Ảnh chưa công bố về nạn đói năm 1945 ở Việt Nam

Mai Hoàng Minh13:49 12/08/2015

Nhiếp ảnh gia Võ An Ninh đã tặng bạn mình là nhà sử học Nguyễn Quang Ân một số bức ảnh về nạn đói. Nhà sử học Nguyễn Quang Ân cho biết, ông chưa sử dụng và công bố những bức ảnh này trước đây. Và phóng viên Dân trí được nhà sử học ủy quyền đăng tải…

Cố nhiếp ảnh gia Võ An Ninh là người đã ghi lại bằng hình ảnh sự bi thảm của nạn đói năm 1945 ở Việt Nam nhiều nhất.

Từ năm 1991-1993 trong quá trình đi điều tra thực địa và gom nhặt tư liệu cho cuốn sách “Nạn đói năm 1945 ở Việt Nam- những chứng tích lịch sử”, ông Nguyễn Quang Ân- Nguyên trưởng phòng Tư liệu, Viện Sử học Việt Nam đã gặp gỡ, trò chuyện, và làm việc rất nhiều ngày với cố nhiếp ảnh gia Võ An Ninh. Tại khách sạn Quân đội, cố nhiếp ảnh gia Võ An Ninh đã chỉ vào từng bức ảnh, kể lại từng câu chuyện đã chứng kiến, đã chụp trên những bức ảnh để ông Nguyễn Quang Ân ghi âm và chép lại.

Ông Nguyễn Quang Ân cho biết, “Cụ Võ An Ninh đã đưa chúng tôi đến cả những địa điểm nơi cụ đã từng chụp các bức ảnh. Đó là chợ Hàng Da- nơi có người phụ nữ có ngắc ngoải sống mà vẫn bị mang đi chôn. Đó là chỗ quán chợ nơi có cả gia đình đã chết. Chúng tôi cũng đến cả cột mốc của tỉnh Thái Bình- nơi nạn đói diễn ra thảm khốc nhất. Chúng tôi đã đi nhiều nơi, ghi chép lại nhiều câu chuyện… Vô cùng xót xa!”.

Ông Nguyễn Quang Ân cũng cho biết, trong quá trình làm việc, cố nhiếp ảnh gia Võ An Ninh đã tặng ông nhiều bức ảnh chụp về nạn đói- trong đó có những bức ảnh ông chưa từng sử dụng và công bố. Ông Nguyễn Quang Ân đã cho phép phóng viên Dân trí quyền được đăng tải những bức ảnh này, để thế hệ sau có thể có được cái nhìn rõ nét hơn nữa về sự thảm khốc của nạn đói đã diễn ra từ cuối năm 1944 đến tháng 5/ 1945 ở Việt Nam.

Những dòng chữ cố nhiếp ảnh gia Võ An Ninh đã viết trên cuốn album gồm các bức ảnh về nạn đói mà nhiếp ảnh gia tặng lại cho ông Nguyễn Quang Ân. “Gửi bạn Nguyễn Quang Ân ngày lên đường vào Sài Gòn. Hà Nội ngày 1/11/1994. Võ An Ninh”

Dẫu đã qua 70 năm, nhưng nỗi đau của nạn đói năm 1945 vẫn còn đây, trong từng bức ảnh, và không thể nguôi ngoai.

Dưới đây là những bức ảnh chưa từng công bố, và những bức ảnh ít người biết về Nạn đói năm 1945 ở Việt Nam:

Bức ảnh này chụp những người phụ nữ không mảnh vải che thân đang mò cua bắt ốc kiếm miếng ăn qua ngày

Những đứa trẻ đói khát

Những đứa trẻ ở trại tế bần

Người chết đói vật vờ dưới nắng ở chợ Hàng Da

Video đang HOT

Nhặt từng hạt gạo rơi vãi trên đường

“Chỉ có thể nói, nạn đói đã diễn ra vô cùng bi thảm”- ông Nguyễn Quang Ân chia sẻ.

Nạn đói khiến người ta không thể phân biệt được đâu là đàn ông, đâu là phụ nữ

Nhà sử học Nguyễn Quang Ân (bìa phải)- Nguyên trưởng phòng Tư liệu, Viện sử học Việt Nam làm việc cùng với cố nhiếp ảnh gia Võ An Ninh (bìa trái) năm 1993.

Các nhà sử học Việt Nam trong đó có nhà sử học Dương Trung Quốc (giữa) và ông Nguyễn Quang Ân (bìa phải) tại cột mốc Thái Bình- nơi đã diễn ra nạn đói kinh hoàng nhất. Và cũng là nơi có bức ảnh nổi tiếng đã chụp của cố nhiếp ảnh gia Võ An Ninh

Thái Bình- nơi diễn ra nạn đói thảm khốc nhất

Cố nhiếp ảnh gia Võ An Ninh làm việc cùng các nhà sử học Việt Nam và Nhật Bản. Cố nhiếp ảnh gia Võ An Ninh đã đưa các nhà sử học đến từng nơi ông đã chụp ảnh và kể từng câu chuyện kinh hoàng về nạn đói mà ông đã chứng kiến

Nghe những câu chuyện của nhiếp ảnh gia Võ An Ninh, nhiều nhà sử học của cả Việt Nam và Nhật Bản đều không cầm được nước mắt.

Hiền Hương

Theo Dantri

Giới Sử học đã khóc khi thực hiện cuốn sách về nạn đói năm 1945

"Trong quá trình đi thực địa, điều tra, gặp gỡ các gia đình có nạn nhân chết đói năm 1945 và nghe những câu chuyện của các nhân chứng kể lại, nạn đói thực sự kinh hoàng hơn rất nhiều lần những gì chúng tôi đã đọc, đã biết"- Nhà sử học Nguyễn Quang Ân kể.

Ông Nguyễn Quang Ân- Nguyên trưởng phòng Tư liệu, Viện Sử học Việt Nam- một trong những người đã tham gia quá trình điều tra thực địa, nghiên cứu, và viết một phần cuốn sách "Nạn đói năm 1945 ở Việt Nam-những chứng tích lịch sử" (Do GS. Văn Tạo và GS. Furuta Moto chủ biên) đã xúc động kể lại nhiều kỷ niệm khó quên với phóng viên Dân trí.

Ông Nguyễn Quang Ân- Nguyên trưởng phòng Tư liệu Viện Sử học VN- Người đã tham gia công trình "Nạn đói năm 1945 ở Việt Nam- những chứng tích lịch sử"

Nạn đói năm 1945 đã diễn ra vô cùng thảm khốc (ảnh: Võ An Ninh)

Năm 2012, cuốn sách "Nạn đói năm 1945 ở Việt Nam - những chứng tích lịch sử" đã đoạt Giải thưởng Nhà nước, và đến nay sau 20 năm ra mắt, cuốn sách được xem là tư liệu quý giá về sự kiện lịch sử kinh hoàng năm 1945. Là người đã đi điều tra thực địa, đã tham gia viết công trình này, ông có kỷ niệm nào đáng nhớ?

Tôi vẫn nhớ, đó là công trình sử học đầu tiên áp dụng phương pháp điều tra xã hội học lịch sử. Những nhà sử học chúng tôi phải về từng địa phương từ tỉnh Quảng Trị trở ra đến tỉnh Cao Bằng, gặp gỡ những chứng nhân lịch sử, những người thân của các nạn nhân chết đói năm 1945, những người cao tuổi trong làng - đã từng sống qua thời kỳ kinh hoàng năm 1945 để ghi âm lời kể, chụp ảnh, lưu lại tư liệu...

Trước đây, giới sử học thường chỉ nghiên cứu trên cơ sở những tư liệu thành văn. Những năm 1944, 1945 báo chí đã viết khá nhiều, các báo "Cờ giải phóng", "Cứu quốc", "Đuổi giặc nước", "Khởi nghĩa", "Đông phát", "Bình Minh"... ngày nào cũng có tin, ảnh, bài viết về nạn đói. Tuy vậy, tất cả những tư liệu đó chưa nói hết được sự kinh hoàng của nạn đói.

Tôi là một trong những người đầu tiên được Giáo sư Nguyễn Tạo cử đi thực hiện ở các vùng quê thuộc các tỉnh Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình, Hòa Bình, Hải Phòng, Vĩnh Phúc, Hưng Yên. Tôi nhớ, năm đó là năm 1993, tôi phải di chuyển bằng xe máy. Tôi đã đi xe máy từ Hà Nội đến Hải Phòng, từ Hà Nội về Thái Bình, Nam Định, rồi Hòa Bình ... khắp những làng quê- nơi nạn đói hoành hành thảm khốc.

Điều kiện đi lại khó khăn, nhưng bù lại, chúng tôi được người dân ở các làng quê rất hoan nghênh, đón tiếp nhiệt tình. Họ đã kể lại tường tận những gì chứng kiến, những gì diễn ra với chính họ và gia đình họ. Thảm khốc vô cùng.

Những gì đã được nghe, được chứng kiến, được kể lại... giúp tôi hiểu rằng, nạn đói trên thực tế kinh hoàng hơn nhiều, bi thảm hơn nhiều so với những gì tôi đã đọc, đã nghiên cứu trước đó.

"Nhiếp ảnh gia Võ An Ninh kể lại, đây là 3 anh em trong 1 gia đình và bố mẹ chúng đã chết cả vì đói"

Chủ quan người viết cho rằng, có lẽ, rất khó để cầm được nước mắt khi đọc và xem những hình ảnh trong cuốn "Nạn đói năm 1945 ở Việt Nam". Với những người đi thực địa và "hiểu ra nạn đói kinh hoàng hơn những gì đã đọc, đã biết" như ông, cảm xúc có thể được diễn tả như thế nào?

Tôi đến thôn Quần Mục thuộc xã Đại Hợp, huyện Kiến Thụy, Hải Phòng năm 1993, khi đó, đời sống của đồng bào ở đây còn rất khó khăn. Họ có nhiều thứ để lo toan, bươn chải. Thế nhưng, khi hỏi về nạn đói, họ dường như vẫn nhớ tất cả như in, và nỗi đau không thể nguôi ngoai theo năm tháng. Những câu chuyện được nghe kể lại kinh hoàng vô cùng. Đó là những nấm mồ chôn tập thể, khi xã chủ trương cho xây dựng chợ ven biển ở khu vực bãi tha ma cũ của làng, trong số những hài cốt di dời, đã xác định được 207 bộ hài cốt là người chết đói nằm chung một hố được vùi lấp qua loa, hoặc là những hài cốt ở các tư thế nằm sấp, nghiêng, ngồi co quắp không được chôn cất theo nghi thức bình thường. Có không ít những hài cốt vẫn còn cả sợi dây thép dùng để kéo, quăng ra bãi. Thôn Quần Mục có 355 hộ thì 251 hộ có người chết đói, trong đó 97 hộ chết hết; có 2.052 người thì chết đói 1.206 người (tỷ lệ chết 58,77%)

Ở xã Tây Lương, huyện Tiền Hải (Thái Bình) có gia đình chết hết, đến khi thối rữa, bốc mùi, làng xóm mới phát hiện ra. Có gia đình 4 thế hệ: bố, con, cháu, chắt gồm 31 người, chết đói 26 người. Có chi họ 15 gia đình với 74 người, chết đói 61 người, trong đó có 7 gia đình gồm 30 người chết đói không còn người nào. Họ Tô ở xóm Bối Xuyên chỉ còn duy nhất 1 người sống sót là ông Tô Nuôi, do được làng xóm gom góp những thức ăn còn lại nuôi sống để giữ giống cho dòng họ này.

Tôi đã mấy ngày liền ngồi nghe nhiếp ảnh gia Võ An Ninh từ TP. Hồ Chí Minh ra, nghỉ ở khách sạn Quân đội, đường Phạm Ngũ Lão, kể về từng bức ảnh mà ông đã chụp ở đâu, ngày tháng năm nào, chụp trong hoàn cảnh nào... Ông bảo, có người còn "ngắc ngoải" vẫn bị vứt lên xe kéo đi, xếp cùng các xác chết, đã cố kêu lên, nài nỷ "Tôi chưa chết đâu, đừng mang tôi đi chôn ...".

Nghe đến đây, quả thực, tôi không cầm nổi nước mắt.

Rất khó để cầm được nước mắt trước một sự kiện bi thương như thế của dân tộc mình.

Người các tỉnh kéo về Hà Nội xin ăn. Nhiều người đã chết khi đang xếp hàng đợi phát chẩn

Cá nhân ông còn nhớ những gì về nạn đói năm 1945 ở Việt Nam?

Tôi tuổi Thân, sinh ra vào ngày đầu tiên của năm 1945 ở Thái Bình - là tỉnh diễn ra nạn đói kinh khủng nhất. Các cụ nhà tôi kể lại, nhà tôi không chết ai, nhưng cũng đói lắm, thường phải ăn cháo, ăn khoai, ăn cả củ chuối nữa. Làng xóm có nhiều người chết lắm. Cứ ra ngõ là gặp người chết. Người chết nằm la liệt khắp các thôn xóm, làng mạc, đường đi. Không ai có thể tưởng tượng được, nạn đói đã diễn ra kinh hoàng như thế nào.

Những nhà sử học như chúng tôi khi nghiên cứu, điều tra và viết sách đã vô cùng đau xót cho dân tộc mình ở thời điểm đen tối tận cùng ấy.

Năm 1990, nhân kỷ niệm 45 năm Cách mạng tháng Tám, tôi được giao thực hiện một đề tài cấp Bộ (Viện Khoa học xã hội Việt Nam) về Nạn đói năm 1945 nên còn một số điểm điều tra thực địa, nhiều tài liệu sưu tầm, nhiều ảnh chưa công bố, tôi vẫn định bổ sung thêm tài liệu, hoàn chỉnh bản thảo để xuất bản mà chưa thực hiện được. Đó như một món nợ - mà tôi mắc nợ những người đã chết.

Ảnh: Võ An Ninh

Cá nhân ông là người đã nghiên cứu, đã điều tra về nạn đói năm 1945. Theo ông, nạn đói đã có ảnh hưởng như thế nào đến Cách mạng tháng 8 năm 1945?

Chính ở thời điểm đen tối nhất của lịch sử năm 1945, Việt Minh đã đứng bên cạnh dân nghèo, đã cùng với họ phá các kho thóc Nhật để cứu đói. Chính điều đó đã giúp Việt Minh có được sự ủng họ của hàng triệu dân nghèo. Việt Minh đã vận động được dân nghèo đi theo cách mạng một cách nhanh, mạnh nhất. Chính sự ủng hộ của quần chúng và nhân dân cùng khổ đã mang đến sức mạnh to lớn cho Cách mạng tháng 8 đi đến thắng lợi.

Được biết các nhà sử học từng có ý định lập tượng đài tưởng niệm những nạn nhân chết đói năm 1945. Tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến cho rằng, không nên nhắc lại một sự kiện lịch sử quá bi thảm như vậy. Quan điểm của cá nhân ông?

Tôi cũng là người đã đưa quan điểm nên xây một tượng đài tưởng niệm những nạn nhân chết đói năm 1945. Chúng ta có thể xây ở nơi nạn đói đã diễn ra thảm khốc nhất là tỉnh Thái Bình chẳng hạn. Đó như một lời nhắc nhở các thế hệ sau này nhớ về sự kiện lịch sử Nạn đói năm 1945.

Và theo tôi, cũng để nhắc nhở các thế hệ sau này, làm gì thì làm, đừng để dân mình phải chết đói !

Cái chết vì đói- vô cùng dai dẳng, vật vã và khủng khiếp.

Hiền Hương (thực hiện)

Theo Dantri

Đại biểu QH Dương Trung Quốc: Từ chức ở xứ ta là bất... Đại biểu QH, nhà sử học Dương Trung Quốc khẳng định như vậy bên lề QH sáng 8-6 xung quanh sự việc ông Nguyễn Sự, Bí thư Thành ủy Hội An (tỉnh Quảng Nam) từ chức. - Phóng viên: Bí thư Thành ủy Hội An, tỉnh Quảng Nam Nguyễn Sự bất ngờ "treo ấn từ quan", ông có suy nghĩ gì về vấn...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Người gốc Việt nổ súng ngăn vụ cướp tiệm vàng ở California01:48

Chân dung nghi phạm 22 tuổi ám sát đồng minh của Tổng thống Mỹ Donald Trump03:08

Phó Tổng thống Mỹ khiêng quan tài của nhà hoạt động bị ám sát01:40

Bí ẩn "vật thể lạ" trên Google Maps, nghi UFO ở Nam Cực, khiến thế giới sửng sốt02:33

Máy bay SpiceJet rơi bánh khi cất cánh, 70 hành khách thoát nạn04:36

Bạo lực chính trị giữa nước Mỹ bị chia rẽ07:55

Romania xuất kích máy bay chiến đấu, Ba Lan đóng cửa sân bay vì cảnh báo UAV09:08

Venezuela tố Mỹ 'bắt giữ trái phép' tàu cá giữa lúc căng thẳng06:57

Tân Thủ tướng Nepal tuyên bố sẽ không cầm quyền quá 6 tháng07:50

Dải Gaza giữa những ngổn ngang08:07

SpaceX phóng tàu chở hàng 4,99 tấn lên Trạm Vũ trụ Quốc tế21:34

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Giải pháp đột phá cho chứng viễn thị do tuổi tác

06:11:44 25/09/2025

Điều đặc biệt là hiệu quả của thuốc không chỉ tức thời mà còn kéo dài. Nghiên cứu cho thấy kết quả gần 83% bệnh nhân duy trì được tầm nhìn gần tốt sau 12 tháng và một số trường hợp cho thấy hiệu quả kéo dài đến hai năm.

Thực phẩm tốt cho bé trong giai đoạn ăn dặm

05:48:25 25/09/2025

Điều quan trọng là cha mẹ nên thay đổi đa dạng các loại tinh bột để khẩu phần ăn của bé phong phú, tránh sự nhàm chán và đảm bảo đầy đủ dưỡng chất.

Israel: Thành phố Jerusalem lên kế hoạch thu phí ô tô vào nội đô

05:00:03 25/09/2025

Thành phố Jerusalem dự định áp dụng phí ùn tắc đối với các phương tiện ô tô đi vào trung tâm thành phố, sau khi dự án mở rộng hệ thống tàu điện nhẹ hoàn thành và đi vào hoạt động.

Điện Kremlin phản hồi tuyên bố của Tổng thống Trump rằng Ukraine có thể giành lại lãnh thổ

04:58:48 25/09/2025

Trong một sự thay đổi đột ngột và nổi bật về giọng điệu, vào ngày 23/9, Tổng thống Trump nói rằng ông tin Ukraine có thể giành lại toàn bộ vùng đất mà Liên bang Nga đang kiểm soát, hiện chiếm khoảng một phần năm lãnh thổ nước này.

Lý do Tổng thống Trump bất ngờ đổi lập trường về Ukraine

04:57:01 25/09/2025

Theo phân tích của Sky News, sự chuyển đổi trong lập trường của ông Trump là kết quả của một loạt yếu tố phức hợp, bao gồm thực trạng chiến trường, áp lực từ các đồng minh, chính trị nội bộ, và chiến thuật đàm phán riêng biệt của ông.

Bắt giữ người liên quan vụ tấn công mạng làm rối loạn các sân bay châu Âu

04:56:02 25/09/2025

Sân bay Brussels phải dùng iPad và máy tính xách tay để làm thủ tục trực tuyến cho hành khách. Một hành khách tại Sân bay Berlin Brandenburg nói rằng khách được phát thẻ lên máy bay viết bằng tay.

Thủ tướng Nhật Bản kêu gọi thế giới đoàn kết và thúc đẩy cải tổ Hội đồng bảo an Liên hợp quốc

04:47:08 25/09/2025

Ngoài ra, Thủ tướng Ishiba cũng hối thúc cải tổ Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với vô vàn thách thức sau 80 năm thành lập tổ chức đa phương lớn nhất thế giới.

Cổ phiếu quốc phòng từ Á đến Âu 'thăng hoa' sau phát biểu của Tổng thống Trump

04:43:45 25/09/2025

Tại châu Á, các cổ phiếu các doanh nghiệp quốc phòng hàng đầu của Hàn Quốc - bao gồm Hanwha Aerospace, Korea Aerospace và Hyundai Rotem - đều tăng từ 2% đến 5% trong phiên giao dịch ngày 24/9.

Thuế quan của Mỹ: Washington tiết lộ sớm ký thỏa thuận với các nước ASEAN

04:32:39 25/09/2025

Các nước ASEAN đang chịu các mức thuế quan cao từ chính quyền Mỹ và lo ngại sâu sắc về những tác động do thuế quan gây ra, nhất là với những nền kinh tế phụ thuộc xuất khẩu.

Lợi ích địa chính trị của Nga khi tăng cường hợp tác với Pakistan

04:29:58 25/09/2025

Mặc dù những thách thức cố hữu vẫn tồn tại, nhưng với lợi ích chung về kinh tế, quân sự và an ninh khu vực, mối quan hệ Nga - Pakistan đang trên đà phát triển và có thể sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình lại cục diện đị...

Sân bay Italy mở khách sạn cho chó cưng, có xoa bóp và nhạc thư giãn

01:11:53 25/09/2025

Sân bay quốc tế Fiumicino ở Rome (Italy) vừa khai trương Dog Relais, một trong những khách sạn thú cưng đầu tiên tại châu Âu được đặt ngay trong khuôn viên sân bay.