Ăn rau dớn giữa ‘mùa vàng’ Tú Lệ

Buổi sáng đầu tiên ở Tú Lệ, thung lũng lúa thơm bát ngát này đón tôi bằng ánh nắng vàng mọng như mật ong rừng. Nhưng mệt và đói, chẳng còn tâm trí đâu ngắm cảnh đẹp, tôi lân la xuống gian bếp của một nhà hàng nằm ở con dốc thoai thoải ngay đầu Tú Lệ.

Thịt gà vàng óng, cá hấp thơm nức, nhưng tôi chú ý ngay đến mấy bó rau rừng xanh rờn đang được hai cô gái trẻ thoăn thoắt ngắt bỏ phần non thả vào chiếc rổ tre.

Ấy là rau dớn, một loại rau chẳng lạ lẫm gì mấy với những ai sinh ra ở miền rừng. Trong ký ức của tôi, nó là loại rau có những chiếc vòi dài xanh nõn như vòi voi, từa tựa dương xỉ, thường mọc ở những nơi ẩm ướt bên bờ suối.

Thế nhưng hỏi cô bé phục vụ trong bếp của nhà hàng, cô lại bảo gùi rau dớn mướt mắt mà tôi đang thấy được hái trên núi đá, có khi đi rất xa mới hái được đầy một gùi. Mỗi chiều, nhà hàng thu mua lại của người dân trong bản với giá khoảng 10.000 đồng/bó. Một bó ấy cũng chưa chắc làm được một đĩa rau vì phải ngắt bỏ phần già đi nhiều lắm.

Sáng hôm sau, tôi tẩn mẩn lội ra bờ suối, hình như cũng chẳng thấy bụi rau dớn nào. Ngước nhìn lên những ngọn núi cao vợi, tôi cứ thầm nghĩ chẳng hiểu thứ rau điệu đà ấy đang trổ lá ở vách núi nào trước mặt.

Còn trưa hôm nay, những ngọn rau lúc lỉu vòi dài này đang được chuẩn bị để chế biến thành món nộm. Đã từng ăn rau dớn nhiều lần, nhưng chủ yếu là rau xào với thịt trâu, bò, tôi háo hức khi nhìn thấy cả rổ rau được cho vào chõ – một dụng cụ nấu xôi của người Thái, đồ lên hay theo cách nói của người dân nơi đây là “xôi” lên cho chín tới. Rau chín được dỡ ra rổ, để nguội bớt.

Chị Hoàng Thị Ngọc, đầu bếp của nhà hàng chìa cho tôi xem rổ rau húng quế thơm lừng, thứ sẽ được dùng trộn cùng món nộm. Húng quế Tú Lệ rất lạ, cọng và lá nhỏ xíu nhưng mùi thơm thì ngất ngây điếc mũi. Ngắt ngọn húng quế thành từng đoạn ngắn, lạc rang thơm giã dập, tỏi đập dập, tất cả trộn đều với rau dớn rồi tắm mình trong nước cốt chanh.

Bóp nhè nhẹ tay đến khi rổ rau tỏa lên mùi thơm quyến rũ của húng quế, ngầy ngậy của lạc rang và thoáng chút hăng hăng của tỏi. Tôi được mời nếm thử một miếng rau vừa trộn. Kỳ lạ thật, dù đã được “xôi’ lên và “chần” lại lần nữa bằng cốt chanh nhưng cọng rau xanh non vẫn giòn ngọt lạ lùng. Tôi thích nhấm nháp phần vòi tỏa ra từ mỗi ngọn rau, vừa bùi vừa sần sật tựa như ăn râu mực vậy.

Chị Ngọc kể, chẳng phải hôm nào cũng có rau dớn đãi khách. Ngày hôm nay khách vào nhà hàng có tới hai, ba đoàn, nhưng cả mấy gùi rau chỉ làm được năm đĩa nộm. Vui chuyện, tôi hỏi chị về món rau dớn xào, hóa ra người Tú Lệ không xào rau dớn với thịt trâu, bò như ở những nơi khác, chỉ đơn giản xào cùng cơm mẻ như rau lang.

Chẳng ngờ, miếng nộm rau dớn tôi nếm thử trong nhà bếp cũng là miếng rau duy nhất tôi được ăn trong ngày. Với những du khách dưới xuôi vốn luôn thèm rau sạch thì bao nhiêu cũng chẳng đủ. Tú Lệ trong tôi chuyến đi này có nhiều điều tiếc nuối, tiếc chưa được ngắm gái Thái múa xòe, chưa dám tắm suối nước nóng như gái bản. Nhưng tiếc nhất, có lẽ là đĩa nộm rau dớn buổi trưa ngày hôm ấy.

Theo Tapchiamthuc