Anh trừng phạt Thống tướng Myanmar
Anh áp đặt biện pháp trừng phạt với 6 thành viên quân đội Myanmar, gồm Thống tướng Min Aung Hlaing, vì vai trò trong cuộc đảo chính quân sự.
“Động thái này gửi thông điệp rõ ràng tới chế độ quân sự ở Myanmar rằng những người chịu trách nhiệm vi phạm nhân quyền sẽ phải chịu trách nhiệm và chính quyền phải trao lại quyền kiểm soát cho chính phủ do người dân Myanmar bầu ra”, Ngoại trưởng Anh Dominic Raab hôm nay cho hay.
Theo lệnh trừng phạt mới, Thống tướng Min Aung Hlaing, hiện đứng đầu chính quyền quân sự, cùng 5 thành viên quân đội bị cấm đến Anh, trong khi các doanh nghiệp và tổ chức của Anh bị cấm giao dịch với họ.
Viện trợ của Anh có thể được sử dụng để hỗ trợ gián tiếp cho quân đội đã bị đình chỉ.
Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Myanmar Min Aung Hlaing tại Yangon tháng 7/2016. Ảnh: Reuters .
Thông báo mới nhất của Anh đồng nghĩa tất cả thành viên Hội đồng Quản lý Nhà nước Myanmar (SAC) phải chịu các biện pháp trừng phạt. Năm người khác chịu lệnh trừng phạt của Anh là trung tướng Aung Lin Dwe, trung tướng Ye Win Oo, tướng Tin Aung San, tướng Maung Maung Kyaw và trung tướng Moe Myint Tun.
Video đang HOT
Thông báo được đưa ra tròn một tuần sau khi Anh trừng phạt Bộ trưởng Quốc phòng Myanmar Mya Tun Oo, Bộ trưởng Nội vụ Soe Htut và Thứ trưởng Nội vụ Than Hlaing vì cáo buộc vi phạm nhân quyền sau cuộc đảo chính. Những quan chức này bị đóng băng tài sản ngay lập tức và cấm tới Anh.
Lấy lý do có gian lận trong cuộc tổng tuyển cử cuối năm ngoái với phần thắng thuộc về đảng Liên minh Quốc gia vì Dân chủ (NLD) của Cố vấn Nhà nước Aung San Suu Kyi, quân đội Myanmar hôm 1/2 đảo chính, bắt bà Suu Kyi và một loạt quan chức chính phủ. Mỹ, Anh, Liên Hợp Quốc và Liên minh châu Âu lên án đảo chính, kêu gọi quân đội Myanmar sớm trao trả quyền lực cho chính phủ dân sự.
New Zealand là chính phủ nước ngoài đầu tiên có hành động cụ thể nhằm phản đối đảo chính Myanmar, khi tuyên bố ngừng tiếp xúc quân sự và chính trị cấp cao với Myanmar. Na Uy sau đó cũng đóng băng viện trợ song phương đối với quốc gia Đông Nam Á này.
Bộ Tài chính Mỹ hôm 11/2 thông báo trừng phạt 10 quan chức quân sự hàng đầu Myanmar bị cho là chịu trách nhiệm cho cuộc đảo chính, gồm Thống tướng Min Aung Hlaing, cấp phó của ông, Soe Win, cùng 4 thành viên khác thuộc Hội đồng Quản lý Nhà nước Myanmar. Động thái này sẽ ngăn các tướng lĩnh Myanmar tiếp cận hơn một tỷ USD trong các quỹ của chính phủ nước này tại Mỹ.
Mỹ hôm 22/2 tiếp tục áp lệnh phong tỏa tài sản và cấm nhập c ảnh đối với tư lệnh không quân Myanmar Maung Maung Kyaw và tướng Moe Myint Tun, hai thành viên SAC.
Quân đội nhiều quyền lực của Myanmar
Bất chấp sự trỗi dậy của chính quyền dân sự, quân đội Myanmar, lực lượng từng nắm quyền gần 50 năm, vẫn chi phối chính trị, kinh tế nước này.
Với cuộc đảo chính sáng 1/2, lật đổ một chính phủ dân cử và đưa lãnh đạo Aung San Suu Kyi trở về chế độ quản thúc tại gia, quân đội Myanmar do Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Min Aung Hlaing đứng đầu một lần nữa chứng minh quyền lực tối cao của họ tại quốc gia Đông Nam Á này, bình luận viên Hannah Beech của NY Times nhận xét.
Theo một số nguồn tin thân cận, Thống tướng Min Aung Hlaing, 64 tuổi, thăng tiến đều đặn và từ từ, không phô trương và hầu như không được chú ý. Sau khi vươn đến hàng ngũ cấp cao trong quân đội và để lại dấu ấn sâu sắc hơn, Aung Hlaing đã gây ấn tượng với cộng đồng Phật giáo tại Myanmar bằng cách tài trợ cho bức tượng Phật bằng đá cẩm thạch lớn nhất đất nước.
Tuy nhiên, sự việc khiến danh tiếng của ông tăng vọt là chiến dịch hồi năm 2017 nhắm vào nhóm thiểu số Hồi giáo Rohingya, vốn không được những người theo chủ nghĩa dân tộc ở Myanmar chấp nhận. Hơn 730.000 người Rohingya đã tràn sang nước láng giềng Bangladesh sau chiến dịch truy quét của quân đội Myanmar. Các nhà điều tra của Liên Hợp Quốc cáo buộc hoạt động của quân đội Myanmar có thể cấu thành "ý định diệt chủng".
Không lâu sau, tướng Aung Hlaing dường như đã nhắm đến vị trí tổng thống, khi ông sẽ phải nghỉ hưu vào mùa hè năm nay, các nguồn tin nội bộ giấu tên tiết lộ. Tuy nhiên, kể từ năm 2015, khi chính quyền dân sự đầu tiên của Myanmar lên nắm quyền, ghế tổng thống đã thuộc về những người trung thành với bà Suu Kyi, lãnh đạo trên thực tế của đất nước với chức danh chính thức là Cố vấn Nhà nước.
Thống tướng Min Aung Hlaing, tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Myanmar, tại một sự kiện ở Yangon hồi tháng 7/2018. Ảnh: AFP .
Các cố vấn của Suu Kyi kể lại rằng bà đã từ chối gặp Aung Hlaing để thảo luận về nguyện vọng chính trị của ông, làm tổn thương lòng tự trọng của Tổng tư lệnh, đồng thời khiến ông lo ngại về tương lai sau khi nghỉ hưu. Trong khi đó, bình luận viên Beech chỉ ra rằng nếu bà Suu Kyi tự coi mình là người nắm quyền hợp pháp của Myanmar, thì tướng Aung Hlaing cũng vậy.
Những tướng lĩnh Myanmar được cho là đã nỗ lực suốt nhiều năm để thiết lập một hệ thống giúp đảm bảo lợi ích lâu dài, biến nước này thành một nơi mà tầm ảnh hưởng của quân đội bám rễ vào mọi khía cạnh trong đời sống, với quyền lực của quân đội tập trung vào tay Aung Hlaing.
"Quân đội đã dệt nên cấu trúc xã hội Myanmar", Richard Horsey, nhà phân tích chính trị tại Yangon, đánh giá. "Họ không chỉ có hệ thống trường học, bệnh viện và sản xuất thực phẩm riêng, mà giới tinh hoa của họ còn kết thông gia với các gia đình làm kinh doanh và thuộc đảng Liên minh Quốc gia vì Dân chủ (NLD) cầm quyền, tạo nên một kết cấu thống nhất gần như không thể gỡ bỏ".
Do đó, quyền lực của quân đội Myanmar vượt xa sức mạnh chiến đấu của nửa triệu binh sĩ. Quân đội điều hành hai tập đoàn kinh tế hùng mạnh nhất đất nước, tham gia vào các lĩnh vực ngân hàng, bảo hiểm, bệnh viện, phòng gym và truyền thông, đồng thời sở hữu số lượng bất động sản nhiều nhất cả nước.
Tối 1/2, với hầu hết lãnh đạo dân sự đã bị bắt, quân đội nhanh chóng công bố nội các mới cho Myanmar. Tất cả bộ trưởng đều là cựu tướng hoặc người vẫn tại ngũ. Ngoài ra, mặc dù vẫn cho phép tổ chức bầu cử, quân đội Myanmar luôn được kiểm soát 25% số ghế trong quốc hội mà không cần thông qua bỏ phiếu. Bất kỳ thay đổi lập pháp nào cũng cần sự ủng hộ của các nghị sĩ quân sự này.
Tuy nhiên, việc các tướng lĩnh Myanmar hành động nhằm tái khẳng định quyền chỉ huy với đất nước được cho là đã phá vỡ hệ thống chính trị được xây dựng cẩn thận suốt nhiều thập kỷ, cho phép họ âm thầm nắm quyền đằng sau chính quyền dân sự.
"Cuộc đảo chính đã khiến toàn bộ tầm nhìn của quân đội về một nền dân chủ tích hợp giữa quân sự và dân sự có nguy cơ biến mất, đưa đất nước thụt lùi hàng thập kỷ", Gerard McCarthy, chuyên gia tại Viện Nghiên cứu châu Á thuộc Đại học Quốc gia Singapore, nhận định.
Quá trình phát triển kinh tế của Myanmar, vốn nở rộ sau khi quân đội bắt đầu nới lỏng quyền kiểm soát của họ, cũng có nguy cơ bị suy yếu. Ngoài sự tàn phá của Covid-19, khiến 8/10 người dân phải hạn chế lượng thực phẩm tiêu thụ, Myanmar giờ đây còn đối mặt với các biện pháp trừng phạt kinh tế từ nước ngoài.
Bộ Ngoại giao Mỹ hôm 2/2 tuyên bố xác định hành vi của quân đội Myanmar là đảo chính, dẫn đến kích hoạt việc ngăn chặn một số viện trợ của Mỹ cho nước này, đồng thời xem xét lại toàn bộ chương trình hỗ trợ. Tổng thống Joe Biden trước đó cũng cảnh báo tái áp đặt lệnh cấm vận mà Mỹ từng dỡ bỏ với Myanmar 10 năm trước.
Viễn cảnh tương lai mờ mịt dường như khiến công chúng, những người cảm thấy rằng họ có thể biểu lộ khát vọng chính trị sau chiến thắng vang dội dành cho đảng NLD của bà Suu Kyi, càng thêm tức giận.
"Tất cả chúng tôi vẫn chờ chỉ đạo của Aung San Suu Kyi. Chúng tôi đều sẽ tuân theo bà ấy", nghị sĩ Win Mya Mya cho biết.
G7 ra tuyên bố chung về Myanmar Các ngoại trưởng G7 ra tuyên bố chung bày tỏ "quan ngại sâu sắc" về cuộc đảo chính ở Myanmar, yêu cầu quân đội nước này thả những người bị bắt. "Chúng tôi quan ngại sâu sắc về việc bắt giam các lãnh đạo chính trị và các nhà hoạt động xã hội dân sự, bao gồm Cố vấn Nhà nước Aung San...