Anh thanh niên luôn ngửa mặt lên trời do bệnh hiếm
Người đàn ông 37 tuổi, bị vẹo cổ, đầu luôn ở tư thế xoay phải và ngửa bất thường, hạn chế vận động đầu cổ và đi lại rất khó khăn.
Anh đến bệnh viện Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức khám, được chẩn đoán loạn trương lực cơ cổ mức độ nặng với thang điểm 24/35.
Loạn trương lực là bệnh rối loạn vận động của hệ thần kinh, biểu hiện co cơ liên tục hoặc lặp đi lặp lại ngoài ý muốn, tạo tư thế bất thường của một vùng hay nhiều vùng khác nhau của cơ thể. Tỷ lệ mắc loạn trương lực khoảng một trong 2.000 dân.
Phương pháp điều trị tốt nhất là tiêm botulinum toxin A. Các bác sĩ tiêm thuốc dưới hướng dẫn của máy điện cơ (làm tăng mức độ chính xác). Sau một tuần, bệnh nhân cải thiện 40% cơ cổ, đã thực hiện sinh hoạt cá nhân dễ dàng.
Bác sĩ Ngô Thị Huyền, khoa Nội Hồi sức thần kinh, Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức, cho biết loạn trương lực có thể xảy ra ở bất kỳ phần nào trên cơ thể. Có nhiều thể lâm sàng loạn trương lực.
Ví dụ, co thắt mi mắt, loạn trương lực hàm miệng, tức co thắt các cơ vùng hàm miệng làm cho khi bệnh nhân nói miệng bị co thắt lại hoặc bị cắn hàm tự nhiên. Loạn trương lực cổ làm cho cổ bệnh nhân bị xoay/gập/ngửa thường xuyên về một bên. Loạn trương lực tay là khi người bệnh viết/chơi nhạc cụ thì cổ tay hoặc ngón tay bị gập lại làm cho động tác viết khó khăn, thường bị nhận định nhầm thành bệnh lý của khớp hoặc hội chứng chèn ép ống cổ tay… Loạn trương lực phát âm, người bệnh phát âm ngắt quãng khó nghe. Có người bị loạn trương lực toàn thể.
Nguyên nhân loạn trương lực là do rối loạn chức năng của các nhân xám trong não. Các tình trạng bệnh có thể gây ra tổn thương nhân xám trung ương gồm: viêm nhiễm hệ thần kinh, u não, đột quỵ, bệnh não thoái hóa, bệnh di truyền. Các trường hợp loạn trương lực không tìm thấy căn nguyên được coi là loạn trương lực vô căn (loạn trương lực nguyên phát).
Các bác sĩ tiến hành làm các xét nghiệm tìm kiếm nguyên nhân, điều trị căn nguyên bệnh để làm giảm triệu chứng và chấm dứt quá trình bệnh. Trong trường hợp đã điều trị nguyên nhân mà vẫn không hết triệu chứng, thì điều trị để làm giảm các triệu chứng cho bệnh nhân, bao gồm: thuốc uống, tiêm botulinum toxin, phẫu thuật và điều trị hỗ trợ.
Video đang HOT
Bệnh nhân bị loạn trương lực cơ cổ trước và sau khi điều trị. Ảnh: Bệnh viện cung cấp.
Bác sĩ Huyền cho biết thuốc uống làm giảm triệu chứng trong khoảng 10-30% các trường hợp. Tùy theo từng trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể chọn thuốc anticholinergic, baclofen, benzodiazepin (seduxen, rivotril), hoặc levodopa, tetrabenazine. Hoặc, phối hợp các thuốc này để điều trị, tuy nhiên hiệu quả chung khi dùng thuốc khá thấp.
Tiêm botulinum toxin thường áp dụng ở những trường hợp loạn trương lực khu trú. Hiệu quả khoảng 60-90% trường hợp tùy loại loạn trương lực, hiệu quả kéo dài trung bình 3-4 tháng cho mỗi lần tiêm thuốc, hoặc có thể lâu hơn.
10-30% bệnh nhân không đáp ứng với các phương pháp trên, tàn phế nặng nề thì có thể phẫu thuật. Có nhiều phương pháp phẫu thuật như: phẫu thuật cắt cơ, cắt dây thần kinh; phẫu thuật đốt nhân trong não; phẫu thuật đặt điện cực kích thích não sâu; phẫu thuật đặt máy bơm thuốc baclofen. Trong đó kích thích não sâu là phương pháp phẫu thuật được áp dụng nhiều nhất cho loạn trương lực, hiệu quả lên đến 60-80%.
Ngoài ra, người bệnh tập vật lý trị liệu, tập phục hồi chức năng, điều trị đau, hỗ trợ tâm lý xã hội và tư vấn di truyền. Các phương pháp điều trị khác như đông y, châm cứu, xoa bóp, ít hiệu quả điều trị.
“Đây là bệnh mạn tính, 80-90% không khỏi bệnh mà điều trị suốt đời”, bác sĩ Huyền nói.
Uốn ván là bệnh hiếm gặp, vì sao vẫn phải tiêm chủng?
Mặc dù hiếm gặp nhưng vi khuẩn uốn ván vẫn sẵn có trong môi trường sống, dễ dàng gây bệnh cho trẻ sơ sinh và bà mẹ.
Phụ nữ mang thai tiêm vắc xin uốn ván - NGỌC THẮNG
Vi khuẩn gây độc mạnh hệ thần kinh
Theo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), uốn ván là bệnh cấp tính do độc tố của vi khuẩn uốn ván (Clostridium tetani). Trong cơ thể, độc tố này làm tổn thương não và hệ thần kinh trung ương khiến người mắc uốn ván bị những cơn co cứng cơ, trước tiên là các cơ nhai, cơ mặt, cơ gáy và sau đó là cơ toàn thân, kèm theo đau, và có thể tử vong, đặc biệt với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.
Vi khuẩn uốn ván tồn tại trong ruột của súc vật, nhất là trong ruột của gia súc ăn cỏ như ngựa, trâu, bò... Tại đây vi khuẩn cư trú một cách bình thường, không gây bệnh.
Đáng lưu ý, vi khuẩn uốn ván thường tạo nha bào là chiếc "áo" bảo vệ chúng. Thông thường, vi khuẩn uốn ván chết ở 56C, nhưng nha bào chỉ chết sau khi đun sôi 30 phút. Nha bào này tồn tại rất bền vững, vẫn còn khả năng gây bệnh uốn ván sau 5 năm tồn tại trong đất. Trong môi trường bên ngoài, nha bào uốn ván tồn tại trong đất và các đồ vật bị nhiễm phân súc vật hoặc phân người. Nha bào uốn ván có mặt ở mọi nơi trong môi trường tự nhiên.
Thông qua nha bào, vi khuẩn uốn ván xâm nhập vào cơ thể qua các vết thương bị nhiễm đất bẩn, bụi đường, phân người hoặc súc vật, qua các vết rách, vết bỏng, vết thương dập nát, vết thương nhẹ, hoặc do tiêm chích nhiễm bẩn.
Cục Y tế dự phòng khuyến cáo: Có thể gặp các trường hợp uốn ván sau phẫu thuật, nạo thai trong những điều kiện không đảm bảo vệ sinh. Hoặc các tổ chức của cơ thể bị hoại tử hoặc các dị vật nhiễm bẩn xâm nhập, gây vết thương vào cơ thể cũng tạo ra môi trường thuận lợi cho nha bào uốn ván phát triển.
Trẻ sơ sinh có thể bị uốn ván do nha bào uốn ván xâm nhập qua dây rốn trong quá trình bà mẹ sinh đẻ nếu cắt rốn bằng dụng cụ bẩn; hoặc sau khi sinh, trẻ không được chăm sóc rốn sạch sẽ và băng đầu rốn bị cắt không vô khuẩn.
Không được chủ quan
Trước thắc mắc của nhiều bà mẹ sống tại thành phố lớn về việc Việt Nam đã công bố loại trừ uốn ván sơ sinh từ năm 2000, không còn thấy bệnh uốn ván, PGS-TS Dương Thị Hồng, Phó viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư, cho hay sau hàng chục năm liên tục duy trì tỷ lệ tiêm chủng vắc xin uốn ván cao (trên 90%) cho trẻ em và phụ nữ trong chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia, hiện tỷ lệ mắc uốn ván sơ sinh trên quy mô huyện luôn được duy trì dưới 1 trường hợp trên 1.000 trẻ đẻ sống.
"Tuy nhiên, uốn ván sơ sinh vẫn chưa được loại bỏ hoàn toàn tại Việt Nam, và hoàn toàn có nguy cơ quay trở lại nếu không tiếp tục duy trì được tỷ lệ tiêm chủng cao trên toàn quốc. Do đó, chúng ta vẫn phải tiêm cho cả trẻ em và phụ nữ có thai. Cũng do uốn ván sơ sinh hiện rất ít gặp, đặc biệt tại các thành phố lớn, nên các bà mẹ có thể chủ quan và "quên" mất căn bệnh nguy hiểm này dù thực tế chúng vẫn tồn tại", PGS-TS Dương Thị Hồng lưu ý.
Tiêm chủng cho mẹ, phòng bệnh sớm cho con
Phụ nữ mang thai tiêm vắc xin uống ván sẽ truyền kháng thể phòng bệnh cho con, để con không mắc uốn ván sơ sinh. Trẻ em sau sinh, dưới 1 tuổi (có chỉ định tiêm từ 2, 3 và 4 tháng tuổi) được tiêm vắc xin phối hợp "5 trong 1" phòng uốn ván và các bệnh nguy hiểm, dễ lây nhiễm: bạch hầu, ho gà, viêm gan B và viêm phổi/màng não do vi khuẩn Hib.
Phụ nữ có thai cần có miễn dịch cơ bản bằng 2 liều vắc xin uốn ván cách nhau tối thiểu 1 tháng. Liều thứ 2 phải tiêm trước khi sinh 1 tháng. Những lần có thai sau cần tiêm nhắc lại 1 liều uốn ván trước khi sinh 1 tháng. Việc tiêm vắc xin ở phụ nữ mang thai cần theo đúng tư vấn của bác sĩ. Phụ nữ tuổi sinh đẻ nên được tiêm 3 liều uốn ván, liều 2 cách liều 1 tối thiểu 1 tháng, liều 3 cách liều 2 tối thiểu 6 tháng.
(Nguồn: Bộ Y tế)
Đột quỵ, thần chết đến bất ngờ Càng ngày càng có nhiều người bị đột quỵ, trong số đó nhiều người không qua khỏi. Với những người may mắn hơn thì lại phải sống chung với những hậu quả bệnh tật rất nặng nề. Theo GS Trần Bình Giang (BV Hữu nghị Việt Đức), những người bệnh mắc đột quỵ nếu điều trị không kịp thời, không tốt sẽ để...