí đã c.hết vì virus trước khi được chuyển giao.
Xét nghiệm virus hiện đang mở rộng hơn và nhiều cách xét nghiệm nhanh hơn đã được FDA chấp thuận, nhưng một số người Mỹ vẫn đợi đến 1 tuần để biết kết quả của họ.
‘Tiêu chuẩn vàng’ về xét nghiệm nhiễm virus vẫn là phương pháp chẩn đoán gọi là phát hiện phản ứng chuỗi RT-polymerase thời gian thực (rRT-PCR). Các xét nghiệm như vậy khuếch đại vật liệu di truyền xác định một loại virus cụ thể, trong trường hợp này là SARS-CoV-2, để phát hiện ra nó.
Xét nghiệm của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) hoạt động theo cách này. Các quan chức từ Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) và Nhà Trắng đã nói rằng hàng triệu xét nghiệm này đã được chuyển đến các phòng thí nghiệm trên khắp Hoa Kỳ.
Cho đến nay, thử nghiệm 5 phút của Abbott là chẩn đoán Covid-19 duy nhất được phê duyệt sử dụng công nghệ khác. Mặc dù thử nghiệm của Abbott hứa hẹn kết quả sau 5 phút và Cepheid hứa hẹn là sau 45 phút, nhưng các mốc thời gian này có thể gây hiểu nhầm.
Họ đề cập đến lượng thời gian cần thiết để thực hiện các kiểm tra trong giới hạn của phòng thí nghiệm được phê duyệt để phân tích chúng. Điều đó không bao gồm thời gian cần thiết để thu thập và vận chuyển các mẫu, trong hầu hết các trường hợp vẫn giữ nguyên, cho dù máy mất bao lâu để tự xử lý mẫu.
Hầu hết các xét nghiệm hoạt động hiệu quả giống như cách mà CDC thực hiện (trong hình), nhưng sai sót trong bộ dụng cụ đã gây ra sự chậm trễ và khiến nhiều người giận dữ trên khắp Hoa Kỳ.
“Rất nhiều người nghĩ, “Ồ, tôi sẽ đến văn phòng bác sĩ của mình và họ sẽ kiểm tra ngay tại đó”, nhưng thực tế là không, các mẫu vẫn phải đưa đến phòng thí nghiệm CLIA”, Tiến sĩ Susan Whittier, một nhà vi trùng học điều hành các xét nghiệm này tại Bệnh viện Presbyterian ở New York, nói.
“Rất nhiều người tin rằng thời gian thực hiện sẽ nhanh chóng, nhưng điều này phụ thuộc lớn vào nơi các mẫu xét nghiệm sẽ, và hầu như nó sẽ không được vận chuyển nhanh chóng và liên tục. Ngay cả khi trực tiếp mang các mẫu đến phòng thí nghiệm thì cũng đã bắt đầu chậm trễ”, bà nói thêm.
“Nếu chúng tôi nhận được 3 thùng lớn từ 60 đến 100 mẫu vật, sẽ mất từ 1 – 1,5 giờ để mở hết chúng và gấp đôi, gấp ba ở mỗi bước của quy trình đó được thêm vào để quay vòng. 80 – 90 phút nữa để xử lý, chuẩn bị và làm sạch các ống lấy mẫu, sau đó chúng được đưa đến tủ an toàn sinh học, các buồng kín nơi thử nghiệm được thực hiện để hạn chế phơi nhiễm và nhiễm bẩn. Sau đó chúng có thể đợi thêm 45 phút đến 1 tiếng trước khi được đưa vào máy phân tích. Và các mẫu đã mất tới 3 – 4 giờ kể từ khi thu thập cho đến trước khi được đưa vào máy”, Tiến sĩ Whittier giải thích.
Bác sỹ… robot
Các bệnh viện chuyên sâu tuyến cuối của TPHCM đang tạo ra những bước đột phá trong ứng dụng công nghệ thông minh, trí tuệ nhân tạo vào nhiệm vụ khám chữa bệnh cho nhân dân, góp phần đặt những nền móng vững chắc để xây dựng thành phố trở thành "Trung tâm Y tế chuyên sâu của khu vực các nước Đông Nam Á" theo định hướng của UBND TPHCM.
Cả ê kíp phẫu thuật vui mừng sau khi ca mổ đầu tiên bằng robot Modus V Synaptive thành công. Ảnh: Bệnh viện Nhân dân 115
Mổ giỏi hơn... người
Sự thành công của ca phẫu thuật u não bằng hệ thống robot Modus V Synaptive tại bệnh viện Nhân Dân 115 (TPHCM) trong năm 2019 là dấu ấn quan trọng trên bản đồ y khoa thế giới. Bệnh viện này là cơ sở khám chữa bệnh đầu tiên ở châu Á triển khai hệ thống robot Modus V Synaptive vào phẫu thuật thần kinh, sọ não. Bệnh nhân được phẫu thuật là một phụ nữ 67 t.uổi, quê ở huyện Trảng Bàng (tỉnh Tây Ninh), nhập viện với triệu chứng đau đầu, nói khó khăn, tay chân phải bị yếu...
Bác sĩ Chu Tấn Sĩ (Trưởng khoa Ngoại thần kinh Bệnh viện Nhân dân 115) và ê kíp đang phẫu thuật bằng robot Modus V Synaptive
Sau khi thăm khám, xét nghiệm và khảo sát cận lâm sàng, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị u não ở vùng trán đính (T) khoảng 2cm, cách vỏ não khoảng 1,5 - 2cm ảnh hưởng đến chức năng vận động. Khối u kích thước rất nhỏ, đơn độc. Các phẫu thuật thông thường sẽ "vén" não tìm tổn thương và sẽ để lại nhiều di chứng thần kinh cho người bệnh. Sau khi thăm khám, hội chẩn đ.ánh giá các chức năng cần thiết, các chuyên gia nhận định người bệnh nằm trong giới hạn cho phép được phẫu thuật bằng robot để lấy khối u và tránh các tổn thương lên não.
Dưới sự hỗ trợ của hệ thống định vị, robot Modus V Synaptive và GS Amin Kassam (Phó chủ tịch Viện Phát triển thần kinh Aurora - Hoa Kỳ), ê kíp phẫu thuật của bệnh viện gồm 3 bác sĩ Chu Tấn Sĩ (Trưởng khoa Ngoại - Thần kinh); Lưu Kính Khương (Trưởng khoa Gây mê hồi sức) và Nguyễn Văn Tuấn(Phó Trưởng khoa Ngoại - Thần kinh) đã bóc tách lấy ra khối u từ trong não bộ của bệnh nhân mà gần như không gây tổn thương đến cấu trúc não kế cận.
Đặc biệt hơn, ca mổ chỉ kéo dài khoảng 1 giờ 30 phút, sớm hơn dự kiến 2 giờ và nhanh hơn rất nhiều so với mổ bằng kính vi phẫu cổ điển thường phải mất khoảng 4 giờ. Và, chỉ sau 2 tiếng được phẫu thuật, bệnh nhân đã hồi tỉnh, sức khỏe ổn định...
Modus V Synaptive trang bị trong ca phẫu thuật nói trên là hệ thống robot tiên tiến, hiện đại bậc nhất trong lĩnh vực phẫu thuật thần kinh. Hệ thống được ứng dụng tại Mỹ từ năm 2015 và chỉ 3 năm sau được đưa về bệnh viện Nhân dân 115 với thế hệ thứ hai, có tính năng vận hành nhanh và độ chính xác cực cao. Hệ thống robot nói trên do Canada sản xuất chuyên dùng trong phẫu thuật các bệnh lý liên quan đến sọ não và cột sống.
So với hai hệ thống robot Da Vinci và Rosa, Modus V Synaptive có ưu thế hơn khi trực tiếp chụp ảnh MRI từng phần trên cơ thể bệnh nhân, sau đó hướng dẫn phẫu thuật viên thực hiện với độ chính xác rất cao trong vị trí phẫu thuật, hạn chế tổn thương phần mềm xung quanh. Đường mổ nhỏ, phù hợp với các ca can thiệp về thần kinh sọ não đòi hỏi sự chuẩn xác đến cực tiểu. Đến thời điểm này, bệnh viện Nhân dân 115 đã triển khai phẫu thuật robot Modus V Synaptive thành công cho hơn 10 trường hợp bệnh lý u não, u tủy sống và chưa xảy ra biến chứng sau mổ.
Nhanh chóng làm chủ công nghệ
Phẫu thuật nội soi robot (robotic surgery) được thực hiện đầu tiên ở Mỹ từ cuối thập niên 1980. Hiện nay, phẫu thuật robot đã trở thành phổ biến tại các trung tâm phẫu thuật lớn ở Mỹ, châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc... Tại Việt Nam, đi đầu trong việc ứng dụng robot vào phẫu thuật là bệnh viện Bình Dân (TPHCM).
Bệnh viện này đã thực hiện ca phẫu thuật nội soi robot trên bệnh nhân là người lớn đầu tiên vào tháng 11/2016 và được Bộ Y tế đ.ánh giá là thành tựu y khoa của Việt Nam. Bệnh nhân đầu tiên là một người đàn ông 64 t.uổi quê ở Quảng Ngãi được robot phẫu thuật cắt khối u đại trực tràng với sự hỗ trợ của các chuyên gia phẫu thuật nước ngoài. Đến nay, chỉ sau 4 năm, các bác sĩ Việt Nam đã tự tin làm chủ công nghệ phẫu thuật này.
Hiện nay, tại bệnh viện Bình Dân, nhiều bệnh lý được chỉ định phẫu thuật bằng robot. Phương pháp nói trên đặc biệt hiệu quả trong phẫu thuật điều trị u nang ống mật chủ, phình đại tràng bẩm sinh, thận ứ nước, teo đường mật, bắc cầu động mạch vành, chỉnh sửa van tim... Các bệnh nhân được phẫu thuật bằng robot tại bệnh viện Bình Dân đến nay đều phục hồi sức khỏe rất tốt.
Trong một lần tháp tùng lãnh đạo Thành ủy TPHCM đến thăm bệnh viện Bình Dân, chúng tôi khá bất ngờ khi chứng kiến bác sỹ mổ chính trong một ca phẫu thuật bằng robot cứ như đang... chơi game thực tế ảo. Ông không đứng hay ngồi sát bàn mổ, trực tiếp cầm dao như thông thường mà ngồi ở bàn điều khiển đặt ở góc phòng mổ, cách bàn mổ khoảng 4m. Bác sĩ quan sát trên màn hình, hai tay thao tác cần điều khiển một cách khéo léo. Dưới chân bác sĩ mổ chính còn có bộ phận điều khiển khác.
Tương ứng với mỗi cử động tay và chân của bác sĩ tại bàn điều khiển, cánh tay robot sẽ thực hiện chính xác các y lệnh và trực tiếp mổ cho bệnh nhân. Trong lúc bác sĩ chính thao tác trên các cần điều khiển, các bác sĩ khác trong ê kíp sẽ hỗ trợ cánh tay robot phẫu thuật như thay dụng cụ, thay dao mổ, hút dịch,... theo y lệnh của bác sĩ mổ chính. Tất cả các hoạt động trong phòng mổ diễn ra nhịp nhàng và chính xác cao độ.
Tại Việt Nam, bệnh viện Chợ Rẫy (TPHCM) là bệnh viện thứ ba triển khai phẫu thuật nội soi bằng robot (chỉ sau Bệnh viện Nhi Trung ương (Hà Nội) và Bệnh viện Bình Dân TPHCM) vào điều trị ung thư tuyến t.iền liệt, ung thư thận, ung thư bàng quang, ung thư đại - trực tràng, ung thư phổi, cắt nang ống mật chủ, tạo hình khúc nối bể thận -niệu quản, ung thư gan,... Đây là robot Da Vinci do Mỹ sản xuất. Robot phẫu thuật tại bệnh viện Chợ Rẫy đã phát triển đến thế hệ thứ tư với bốn cánh tay phẫu thuật, đầu camera thông minh, góc phẫu thuật rộng 540 độ, hình ảnh 3D...
Robot phẫu thuật Da Vinci cho phép bác sĩ quan sát rõ cấu trúc giải phẫu của các cơ quan qua màn hình 3D, chất lượng hình ảnh chuẩn HD với độ phóng đại 12 lần. Trong khi đó, các hoạt động của cánh tay máy có thể thao tác ở những vị trí sâu, khó trong cơ thể. Robot còn có khả năng bóc tách khối u và khâu nối một cách tỉ mỉ...
Ưu thế vượt trội
Theo TS.BS Trần Vĩnh Hưng, Giám đốc Bệnh viện Bình Dân, hệ thống robot phẫu thuật khắc phục được những hạn chế của phẫu thuật nội soi và mổ hở truyền thống. Mổ bằng robot, bệnh nhân ít bị mất m.áu, được điều trị triệt để và giảm được đáng kể các tai biến, biến chứng... Ngoài ra, bệnh nhân ít chịu đ.au đ.ớn bởi vết mổ ngắn, có thẩm mỹ tốt hơn đồng thời sức khỏe bệnh nhân nhanh hồi phục và sớm xuất viện. Phẫu thuật bằng robot đặc biệt hiệu quả đối với các bệnh lý mà các kỹ thuật mổ khác chưa hoàn thiện như ung thư tuyến t.iền liệt, ung thư trực tràng...
Vinmec ứng dụng AI nuôi cấy phôi thụ tinh ống nghiệm, cơ hội cho gia đình hiếm muộn Là một trong những bệnh viện đầu tiên tại Việt Nam kết hợp trí tuệ nhân tạo và công nghệ nuôi phôi tự động Time-lapse, Vinmec đã khai thác triệt để những ưu việt của công nghệ hỗ trợ sinh sản mới này giúp nhiều gia đình hiếm muộn "tìm con". Giải pháp thụ tinh trong ống nghiệm đã giúp nhiều cặp vợ...