Anh có thể đạt được thỏa thuận thương mại với EU vào cuối năm 2020?

Hành trình của Anh trên chặng đường rời khỏi EU đầy rẫy sự phức tạp và khó khăn cũng như những xáo trộn về mặt chính trị xã hội.

Đảng Lao động Anh muốn Brexit diễn ra theo trật tự, đảng Dân chủ tự do muốn Brexit dừng lại và đảng Bảo thủ muốn Brexit được thực hiện và một thỏa thuận thương mại tự do được ký ngày 31/12/2020, kết thúc giai đoạn chuyển tiếp.

Thời gian để đàm phán mối quan hệ thương mại trong tương lai với EU đã giảm từ hai năm xuống còn 11 tháng và một số chuyên gia tin rằng có thể để Brexit thực hiện trong thời gian đó, làm tăng khả năng sụp đổ vào ngày 31/12/2020.

Sau cuộc tổng tuyển cử sẽ diễn ra vào ngày 12/12, điều đầu tiên sẽ là Thủ tướng mới được phê chuẩn, nếu đó là đảng Lao động, phải đàm phán lại thỏa thuận Brexit. Nếu đó là Thủ tướng Boris Johnson, thì sẽ phải đến ngày 31/01 để làm điều đó, hoặc có nguy cơ yêu cầu gia hạn thêm. Ngay cả thời hạn đó là một thách thức. Sự chấp thuận cho thỏa thuận Brexit đi kèm với việc thông qua dự luật thỏa thuận rút khỏi EU. Cựu Thủ tướng Theresa May đã mất 11 tháng để kết thúc. Ông Johnson lập luận rằng phần lớn thỏa thuận Brexit mới trên thực tế dựa vào thỏa thuận trước đó và vì vậy có thể khiến nó được thông qua trong một vài tuần. Các nhà làm luật phân tích rằng dự luật Brexit có thể mất 37 ngày để vượt qua thách thức của Quốc hội.

Trưởng đoàn đàm phán Brexit của EU Michel Barnier

Ai sẽ dẫn dắt các cuộc đàm phán là câu hỏi đặt ra đầu tiên vào năm 2020. Bộ Thương mại Quốc tế sẽ dẫn dắt các cuộc đàm phán? Hay Văn phòng Thủ tướng sẽ quyết định, như đã làm dưới thời Cựu Thủ tướng Theresa May và Thủ tướng đương nhiệm Johnson, để tiếp tục kiểm soát chặt chẽ các cuộc đàm phán? Các cuộc đàm phán không thể bắt đầu hợp pháp cho đến khi thỏa thuận Brexit được phê duyệt. Hầu hết đều cho rằng sớm nhất điều này có thể xảy ra là ngày 01 tháng 02 năm 2020. Sau khi thỏa thuận Brexit được phê chuẩn, Vương quốc Anh có thể mở các cuộc đàm phán với EU và các quốc gia khác. Tuy nhiên, họ không thể thực hiện thỏa thuận với một quốc gia ngoài EU cho đến khi Anh rời khỏi khối.

Theo thỏa thuận Brexit được ký kết, Vương quốc Anh cho đến cuối tháng 12/2020 để kết thúc các cuộc đàm phán mối quan hệ trong tương lai. Điều này khiến chính phủ chỉ còn 11 tháng để hoàn tất không chỉ là một thỏa thuận thương mại tự do, mà còn là một thỏa thuận về an ninh và những gì được gọi là các hoạt động chuyển tiếp, những vấn đề có nhiều sự chia rẽ như khoa học, giáo dục và phát triển quốc tế. Đây quả thực là vấn đề đối với Thủ tướng Johnson. Nếu giành chiến thắng trong cuộc bầu cử, ông sẽ hoàn thành một thỏa thuận thương mại tự do vào ngày 31/12/2020 – nói cách khác trong vòng 11 tháng. Một số chuyên gia nói rằng điều này là có thể đạt được.

Có một lập luận rất mạnh mẽ tại Viện Nghiên cứu Chính phủ rằng, sẽ không thể hoàn thành mọi thứ cần thiết để rời đi với một thỏa thuận – đàm phán và sắp xếp thực tiễn – trong 11 tháng. Vương quốc Anh có một lựa chọn, được thống nhất theo thỏa thuận Brexit trước đây là kéo dài thời gian chuyển đổi trong một hoặc hai năm. Đây sẽ là yêu cầu một lần và phải được thực hiện trước ngày 01/7. Bộ trưởng Văn phòng Nội các Anh cho biết, một chính phủ bảo thủ sẽ không yêu cầu gia hạn chuyển đổi. Thời gian trung bình của đàm phán một hiệp định thương mại là 48 tháng chưa kể các phức tạp phát sinh thêm.

Các lựa chọn thay thế được tính đến bao gồm: Thứ nhất, sụp đổ mà không có thỏa thuận vào ngày 31 tháng 12 năm 2020 và mặc định theo các quy tắc của Tổ chức Thương mại thế giới, với thuế quan đối với hàng hóa đi vào Vương quốc Anh. Những người hoài nghi châu Âu ủng hộ điều này; thứ hai, đàm phán một thỏa thuận thương mại tự do khung và thỏa thuận phác thảo phần còn lại; thứ 3, quyết định sự liên kết toàn diện và chặt chẽ với EU là vì lợi ích tốt nhất của đất nước. Điều này gần như chắc chắn sẽ liên quan đến việc gia hạn thời gian chuyển tiếp lên đến hai năm; thứ tư, các cuộc đàm phán thương mại thông thường liên quan đến việc cả hai bên lập ra danh sách mong muốn của họ. Mỹ đã công bố các mục tiêu đàm phán cho một thỏa thuận thương mại với Vương quốc Anh sau khi tham khảo ý kiến với các cơ quan thương mại của mình.

Ủy ban châu Âu sẽ quyết định sau cuộc họp tiếp theo của các nhà lãnh đạo EU vào tháng 12. Trưởng đoàn đàm phán Brexit của EU Michel Barnier, đã c ảnh báo rằng hậu quả sẽ xuất phát từ sự sắp xếp theo kiểu WTO, nói rằng Chính phủ Anh sẽ phải đối mặt với một phản ứng theo tỷ lệ, nếu họ tìm cách đẩy lùi các tiêu chuẩn xã hội, môi trường và tiêu dùng cốt lõi. Chính phủ Anh sẽ buộc phải xem xét: Giai đoạn tiếp theo của Brexit được đặc trưng là các cuộc đàm phán về thương mại. Không chỉ có vậy, mà là về toàn bộ mối quan hệ bao gồm các thỏa thuận chính trị, văn hóa và an ninh. Một lựa chọn cho chính phủ là theo đuổi ba thỏa thuận song song về thương mại và dữ liệu. Điều này đặt ra câu hỏi về việc liệu các cuộc đàm phán có thể được đặt ra theo thời gian hay không, với một thỏa thuận thương mại khung bao gồm thuế quan được thực hiện vào cuối năm 2020, và các thỏa thuận phác thảo khác sẽ tiến triển trong các lĩnh vực khác trong những tháng và năm tới.

Thỏa thuận dễ dàng nhất có thể được áp dụng đối với hàng hóa theo điều khoản 207 của hiệp ước EU về các thỏa thuận thương mại tự do, chỉ bao gồm một thỏa thuận thuế quan đối với hàng hóa. Lợi ích của EU là thực hiện một thỏa thuận thương mại một cách nhanh chóng bởi vì khối này có thặng dư với Vương quốc Anh. Nếu đảng Lao động nắm quyền, họ sẽ tìm kiếm sự liên kết chặt chẽ hơn với EU và sau đó đưa trở lại một cuộc trưng cầu dân ý, yêu cầu cử tri lựa chọn giữa thỏa thuận và duy trì hiện trạng. Điều này đảm bảo gia hạn cho giai đoạn chuyển tiếp vì kế hoạch đàm phán lại và trưng cầu dân ý sẽ mất khoảng sáu tháng. Trong khi đó, hiện nay, việc lập kế hoạch cho một Brexit không thỏa thuận vẫn phải tiếp tục cho đến khi có quyết định về việc gia hạn thời gian chuyển đổi.

Việt Dũng

Theo congthuong