Áo giáp vỏ cây của chiến binh Cơ Tu

Từ xa xưa, đồng bào Cơ Tu sống dọc trên dãy Trường Sơn hùng vĩ đã biết dùng vỏ cây để tạo nên những chiếc áo, giúp họ chống chọi với thời tiết khắc nghiệt, thú dữ và cả kẻ thù. Những chiến binh của núi rừng khoác lên mình những tấm áo chắc, bền, hùng dũng hiên ngang đương đầu với thú dữ, kẻ thù. Áo từ vỏ cây rừng trở thành những tấm áo giáp độc đáo của người dân tộc Cơ Tu.

Tấm áo huyền thoại

Những chiếc áo giáp của người dân Cơ Tu nay thỉnh thoảng chỉ xuất hiện đâu đó trong những dịp lễ hội mừng lúa mới, lễ hội đâm trâu của dân làng. Nhưng với những chiến binh Cơ Tu một thời, nhưng tấm áo đó từng là vật bất ly thân mỗi lần đi săn, xông trận đánh kẻ thù.

Theo lời chỉ dẫn, chúng tôi lên vùng biên giới Việt – Lào đoạn qua huyện Tây Giang (Quảng Nam) để tìm hiểu về những tấm áo giáp còn sót lại của người dân tộc Cơ Tu. Thôn Pơ Ning, xã Lăng đẹp như tranh vẽ hiện ra giữa núi rừng mù sương, huyền bí. Cuộc sống người dân nơi đây đổi thay từng ngày, khi công cuộc xây dựng nông thôn mới ở vùng biên giới được triển khai bằng những cuộc di dân về những mặt bằng tái định cư sạch sẽ. Người dân Pơ Ning không còn phải sống cảnh cô lập, lạnh lẽo giữa núi rừng nữa.

Già làng Clâu Nâm đang ngồi vót tên, gươm giáo để cùng dân làng chuẩn bị mùa lễ hội. Clâu Nâm là một trong những già làng uy tín nhất ở vùng biên giới Tây Giang. Lời già nói ra, dân làng đều nghe răm rắp và hết sức kính trọng. Già Nâm cũng chính là một trong những “chiến binh” của núi rừng Tây Giang một thời và trở thành huyền thoại. Thời trai trẻ già Nâm đã lập nhiều chiến công trong nhiều chuyến đi săn đến nay dân làng hãy còn nhắc nhớ.

Những tấm vỏ cây được đàn ông Cơ Tu chế tác thành những tấm áo giáp

Nhắc đến những tấm áo giáp của đồng bào mình, mắt già Nâm sáng lên. Ở tuổi 83 nhưng đôi chân già hãy còn mạnh lắm, đôi mắt hãy còn tinh thông, hằng ngày vẫn chân trần giữa núi rừng với manh áo giáp đi săn, lượm. Già hồ hởi kể về một thời trai trẻ xông pha khắp núi rừng với những tấm áo dệt từ vỏ cây và những chiến công lừng lẫy.

“Áo này làm từ vỏ cây nên bền lắm. Mũi tên bắn không xuyên, vuốt thú rừng cào cấu không rách. Đây là bảo bối của dân làng mỗi lúc đi rừng, đi săn” – già Nâm vừa nói vừa khoác lên chiếc áo một thời theo chân mình vượt rừng suối. Chính tấm áo già Nâm đang mặc đi vào những câu chuyện huyền thoại của dân làng Pơ Ning kể lại cho con cháu hôm nay.

Tấm áo đã đan mấy chục năm trước nhưng không hề mục nát, hư hỏng. Già Nâm nói: “Mỗi tấm áo vỏ rừng đều được dân làng nâng niu gìn giữ vì nó chứa đựng về những câu chuyện kỳ bí, chiến công cha ông một thời”. Nói về huyền thoại của những chiếc áo, già Nâm kể rằng: khi mặc áo vỏ cây rừng, nếu mình đứng im hoặc nằm im dưới đất thì kẻ thù cứ tưởng mình là khúc gỗ mục. Thế nên phục kích quân thù rất hiệu quả. Lớp vỏ của loài cây này có chức năng khử độc, nên nếu trúng tên độc của kẻ thù cũng không sao.

Làng Pơ Ning còn lưu lại câu chuyện thời chống Pháp, hàng chục lính Pháp bị dân làng mặc áo giáp ngụy trang, phục kích bắn hạ bằng những mũi tên độc rồi chết một cách bí ẩn khiến kẻ thù khiếp vía, phải rút quân. Những chiến binh Cơ Tu ngày ấy với manh áo từ vỏ rừng cùng với cung tên, gươm giáo đã giữ bản làng mình bình yên trước họng súng quân thù.

Hình ảnh chiến binh Cơ Tu với áo giáp vỏ cây được tái hiện trong mùa lễ hội

Theo Nguyễn Thành (Tiền Phong)